Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan analizlere göre artan kuraklık tehlikesi su tasarrufuna yönelik tartışmaları tekrar gündeme getirdi. Üç büyük ilde gerileyen baraj doluluk oranları alarm çanlarının çalmasına neden oldu. Çevre konusundaki çalışmalarıyla da bilinen Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rıza Karacan alınacak önlemler ile kuraklık etkilerinin azaltılabileceğini belirterek, "Kuraklık için bir kriz yönetimi oluşturulmalıdır. Tarım ve endüstri sektörlerinin yanı sıra vatandaşların alacağı basit önlemler ile kuraklığın etkisi azaltılabilir" diyor.
***
Türkiye'de son 53 yılın en kurak yazının yaşanması, barajlardaki doluluk oranlarının kritik seviyelere düşmesine yol açtı. Türkiye genelinde su akışlarının uzun yıllar ortalamalarına göre yüzde 30, geçen yıla göre ise yüzde 40 azalmış olması elektrik üreten barajlardan, sulama amaçlı su kullanımına kadar bir çok olumsuz etkiye neden oldu.
İstanbul'a su sağlayan barajların doluluk oranının yüzde 19'lara gerilemesi kuraklık için alınacak önlemleri yeniden gündeme getirdi. Uzmanlar, Ankara'daki barajların doluluk oranının yüzde 34'e, İzmir'de ise yüzde 50'ye düşmesi, ayrıca İzmir'e içme suyu sağlayan Gördes Barajı'nın doluluk oranının yüzde 14'te kalması nedeniyle, su tasarrufu yapılması konusunda uyarıda bulundu. TÜİK verilerine göre belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekelerine çekilen su miktarı kişi başına İstanbul için 186 litre, Ankara için 217 litre İzmir için ise 216 litre olarak hesaplandığı belirtiliyor.
***
Karacan, "Suyun tekrar kullanımı atık su arıtma tesisleri ile mümkün. Endüstriyel kuruluşların tümünün bu kurala uyması gerekir. Belediyeler de gelişmiş ülkelerde olduğu gibi park ve bahçe sulamalarında temiz su yerine arıtma suyu kullanmalı. Türkiye'de 3 binin üzerinde belediye mevcut. Ancak atık su arıtma tesisi olanlar yüzde 15'i geçmiyor" dedi.
***
Türkiye'de kullanılabilir tatlı su potansiyeli 110 milyar metre küp olup bunun yüzde 72 gibi büyük bir oranının yalnızca tarımsal sulamada kullanıldığına dikkat çeken Karacan, "Bu nedenle vahşi sulama olarak da bilinen ve barajdan, ırmaktan ya da yeraltından gelen suyun toprağa doya doya yedirilmesi anlamına gelen geleneksel sulama yönteminden vazgeçilmeli. Bunun yerine yüksek oranda tasarruf sağlayan ve toprağa döşenen bir boru sistemiyle çalışan damla sulama sistemine geçilmeli. Damla sulama sistemine geçiş ise devlet tarafından teşvik edilmeli. Genel olarak da su tarifelerinde 2014'e özgü geçici fiyat politikası uygulanabilir. Yani suyu verimli kullanmayan ister vatandaş ister sanayici isterse de çiftçi olsun bunlar için su faturalarında katlanarak artan tarife sistemi uygulanmalı" diye konuştu. Öte yandan su damlatan muslukların ciddi su kayıplarına yol açtığını belirten Karacan, musluğunuz dakikada bir damla su sızdırması halinde yılda binlerce litre suyun boşa aktığına dikkat çekti.
***
Karacan vatandaşların bireysel olarak alabileceği önlemleri ise şu şekilde sıraladı:
- Evlerdeki 12 litrelik tuvalet rezervuarları 6 litreye indirilmeli.
- Duş ortalama 5-6 dakikada alınmalı. Böylece duş başına 55 litre su tasarrufu sağlanabilir.
- Dakikada ortalama 15-20 litre su akıtan klasik duş başlıkları yerine dakikada ortalama 9-10 litre su akıtan düşük akımlı duş başlıkları kullanılmalı.
- Eğer diş fırçalarken musluk açık bırakılırsa her fırçalama esnasında ortalama 15 litre su ziyan edilir. Bu işlem sırasında bir bardak su kullanılırsa yılda 9 bin 100 litrelik su tüketimi önlenir.
- Diş fırçalanırken, tıraş olurken ve yüz sabunlarken musluk kapalı tutularak günde 15-35 litre su tasarruf sağlanabilir.
- Evlerde varsa gizli su kaçağı tespit edilmeli.
* * *
- Kirli kaplar elle veya bulaşık makinesinde yıkanmadan önce su dolu leğende ıslatılmalı.
- Sebze ve meyveler akar musluk suyu ile yıkanmamalı, bunun yerine leğen tercih edilmeli.
- İçme suyu olarak akan musluk suyu yerine sürahi veya buzdolabına konmuş su kullanılmalı
- Buzluktaki yiyeceklerin ve diğer donmuş gıdaların buzunu eritmek için su kullanmamalı. Bunun yerine bu tür gıdalar bir gece öncesinde buzdolabının alt gözünde bekletilmeli.
- Ayrıca arabaları ayda 1 kez yıkatmak yeterli. Sık yıkamak gerekiyorsa da hortum ve fırçayla değil kova süngerle yıkamak gerekir. Araba hortumla yıkanırsa 150 litre su kullanılır.