Son 15 günde tam üç tane anketi inceleme fırsatım oldu. Bunlardan birisi Ak Parti için yapılmış bir anketti ve bu ankette Ak Parti'nin oyunun yüzde 45, CHP'nin oyunun ise yüzde 30'lara yükseldiğini gördüm. Bu sonuçlarda bana en şaşırtıcı gelen, MHP'nin yüzde 11'lik bir orana gerilemiş olmasıydı.
Anketi yapan firmanın sahibi çok güvendiğim bir akademisyendir. Ona, "Ak Parti'nin oyunu fazla abartılı buldum, CHP'nin oyunu normal kabul ediyorum, MHP'nin oyunu ise kabul edilemeyecek kadar düşük buldum. Dolayısıyla, kusura bakma ama bu araştırma sorunlu bir araştırma olmalı" dedim. Bu eleştiriyi biraz da onun ağzından sonuçlarla ilgili analiz almak için yaptım.
***
Aradan bir hafta geçtikten sonra ikinci bir araştırma daha gördüm. Araştırmayı yapan firma, CHP'ye yakınlığı ile tanınan bir araştırma şirketi. Genel Başkan Kılıçdaroğlu'nun önünde olan bir araştırma gördüğüm çalışma. Çok ilginç, rakamlar neredeyse birinci araştırmayla tıpa tıp aynı. Ak Parti yüzde 43, CHP yüzde 30, MHP yüzde 12. Küsuratları var, onları vermiyorum.
Has bel kader, bu araştırma işlerinden bir vakitler ekmek yemiş biri olarak birazcık anlarım. Bir araştırmanın örneklemi doğru alınmış mı, soruları doğru belirlenmiş mi, anketör işini iyi yapmış mı, araştırma şartlarına uyulmuş mu, bunları bir araştıramaya baktığım zaman görürüm. Bu iki araştırmanın da bu bakımlardan sağlam araştırmalar olduğu, hile-hurda içermediği besbelli.
O nedenle güvenmek zorundayız. Ama beni daha da çok şaşırtan gördüğüm üçüncü araştırma oldu. Bu araştırma telefonla yapılan bir uygulamaydı. Ben bu tür anket türüne itimat etmeyen birisiyim. Tesadüfi yöntemle binlerce kişiyi arıyorsunuz ve siyasi kanaatlerini öğrenmeye çalışıyorsunuz. Buradan sağlıklı bir sonuç çıkacağına ben inanmam. Bu tür anketler ancak toplumsal eğilimlerin ipuçlarını kabaca görmemizi sağlar. Bu da bir şeydir ama gerçek bir siyasi eğilimler araştırması yerine geçemez. Burada bana ilginç gelen husus, 20 bin kişiyle yapılan ve telefon tekniği kullanılan bu ankette de, diğer iki düzgün anketin sonuçlarına ulaşılmış olmasıdır. Yani, yüzde 45 Ak Parti, yüzde 31 CHP, Yüzde 11 MHP.
***
İlk gördüğüm araştırmayı yapan arkadaşımın kendi isteği üzerine ismini veremiyorum ancak, bu sonuçları abartılı bulduğumu söylediğimde bana şunları aktardı: "Hayır, açıklanabilir rakamlar bunlar. Başbakan Erdoğan'ın yürüttüğü İsrail ve dış politika siyaseti Türk halkından onay alıyor. İkinci olarak, PKK terörünün doğrudan doğruya açılıma karşı çıkması ve Başbakan Erdoğan'ı hedef alması, Ak Parti'den yine açılım yüzünden uzaklaşmış olan 'Selçuklu coğrafyasını', yani Orta Anadolu'yu Ak Parti'ye yeniden yaklaştırmış gözüküyor. CHP'nin oy oranının artması ise, en kolay izah edilecek durum. MHP'ye akan şehirli oyların bir kısmı Kılıçdaroğlu'nun gelişiyle yeniden CHP'ye dönmüş. Diğer yandan Kemal Kılıçdaroğlu'nun CHP tabanında yeniden bir toparlanma duygusu yarattığı da çok belli. Seçime kadar CHP'de iki puanlık bir artış beklemek fazla iyimserlik olmaz. MHP'ye gelince. Bu partinin oy oranındaki düşüş fazla dramatik gibi görünüyor ama aslında anlaşılabilir sebepleri var. Bir kere Devlet Bahçeli'nin sert üslubu onun bugüne kadar getirdiği dengeli devlet adamı imajına zarar verdi. Öte yandan insanların sığınmak için güvenilir liman aradığı bir dönemde çözümcü bir siyaset geliştirmedi. Reaksiyoner siyaseti Türk halkı sevmiyor. Son dönemlerde büyük şehirlerden devşirdiği oylar yeni bir umut doğuran CHP'ye, Orta Anadolu oyları ise tekrar Ak Parti'ye dönüyor. Burada ileride oy durumu ne olacağını kestiremediğim tek parti MHP."
Ben de araştırmanın çaprazlarını incelediğim zaman aşağı yukarı bu analizi paylaşıyorum. Benim asıl ilgilendiğim konu şu: Bu oy tablosu Başbakan Erdoğan'a bazı siyasi hamleler yapma fırsatı veriyor. Bakalım bu fırsatlardan hangi kararlar çıkacak.