Geride bıraktığımız yılın son ayına ait enflasyon verileri dün açıklandı. Hem TÜFE'de hem de ÜFE'de az da olsa bir kıpırdanma görülüyor. Talep enflasyonun göstergesi olan TÜFE Aralık ayında yüzde 0.53, maliyet enflasyonun göstergesi ÜFE ise yüzde 0.66 yükseldi.
Yıllık bazda TÜFE yüzde 6.53, ÜFE yüzde 5.93 oranında sıçrama yapmış. Bir süredir enflasyonun gündemimizde olmaması ve aynı zamanda ileriye yönelik beklentilerimizin de yükselmeyeceği yönünde olması deyim yerinde ise enflasyonu ciddiye almamamızı sağlıyor. Bu bağlamda soru şu; enflasyon umursamadığımız gibi sorun olmayacak mı?
Sorunun yanıtından önce neden yükseldiğine ve bu yükselmenin sürekliliğine bakmalıyız.
Tüketici Fiyat Endeksi'ndeki en büyük artış alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiş. Artış oranı bir önceki aya göre yüzde 20.91. İkinci sırada yüzde 13.75 9.26 ile çeşitli mal ve hizmetler ve yüzde 9.26 ile gıda geliyor. Ulaşım sektörü de yüzde 7.89 gibi önemli bir artış yaşamış Aralık ayında. Bu rakamlar tüketicilerin mal ve hizmetleri aldıkları nihai noktalardan derleniyor. Yani bizlerin alışveriş yaptığı yerlerdeki aylık fiyat artış oranlarını gösteriyor.
Üretici Fiyat Endeksi'nde de ilginç gelişmeler olmuş. Aralık verilerine göre tarım sektörü coşmuş. Aylık artış yüzde 1.90, geçen yılın aynı ayına göre ise artış oranı yüzde 14.22'ye tırmanıyor. Sanayinin alt sektörlerindeki en fazla yükseliş yüzde 10.26 ile petrol ve doğalgaz çıkarımında görülüyor. ÜFE'nin daha da artmasını giyim ürünleri ve deri üretimi engellemiş.
NEDEN YÜKSELDİ?
Her iki göstergedeki artışın üç temel nedeni var. Birincisi, iç talepteki artış, ikincisi zaman zaman yapılan vergi artışları ve üçüncüsü baz etkisi. Enflasyondaki yükselişin Ocak ayında da devam etme olasılığı oldukça fazla. Çünkü, hem hükümet cephesinden zam yağmuru hem de ham petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü hareket sürecek.
Fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artış olarak tanımladığımız "enflasyon olgusunu" iktisadi zeminde irdelediğimizde bir sorunun olmadığını gözlemliyoruz. Ancak, vatandaşın alım gücü açısından baktığımızda ceplerdeki paranın bir süredir eridiği gerçeği ile yüz yüze geliyoruz. Yani, TÜFE sepetini yaklaşık 450 üründen değil de sıkça kullandığımız 30-40 üründen oluşturursak artış oranı rahatlıkla iki haneli rakamlara ulaşıyor.
YAŞASIN KREDİ KARTLARI
Hükümet ve Merkez Bankası da enflasyonu fazla umursamıyor. Zira, memurlara verilen zam bütçeye vız gelecek türden. Aylık 2-3 küçük pet şişe su alabilecek oranda maaş artışı aldı memurlar. Sanırız o kadar zammın üzerine soğuk su içmelerinin iyi geleceği düşünüldü.
Merkez Bankası ise para politikalarının uygulamaları açısından rahatlığını koruyor. Bazı ürünler arındırılarak hesaplanan "Özel Kapsamlı TÜFE" verilerinde de sorun görünmüyor. Hatta bırakın sorunu H ve I grubu Özel Kapsamlı TÜFE'lerde sırasıyla yüzde 0.21 ve yüzde 0.44 düşüş yaşanmış Aralık ayında. Tabi bu göstergelerde alkollü içeceklerin, mevsimsel ürünlerin, işlenmemiş gıdaların, enerji ve altının olmadığını hatırlatalım.
Yazımızın başındaki sorunun yanıtına gelirsek. Enflasyon sadece vatandaşın umursayacağı kadar sorun olabilir. Bu da önemli değil. Sonuçta, gelir artmıyor, fiyatlar artıyor. O zaman bize de "sağ olsun kredi kartları" demek kalıyor.