Geçen yılın Ekim ayı istihdam verileri yayımlandı. Geçen yılın aynı dönemine göre işsiz sayında 201 bin artış sonucu işsizlik oranı yüzde 9.7 düzeyine çıkmış. Bu sonuçla resmi olarak görünen toplam işsiz sayısı da 2 milyon 743 bin oluyor. İstihdam verilerinde oldukça kritik öneme sahip olan tarım dışı işsizlik rakamı 1.9, genç nüfus işsizlik rakamı 1.2 puan yükselmiş Ekim ayında.
Bu yıl büyük olasılıkla yüzde 4'e yakın gelecek olan büyüme oranına göre işsizlik verilerinde görülen kısmi bozulmayı normal karşılayabiliriz. Üstelik 2014 yılında da hedeflenen yüzde 4'lük büyümeye ulaşılırsa işsizlikte biraz daha yukarı yönlü eğilim gözlemleyebiliriz. Zaten basit bir denklemi hatırlamamız yeterli bu öngörüyü desteklemek için. Ülkenin büyüme potansiyeli seviyesinde gerçekleşen büyüme ancak mevcut işsizlik oranının korunmasını sağlanabilir.
KADIN KATILIMI SINIRLI
Rakamların detaylarına indiğimizde ilginç gerçeklerle karşılaşıyoruz...
* Birincisi işgücüne katılım oranının göreceli olarak düşük kalması işsizlik oranının bu seviyelerde tutunmasına katkı yapıyor. İstihdam edilenlerin sayısı, toplam işgücü nüfusunun işgücüne katılım oranı sonrası elde edilen sayıya bölündüğü için küçük oldukça işsizlik oranını da düşük kalıyor. Örneğin, 2 milyon 743 bin işsiz rakamı işgücü sayısı olan 25 milyon 648 bine bölündüğünde yüzde 9.7 çıkıyor. Oysa işgücüne katılım oranı yüzde 50.8 yerine batı normlarında ya da OECD ülkelerindeki gibi yüzde 65'in üzerinde olsaydı, işsizlik oranı yüzde 20'leri aşacaktı.
Kadınların işgücüne katılımı sınırlı olunca işgücüne katılım oranı da doğal olarak düşük düzeylerde kalıyor. Türkiye istatistik Kurumu verilerine göre kadınların işgücüne katılım oranı Ekim ayında yüzde 30.6. Avrupa'daki durumu verelim karşılaştırma yapabilmemiz için; yüzde 63. Böyle bir sonucun ardında yatan nedenlerin başında işgücüne katılmayan kadınların, sebep önemli değil, neredeyse yarısının ev hanımı olmayı tercih etmesi geliyor. Kalan yarısında da eğitimi yetersizliği ve emekliler geliyor.
ASLAN PAYI HİZMETTE
* İkincisi, kırsal kesimde işgücünün neredeyse tamamı istihdam edilmiş kabul ediliyor. Ekim ayında kırsal kesimde 9 milyon 403 bin işgücünün 8 milyon 842 bini çalışıyor. İş bulamayan sadece 561 bin kişi.
* İstihdam edilenlerin sadece yüzde 19'u sanayi kesiminde çalışıyor. Tarım kesimi pastadan daha fazla pay alıyor. Tarım kesiminde emek harcayanların oranı yüzde 23.5. Her zaman olduğu gibi aslan payı hizmet sektörünün.
* Genç nüfustaki işsizlik oranında bir direnç oluştu, yüzde 20'lik eşik değeri bir türlü aşamıyor. Son veriler kentsel kesimdeki genç nüfusun beşte birinin iş bulamadığını gösteriyor. 15 ila 24 yaş aralığı genç nüfusu ifade ediyor. Aslında 20'den 24 aralığı alınsa, tabii metodolojiyi göz ardı ettiğimizde, genç nüfus işsizlik oranı ciddi şekilde yükselir.
* Pozitif bir detay sosyal güvenlikten mahrum çalışanlar sayısında gizlenmiş... Sosyal güvenliğe bağlı daha açık ifadeyle kayıt içinde istihdam edilenler yüzde 63.7'ye yükselmiş. Birkaç yıl önce kabaca istihdam edilenlerin yarısı sosyal güvenlikten mahrum idi. Kısacası iyi yol alınmış bu alanda.
Madalyonun diğer yüzüne de birkaç cümleyle değinelim. Çalışanların üçte biri asgari ücret alıyor. Bir yerde yoksulluk sınırının altında bir gelir elde edebiliyor. Yani istihdam sağlayarak sorun tam anlamıyla çözülmüş olmuyor, en azından üçte biri için. Buna bir de kayıt dışındakileri ekleyelim. Oran yükseliyor...
Sözün özü, üretimde dışa bağımlılık azaldığında, montajdan öte üretim yapıldığında, üretimde katma değer artırıldığında, ekonomide sanayinin rolü etkinleştirildiğinde istihdamla ilgili pozitif yol alabileceğiz. Tabii, ihtiyaca göre eğitim planlaması gibi ekonomi dışı unsurlar da devreye girmek kaydıyla...