Kireçlenme, tüm eklemlerde görülmekle birlikte en çok dizleri hedef alıyor. Erkeklerden çok kadınlarda görülen kireçlenme nedenleri arasında genetik yatkınlık, kötü beslenme, hareketsiz yaşam, fazla kilolar yer alıyor
Özellikle belli bir yaştan sonra oldukça sık görülen diz sorunlarından biri olan kireçlenme, yapılan araştırmalara göre erkeklerden çok kadınları hedef alıyor. Çıtakoğlu Fizik Tedavi Rehabilitasyon Dal Merkezi'nden Uzman Dr. Kerime Çıtakoğlu, tıpta "Gonartroz" olarak adlandırılan hastalık, belirtileri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
-Dizde kireçlenme nasıl ortaya çıkıyor?
Kireçlenme tüm eklemlerde olduğu halde en sık dizlerde görülür. Kadınlarda erkeklerde oranla daha sık olduğu söylenmektedir. Kireçlenme kıkırdaktan başlar. Cildimizin su kaybedip kırıştığı gibi, kıkırdak da su kaybeder. Bunun sonucunda da fazla yük altında kalan bir eklem olduğu için kolaylıkla çevre dokuları da içine alarak kireçlenme ortaya çıkar.
BÜKÜLME VE DOĞRULMA
Diz eklemi, hem bacak kemikleri arasında, hem bacak kemikleri ile diz kapağı kemiği arasındaki eklemlerden oluşmaktadır. Bu eklemleri destekleyen içte ve dışta güçlü bağlar ve eklem yüzlerinin uyumunu sağlamak için iki adet menisküs vardır. Dizin başlıca iki hareketi vardır: Bükülme ve doğrulma.
-Diz eklemi neden kireçlenir?
Kireçlenme nedenleri arasında kalıtım, cinsiyet, beslenme, spor yapıp yapmama, kilo gibi etkenler sayılabilir. Spor yapmama etken olduğu gibi aşırı yükleme de etken olabilir.
-Dizde kireçlenmenin belirtileri nelerdir?
Eklemde ağrı ve tutukluk ilk belirtiler olarak ortaya çıkar. Bazen de kireçlenme ilk aşamada hiç belirti vermeyebilir. Hastalık ilerledikçe eklem hareketleri kısıtlanır, merdiven inip çıkma zorlaşır. Eklem içinde dizin arkasında, ön tarafında şişlik olabilir, bacaklarda eğilmeler görülebilir, ısı artışı olabilir.
Dizin ön kısmında ağrı yapan en önemli nedenlerden biri, diz kapağı ile uyluk kemiği arasındaki eklemdeki bozukluklardır. Dizin ön kısmındaki bu ağrı sızı şeklinde, zonklayıcı veya künt olabilir. Tipik olarak merdiven inip çıkma ve uzun süre 90 derecede bükülü durumdayken, örneğin yolculuk sırasında ağrı ortaya çıkar. Bunun yanında sürtünme sesi hasta tarafından hissedilebilir veya kulakla da duyulabilir. Bir diğer bulgu boşalma hissidir. Yokuş inerken ya da merdiven inerken olur. Bunun yanı sıra kilitlenme ve şişlik de olabilir.
Bu bulgular menisküs yaralanmalarında da görüldüğü için ayırıcı tanı, muayene sırasında konulur.
-Kireçlenme dışında dizde ağrı yapan etkenler nelerdir?
"Kondromalazi patella", yani diz kapağının eklem yüzünün yumuşaması nedeniyle de diz ağrısı olur. Önceleri bu durumun nedeni bilinmezken, günümüzde diz kapağının ve çevre dokularının aşırı yükleme ve gerilmesi ile olduğu düşünülmektedir.
HİZMETÇİ DİZİ!
Diğer bir ağrı nedeni de, patellanın alt ve üstündeki boşlukların iltihaplanması sonucu olabilir. Özellikle dizini yere dayayarak çalışanlarda, örneğin örneğin yer silme hareketini sürekli yapanlarda görüldüğü için, bu durum "hizmetçi dizi" olarak da adlandırılmaktadır.
Tanı için muayene ve röntgen filmleri yeterli olabilidiği gibi, bağlar ve menisküslerin durumunu görmek için MR istenebilir.
Kasların güçlü tutulması için sürekli egzersiz yapılmalı
-Dizde kireçlenme nasıl tedavi edilir?
Tedavide amaç; hastanın yakınmalarını gidermek ve hastalığın ilerlemesini önlemektir. Hastalığın evresine göre ilaç tedavisi, şişlik varsa eklemi yükten kurtarmak için istirahat, baston, dizi destekleyen korseler kullanılır.
Şişlik ve ısı artışını ortadan kaldırmak için soğuk uygulama ve sıvıyı boşaltmak gerekebilir. Fizik tedavi uygulaması yapılır. Egzersizler çok önemlidir. Özellikle eklem çevresi kaslarının güçlü tutlması için egzersizlerin düzenli ve sürekli yapılması çok önemlidir. Kıkırdağın kısmen korunduğu durumlarda kıkırdak besleyici ilaçlar uygulanabilir. Tüm bu yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi girişime başvurulabilir.