Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Kerime Çıtakoğlu, fibromiyaljinin "çağın hastalığı" olarak tanımlanabilecek kadar yaygın olduğuna dikkat çekiyor ve ekliyor: "Fibromiyalji hastanın yaşam kalitesini çok fazla düşüren bir rahatsızlık. İş gücü kaybına ve depresif bir ruh haline yol açıyor. Ağrılar depresyonu artırırken, depresyonun da ağrıyı tetiklemesi ile bir kısırdöngü ortaya çıkıyor" diyor. Tedavide birçok yöntemin bir arada uygulandığını dile getiren Uzman Dr. Yelda Kacar ise, "Ağrılı dönemde lokal enjeksiyonların yanı sıra ilaç tedavisi, psikolojik destek, egzersiz, beslenme düzeni değişiklikleri, yoga ve meditasyon gibi rahatlatıcı yöntemlerden yararlanılabilir" diyor. HAREKETSİZLİK TETİKLİYOR
Teknolojik gelişmelerin bir yandan hayatımızı kolaylaşırken diğer yandan insanı tembelliğe iterek hantallaşmasına yol açtığını belirten Dr. Yelda Kacar, "Hareket azlığı zamanla kilo alımına eklemlerde, kaslarda ağrıların ortaya çıkmasına yol açar. Sonuçta sürekli yorgunluk, halsizlik, isteksizlik ortaya çıkar. Bu kişilerin büyük çoğunluğu zamanlarının önemli bir bölümünü doktor doktor dolaşarak geçirirler" diyor. Özel Çıtakoğlu Fizik Tedavi Rehabilitasyon Dal Merkezi hekimleri Dr. Yelda Kacar ve Dr. Kerime Çıtakoğlu ile fibromiyalji, belirtileri ve tedavisi hakkında konuştuk.
-Fibromiyalji nedir?
Fibromiyalji yaygın kas ve eklem ağrıları, yorgunluk, uyku bozukluğu ile karakterize karmaşık süreğen bir sendromdur. Tek başına olduğu gibi başka hastalılara da eşlik edebilir. Romatolojik hastalıklar, enfeksiyoz hastalıklar ve psikiatrik hastalığı olanlar fibromiyalji açısında risk taşırlar. Genellikle 20-50 yaş grubunda görülür. Hastaların yüzde 70-80'i kadındır.
-Fibromiyaljinin belirtileri nelerdir?
Yaklaşık 3 aydan uzun süren yaygın vücut ağrıları vardır. Hastalar ağrının yerini tanımlamakta zorluk çekerler. Özellikle sırt, boyun ve bel bölgesinde ağrıları yaygındır. Ağrı hissi kalça ve omuzlarda da olabilir. Ağrının yeri değişim gösterebilir. Gerçek bir eklem tutulumu olmamasına rağmen ellerde ağrı olur. Ayrıca
- Sabahları ve günün ilerleyen saatlerinde yorgunluk hissi olur.
- Hasta derin uykuya dalamadığından uyku bozuklukları, dinlendirmeyen uyku görülür.
- Sabah tutukluğu yaşanır.
- Konsantrasyon ve bellek bozukluğu görülür.
- Gerilim veya migren tipi baş ağrıları, sersemlik hissi, karın ağrısı, şişlik, kabızlık, ishal gibi sindirim sistemi bozuklukları ve sık idrara çıkma yaşanabilir.
- Ellerde titreme ve uyuşukluk hissi vardır.
- Adet öncesi gerginlik gibi belirtiler olabilir.
Ancak bu belirtilerin hepsi her olguda gözlenmeyebilir.
-Hastalığın tanısı nasıl konulur?
Fibromiyalji sendromunda kan tetkikleri ve radyolojik incelemeler (eğer başka bir hastalık eşlik etmiyorsa)normal sonuçlar verir. Fibromiyaljiye özgün bir tanı yöntemi yoktur. Laboratuar bulgularında patoloji varsa altta yatan neden araştırılmalıdır. Bu nedenle firomiyalji tanısı konana kadar hastaya birçok inceleme yapılır ve uzun süre geçer.
Fizik muayenede yaygın hassasiyet, kaslarda gergin bandlar, tetik noktalar bulunması tanıyı düşündüren pozitif bulgulardır.
ÇOK YÖNLÜ TEDAVİ
-Tedavi nasıl yapılır?
Fibromiyaljinin tedavisinde multidisipliner bir program düzenlenmelidir. İlaç tedavisinin(analjezikler, antienflamatuar ve anridepresan ilaçlar) yanı sıra fizik tedavi ajanları, masaj, egzersizler, gerektiğinde psikiyatrik destek verilmelidir. Ağrıyı ve yorgunluğu azaltmak, psikolojik gerginliği gidermek amacı ile tedaviler düzenlenir. Düzenli ve zorlanmadan yapılan spor yararlıdır. Yüzme, yürüyüş, bisiklet ve kişiye göre düzenlenen egzersiz programları yararlıdır. Bunlar hem zihinsel rahatlama yapar hem de kasların gevşemesini ve güçlenmesini sağlayarak hastalığın yeniden tetiklenmesini önler.
KASLARA VİTAMİN DESTEĞİ
Fibromiyaljinin tedavisinde beslenme de önemlidir. Meyve ve sebzeden zengin diyet kaslar için gerekli mineral ve vitaminleri sağlar. Özellikle akşamları ağrı yemeklerden; alkol, kahve ve çay gibi içeceklerden sakınmak gereklidir. Tuzlu ve şekerli gıdalarla beslenmek de sakıncalıdır.
YAŞAM TARZI DEĞİŞTİRİLMELİ
Hastalara hastalığının gerçek olduğu ancak sakatlık yapıcı ve yaşamsal tehlikesi olmadığı anlatılmalı ve bilgilendirilmelidir. Kendilerine ve sağlıklarına zaman ayırmaları, yoğun çalışmalarına sık sık ara vermeleri, dengeli beslenme, düzenli uyku ve düzenli spor yapmalarının yararlı olduğu anlatılmalıdır.
Regl dönemlerinde şikayetler artabilir
-Fibromiyaljiyi etkileyen faktörler nelerdir?
Yakınmalar psikolojik stres, hava değişiklikleri, uykusuzluk, belli bir pozisyonda uzun süreli çalışma, (bilgisayar kullanma, masa başında çalışma) belirtileri artırır. Kadınlarda regl döneminde de belirtiler artabilir. Sıcak duş, tatil, dinlendirici uyku rahatlatır.