Piyasaları içsel ve dışsal faktörler etkiliyor bir süredir gelecek yılda devam edecek aynı faktörler piyasalara yön vermeye. Hangi faktörler?
Dışarıdaki gelişmelerle başlayalım...
Euro Bölgesi'nde uzun liste var sorunlu ülkelerden oluşan. Listenin başında birkaç yıldır öncülüğünü kimseye kaptırmayan Yunanistan var. Yunanistan diğer sorunlu ülkeler gibi borçlarını çevirmekte zorlanıyor. Daha doğrusu çeviremiyor. Bu yüzden, Yunanistan tahvillerine sahip birlik ülkeleri ister istemez borç çevrilmesine yardımcı oluyorlar. Tabii kolay değil, milli gelirinin neredeyse 2 katı çıkmış borç stoku bulunuyor Yunanistan'ın. Kemer sıkma politikalarını uygulama sözü vermesiyle İttir kaktır bu yılı kurtardı. Yunanistan yüzde 4.5 faiz dışı bütçe fazlası yaratması ve aynı zamanda borç yükünü yüzde 160 civarına çekmesi bekleniyordu. Ancak, bu performansı gösteremedi. IMF, 2020 yılında borç yükünü yüzde 120'ye düşürmesini başarı olarak görüyor. Aynı zamanda, faiz oranları ve işsizlik rakamları yüzde 20'nin üzerinde. Küçük kardeşi Güney Kıbrıs da iflasını açıklamış durumda.
| 2012 beklentilerden iyi geçti. Sorunlu ülkelerde kısmi toparlanma var. Ama, düzelmeler 2013'ün iyi geçmesi için yetersiz. |
İkinci sıradaki İspanya'nın borç yükü yüzde 80'ler civarında. 2008 krizinden bu yana tam ikiye katlamış. İspanya'nın da eğer yardım gelmezse ayakta duracak hali yok. O da Avrupa'nın kapısında para bulmaya çalışıyor. Avrupa Merkez Bankası vade bitimine 1 ile 3 yıl kalmış tahvillerini alırsa ikincil piyasadan, ki dünkü toplantı sonrası Başkan Draghi bir kez daha vurgu yaptı alım yönünde, İspanya gelecek yılı da kurtarabilecek gibi görünüyor. Bu arada, İtalya, Portekiz ve İrlanda şimdilik sessizler. Arada bir kendilerini gösterirler, hiç kuşkunuz olmasın.
ABD'de gerek işsizlik başvurularındaki azalma gerekse başta konut sektörü olmak üzere toparlanma yönlü verilerin ardı ardına gelmesi, gelecek yıl için durgunluk olasılığının iyice azaldığını teyit ediyor.
Gelelim içsel faktörlere
Türkiye'nin şu anda iki temel hedefte pek sorunu görünmüyor. Son enflasyon rakamlarının Merkez Bankası'nın beklentileri ile uyumlu hale gelmesi fiyat istikrarının bu yıl için kısmen sağlandığının kanıtı oluyor. Uzun süre belirlediği enflasyon hedefini tutturamayan Merkez Bankası bu yılı sorunsuz kapatacak. Kredi hacmi, kur oynaklığı ve beklentiler gibi temel faktörlerin rol oynağı finansal istikrar da fiyat istikrarı gibi 2012 yılını pürüzsüz tamamlayacak. Cari açık da aşağı geliyor aynı zamanda.
NE KADAR SÜRER
Ben de buraya kadar pembe tablo çizdim sanırım. Ancak, benim bir süredir üzerinde durmaya çalıştığım ya da sorgulamaya çalıştığım konu, iyileşmelerin ne kadar sürdürülebilir olduğu.
- Dünyanın en çok kazandıran borsası İMKB. Birkaç hafta önce üçüncü sırada idi. Son ralli ile Pakistan'ı da geçerek yüzde 48 getiriye kadar tırmandı. Gelişmekte olan piyasalardaki ortalama getiri İMKB'nin yarısında bile ulaşmıyor. Hatta, Çin borsası negatifte, Brezilya borsası yüzde 3-4 gibi oldukça düşük kar marjına sahip. O zaman şu soru akla gelmez mi, her şey yolunda olsa bile? İMKB gelecek yılda da böyle bir kazanç sağlayabilecek mi, alım için böylesine cazip aynı kategorideki piyasalar dururken?
- Tahvil faiz oranları tarihi rekorla yüzde 5.80 seviyelerine kadar indi. Yani, reel faiz oranı negatif 1.5'ler. Gösterge tahvil faiz oranı hatırlayacağınız gibi yılbaşında yüzde 11.,5 düzeyinde idi. Yarı yarıya geri çekilmiş faiz oranı. Peki bu ne kadar sağlıklı ve korunabilir?
Konu kritik ve derin. Sonraki yazılarımda analize devam edeceğim...