İrenbe Tüp Bebek Merkezi'nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Operatör Doktor Dilek Aslan, çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin tüp bebek uygulamasında ilk deneme başarısız olsa bile vazgeçememelerini ve tekrar denemelerini tavsiye ediyor
Tüp bebek uygulamaları, bebek sahibi olmak isteyip de bunu doğal yollardan gerçekleştiremeyen birçok çift için umut kaynağı olmaya devam ediyor. Konu hakkında merak edilenleri İrenbe Tüp Bebek Merkezi Tüp Bebek Ünitesi Direktörü Dr. Dilek Aslan'a sorduk.
Tüp Bebek uygulamalarında başarı oranı nedir?
Genel olarak şu anda bütün yaş grupları için başarı oranı yüzde 45, ve ''eve tek sağlıklı bebek götürme'' oranı yüzde 30 civarındadır. Ama daha az veya daha fazla başarı beklentimiz olan çiftler de bulunmaktadır. Mesela 30 yaş altı gruplarda tüp bebek uygulaması erkek faktörü, yani sperm sayı bozukluğu nedeniyle yapılıyorsa başarı şansı yüzde 60'a kadar çıkabilmektedir. Ama 40 yaşından sonra başarı şansımız belirgin olarak azalmaktadır. Yaş bu noktada temel belirleyici faktörlerden birisidir. Bu nedenle çiftlerin tedavi basamaklarında fazla vakit kaybetmeden bir an önce bu konuda uzman bir hekime ve merkeze başvurması büyük önem taşımaktadır. Yaş dışında diğer belirleyiciler sağlıklı bir rahim yapısı olması ve yumurta ve sperm kalitesidir.
Tüp Bebek uygulaması kaç defa denenebilir?
Eğer sağlıklı yumurta ve sperm varsa ve maddi manevi durumunuz müsaitse herhangi bir kısıtlama olmadan defalarca deneyebilirsiniz. Birçok iyi tüp bebek kliniği deneme sayısını kısıtlamamaktadır. Yaş temel engeldir ve 45 yaş üzerinde tüp bebek uygulamasını önermiyoruz. Tüp bebek yönteminde gebelik beklentisi birçok çiftte 3 deneme sonunda %70-80' e dek çıkabilmektedir. Birikimsel şans kavramını bu noktada açıklamalıyız. Yani birikimsel olarak bir ayda mesela gebeliği yakalama şansınız yüzde 30 ise ikinci ayında yüzde 40, üçüncü ayda yüzde 50'dir. Bu nedenle çiftler vazgeçmeden en az üç kez denemeliler.
Erken menopoza girmiş bir kadının çocuk sahibi olma şansı var mı?
Menopoz hazırlığındaki yumurtalıklar bazı ilaç tedavileriyle sağlıklı yumurta üretimine teşvik edilebilir ve bir ya da iki yumurtayla tüp bebek denemek mümkün olabilir. Doğal tüp bebek yöntemi de bu kişilerde oldukça pratik bir seçenektir. İlaçsız yumurta takibi ile tüp bebek %10 gebelik şansı sunabilmektedir. Ancak yumurtalık hiç yumurta üretemeyecek durumdaysa o zaman maalesef bu çiftler için yapılacak tek şey yumurta transferi.
Yumurta transferinde bir başkasının yumurtası mı kullanılıyor?
Ülkemizde uygulanmayan yumurta transferinde başkasının yumurtası ile eşin spermi alınıp birleştiriliyor.
Tüp bebek yönteminde gebelik doğal gebelikten farklı mıdır? Daha sağlıklı diyebilir miyiz?
İlk 3 ay dışında herhangi bir farklılık olmadığını söyleyebilirim. İlk aylarda tüp bebek gebelikleri biraz daha titiz ve destek tedavileri ile yakından izlenmektedir.
Bebeklerin daha sağlıklı olduğu inancı da aslında sadece bir inanıştır ve yanlış algılanmaktadır. Bazı genetik hastalıklar için haklısınız. Örneğin bir Akdeniz anemisi (talasemi) taşıyıcısı çift, çocuklarının hasta olmaması için tüp bebek yöntemiyle gebeliğe daha sağlıklı bir şekilde ulaşabilir. Ancak bunun dışında bilinen bir genetik hastalık yoksa normal yollarla gebe kalınmalı.
