Enflasyon her ne kadar rakam olarak tek hanelerde ve makul görünse de kendini hissettirmeye başladı. TL'deki aşınma gelirlerdeki artışla paralel hareket etmediğinden alım güçleri ne yazık ki geriliyor. Sadece gelir değil eriyen... Aynı zamanda biriktirilmiş ve yatırım araçlarına yönlendirilmiş tasarruflarda enflasyona karşı yetersiz kalmış...
TÜİK "Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getirileri" çalışmasından da bu gerçeği açıklıkla izleyebiliyoruz. Ekim ayı verilerine göre mevduattan külçe altına kadar bir dizi finansal enstrümanın nominal getirileri pozitif görünse de enflasyon arındırıldıktan sonra getiriler yerini götürüler alıyor. BIST 100 endeksi yüzde -4.40 ile ilk sırada. Tabii bire bir endeksteki hisse senetlerine ve bire bir oranda yatırım yaptıysanız kayıp bu seviyede kalıyor. Birkaç hisse senedi seçmişseniz kayıp artabilir ya da azalabilir. Hisse senetleri risklidir, bu yüzden borsayı geçelim... Mevduat hesaplarının da pek bir farkı yok borsadan. Sadece kayıp biraz daha az... Geçen ay bankaya 100 lira yatıran birisi reel olarak 98.5 lira geri alabilmiş. Devlet tahvili, altın ve euroda da durum değişmiyor. Sadece dolara yatırım yapan yerinde sayabilmiş.
Yıllık ortalama getiriler
TL'nin reel yani gerçek getirileri 3 ve 6 aylık süreçlerde de negatif seviyelerden kurtulamamış. Doların sağladığı kazanç 3 ayda yüzde 4.09, 6 ayda ise yüzde 2.65 net olmuş. Mevduat yüzde 0.88, devlet tahvili yüzde 0.41 ve altın yüzde 2.75 zarara uğratmışlar yarım yılda...
Enflasyonun yıllık bazda yüzde 8.96 düzeyine göre arındırma yapıldığında tasarruf sahiplerinin yıllık ortalama kayıpları mevduatta yüzde 4.59'a, devlet tahvilde yüzde 2.47'ye, altında yüzde 8.65'e ve borsada yüzde 14.91'e kadar çıkıyor. Buna karşın dolar enflasyon sonrası yüzde 5 ve euro yüzde 7.43 gibi reel getiri sağlayabiliyor.
TÜİK'in çalışmasına dahil etmediği yatırım araçları katılma belgelerinden birkaç tanesini seçip onların reel getirilerini de ben hesapladım. Riski dağıtmak amacıyla birden fazla araçtan oluşan finansal portföyler de enflasyondan koruyamamış yatırımcısını... Ne yaparsanız yapın para veya sermaye araçları ile enflasyondaki aşınmadan paranızı kaçıramıyorsunuz. Ancak gayrimenkul yani ev, arsa arazi yada son yılların moda yatırımı zeytinlik en iyi yatırım araçları olmuşlar.
Bundan sonra ne olur?
TL faiz oranları artana dek gayrimenkul yine zirvede kalacak gibi görünüyor. Çünkü sistem çok kolay çalışıyor; gayrimenkul için gerekli tutarın dörtte birini siz denkleştiriyorsunuz, gerisini bankadan alacağınız krediye bırakıyorsunuz. Kredi borç taksitler derseniz? Onu da kiracı hallediyor. Siz her yıl yüzde 2-13 civarında primlenen konut sayesinde kazanmaya devam ediyorsunuz. Diğer taraftan eviniz olduğu için de kendinizi iktisadi açıdan güvende hissedip temkinli duruşunuzu bozuyorsunuz ve rahatlıkla tüketmeye başlıyorsunuz. Al ver ekonomiye can ver yani...
FED'in bedava dolar politikasından çıkışı ise biraz dengeleri değiştirecek... Zaten faiz artırma olasılığını gelecek yıl ikinci yarında masaya yatırabiliriz demesi bile yetmemiş miydi kurların fırlamasına? FED'in düğmeye basmasıyla döviz kısmen de olsa değerlenirken TL getirileri tatminkar seviyelere ulaşamayacak...