Çok değil sadece birkaç ay önce dolar 2 TL olabilir korkusu yaşıyorduk. Bırakın yükselmeyi kritik eşik 1.75'in de altına indi dolar. Şimdi ise dolar geçen yılki 1.50 seviyelerine geri döner mi? sorusunun yanıtını düşünüyoruz. Tabii, bu soru euro içinde geçerli.
Dünkü yazımda da değinmiştim, gelişmekte olan ülkelere, aynı yoğunlukta olmasa da 2008 krizinden çıkış sürecindeki gibi sıcak para girişleri oluyor. O zaman FED Başkanı Bernanke'nin deyimiyle helikopterden saçılıyordu likidite. Ancak, bugünlerde kamyonetin camından atıyorlar paraları. Eğer gerek görülürse kamyonetten tekrar helikoptere geçebilecek FED. Bu arada Avrupa Merkez Bankası'nın da FED'den aşağı kalır yanı yok. Başkan Draghi de euroları 3 yıl vadeli bankalara doğru savuruyor. Bu ay içinde 400 milyar euronun üzerinde bir ihale daha yapacak.
SEPET 2'LERDE
Bankalara verilen paraların büyük kısmı piyasalara ulaşmadı. Çünkü, Euro Bölgesi tahvillerinin güneşte kalmış buz gibi erimesiyle varlıkları ciddi değer yitiren bankalar, AMB'den aldıkları likiditeleri bilançolarında tutmayı tercih ediyorlar zarar telafisi açısından. Yine de şimdilik az da olsa kalan kısım krediler yoluyla piyasalara gidiyor. Yani carry-trade işleminde kullanılıyor.
Türkiye'ye yılbaşından bu yana sıcak para girişi yeniden başladı. Rakamları hatırlamak gerekirse, 3 milyar doların biraz üzerinde yabancı yatırımcılar hisse senetlerinde pozisyon almışlar. Tahvil bono ve az miktarda da mevduat hesapları için sıcak para girişi olmuş. Toplamda 7 milyar dolar civarını buluyor.
Sıcak para geldikçe TL dolar ve euro karşısında değer kazanıyor. Yüzde 50 dolar yüzde 50 euro sepeti 2 sınırında, ki geçen yılın son aylarında sepet değer 2.4'leri aşmıştı. Dolar 1.75, euro ise 2.31'lerde. Diğer üçüncü ve dördüncü dijitleri yazmıyorum. Çünkü, yazımı yazarken arada bir bakıyorum, sürekli değişiyor.
Kritik sorumuzu soralım: 1.92'lerden 1.75'lere gelen dolar düşmeye devam eder mi?
Sorunun yanıtını Merkez Bankası verecek. Neden derseniz? Sıcak para gelmeye devam edecek gibi görünüyor bu yıl içinde. Malumunuz kesenin ağzını açmış gelişmiş ülke merkez bankaları birbiri ardına para politikalarını gevşettiklerini açıklıyorlar. Bunun sonucunda para gelecekse kurlarda aşağı yönlü baskı altına girecek demektir. Daha açık bir ifade ile eğer Merkez Bankası kur hareketlerine seyirci kalırsa TL değer kazanacak, kurlar aşağı gidecektir kuşkusuz.
DÜŞÜŞÜ DE İSTEMİYOR
O zaman sorumuzu şöyle soralım: Merkez Bankası TL'nin değer kazanmasına göz yumar mı? Yummaz ya da yummamalı. Zira, TL'nin aşırı değerli olması ihracatçıları olumsuz etkilediğinden ve sonuçta cari açığa ciddi basınç uyguladığından hükümetle beraber "kontrollü kur artışı" operasyonu yapmıştı. 1.70-1.75 bandına tam oturmuştu ki, yüksek risk algısına bağlı olarak likit kalma eğiliminin yarattığı küresel dolar atağı başlamıştı. Sonrası hatırlayacağınız gibi kur 1.92'ye kadar gitmişti. Sözün özü, Merkez Bankası hem kurların yukarı gitmesini hem de aşağı inmesini pek istemiyor. Nedeni, yukarı giderse enflasyon hedefleri tehlikeye giriyor, aşağı inerse cari açık üzerindeki basınç yükseliyor. Bu yüzden 1.70-1.80 bandında dalgalanan stabil kur işine geliyor Merkez Bankası'nın.
Para Politikası Kurulu dün kısa vadeli borç verme faiz oranını yüzde 12.5'den yüzde 11.5'e çekti. Böylece, faiz koridorunu daralttı. Zaten, sıcak para girişi olduğunda bankalara yüzde 5.75'den, tersi durumda sıcak para çıkışı olduğunda ise koridorun üst sınırından fonluyordu. Merkez Bankası, faizleri aşağı çekerek yabancı sermayenin risk iştahını kapatmak istiyor. Aldığı bu aksiyonda TL'nin daha fazla değer kazanmasını istemediğini gösteriyor Merkez Bankası'nın. Son olarak şu eklemeyi yapalım: Eğer sıcak para gelmeye devam ederse, önümüzdeki günlerde yeniden dolar alım ihalelerine başlayabilir.