Sigaranın tüp bebeğe etkisi nedir?
Araştırmalar, sigara içen çiftlerde gebeliğe ulaşmak için gereken tedavi sayısının en az iki kat fazla olduğunu ortaya koyuyor. Sigara içen kadınların tüp bebek tedavisi sırasında daha az sayıda yumurta alınabildiğini, yumurta kalitesinin bozulduğunu ve embriyonun rahim duvarına tutunma şansının daha az olduğu biliniyor. Doğurganlık üzerindeki olumsuz etkileri de sigara sayısı arttıkça giderek artıyor. Sigara içimi baba olmak isteyen erkeklere de zararlı. Sigara erkeklerde bir yandan sperm yapısı, sayısı ve hareketliliğinde zararlı etkiler yaparken diğer yandan iktidarsızlık riskini artırıyor. Hiç olmazsa en az 2 ay önceden bırakılmalı.
Tüp Bebek Tedavisi öncesi hazırlık gerekli midir?
Tüp bebek tedavisine girmek üzere olan çiftlerde soruna yönelik testlerin ve hazırlığın yanı sıra, genel sağlık koşullarının da iyileştirilmesi çok önemlidir. Daha önceki testlerin dikkatle incelenmesi, gözden kaçan olası sağlık sorunlarının çözülmesini sağlayabilir. Bazen küçük bir ayrıntının tüm tedavi başarısını etkilediğine tanık olabiliriz.
Gizli guatr, gizli şeker, rahim duvarı sorunları, pıhtılaşma sorunları veya günlük alışkanlıklardaki sıra dışı özellikler aslında çok etkili olabilmektedir. Kötü beslenmenin, düzensiz uykunun ve aşırı egzersizin olumsuz etkisini hatırlatmak isterim. Tedavi başarısını arttırmanın en önemli adımı AYRINTICILIK' tır. Fark detaylarda gizlidir. Dikkatli bir ön hazırlık ise en zor vakalarda başarıyı getirebilir.
-Kimler riskli kategoridedir?
Tekrarlayan tedavi dönemlerinde negatif sonuç almış kişilerde de ilk kez tedaviye başlayacak çiftlerde de öncelikle tüm olası riskler düşünülmelidir. Bizim için her sperm, her yumurta ve her embriyo çok değerlidir. En sağlıklı koşullarda elde edilmeli ve korunmalıdırlar.
Tüp bebek tedavisi için uygulanan ilaçlar kişiler arasında farklılık gösteriyor mu?
Tıp biliminde hastalık yoktur hasta vardır. Bu prensip tüp bebek için de geçerlidir. Her çiftin tedavide ihtiyaçları değişkendir. Kullanılacak ilacın cinsi, dozu, uygulama şekli, zamanı, yumurta toplama zamanı ve embriyo transfer zamanı kişiseldir.
Amaç pozitif gebelik testi değil eve sağlıklı bir bebek götürebilmek
Ya ikiz, üçüz, hatta dördüz gebelikler? Çiftler bu konuda bir korku yaşıyor mu?
Tüp bebek yönteminde gerçek başarı ''Eve tek sağlıklı bebek götürmek''tir. Embriyoların kalitesine ve çiftin yaşına göre transfer sayısının belirliyoruz. Tek bir embriyo transfer edildiğinde yüzde 10 gibi bir şansımız var. H35 yaş üzerinde 2 veya 3 embriyo ile gebelik şansı artıyor. Neyse ki çoğul gebelik oranları giderek azalıyor. Tutunma olasılığı en yüksek olan embriyoyu seçmek çok önemli. Günümüzde sağlanan gebeliklerin çoğunluğu tek daha az oranda ikiz gebeliklerdir. Üçüz gebelik nadir bir durumdur. Sevindirici olarak tüp bebek yöntemi ile günümüzde dördüz gebelik oluşmamaktadır. Tüp Bebek tedavisini hedefi sağlıklı bireyler kazanmaktır. Pozitif gebelik testi değil annesinin kucağında sağlıklı gülücükler saçan bir bebek temel amaçtır.