Libya konusunda Türkiye çok soğukkanlı, gerçekçi, kişilikli bir diplomasi yürüttü. Temkinli ve soğukkanlı olmalıydı; zira Libya'da 25 bin insanımız yaşıyordu ve Libya'yla milyarlarca dolarlık ekonomik ilişkilerimiz vardı. Bunlar bir tarafa, Libya'yla aramızda bazı psikolojik ilişkiler de var. Örneğin, Libya ve Kaddafi Türkiye'nin en zor zamanında, Kıbrıs çıkarmasında karşılıksız yardımlarda bulunmuş, Türkiye'ye büyük jestler yapmıştı.
Türkiye gibi bir büyük devlet kadirşinaslığı elden bırakamaz. Bu nedenle hem Kaddafi'yle ilişkilerini sürdürdü hem de isyancılarla. Bu arada Başbakan Erdoğan, Kaddafi'ye iki şey söyledi: Bir, halkına zulüm yapma; iki, devlet başkanlığını birleştirici bir lidere devret. Ancak Kaddafi gibi bir megalomanın Başbakan Erdoğan'ın uyarılarını dikkate alması beklenemezdi. Nitekim hem bu uyarıları dikkate almadı hem de Türkiye'nin ısrarlı ateşkes çağrılarını duymazdan geldi. Şimdi ise başı fena halde belada Kaddafi'nin.
***
Aslında bu gelinen noktada dahi, Kaddafi'nin Türkiye'ye borçlu olduğu çok şey var. Ama en önemlisi şu: Libya'ya ilk müdahaleyi aslında NATO yapacaktı, ancak Türkiye buna kesin bir dille karşı çıktı. Eğer Türkiye NATO girişiminin önünü açmış olsaydı, Kaddafi için çok yıkıcı bir son olabilirdi. Türkiye başından beri Libya'yı bir dış müdahaleye karşı korumaya çalıştı ve "bir müdahale olacaksa bunu Birleşmiş Milletler yapmalıdır" tavsiyesini dile getirdi.
Nitekim olay Türkiye'nin istediği gibi de gelişti. BM aldığı kararla Libya'yı "uçuşa yasak bölge" ilan etti. Bu karar doğal olarak Libya'lı rejim muhaliflerini koruyan ve Kaddafi'nin de kolunu kanadını kıran bir önem taşıyor.
***
BM kararının ardından dün çevremdeki pek çok insanın bu gelişmeden sevinç duyduğunu gözlemledim. Oysa ben herkesin endişe duyması gerektiğini düşünenlerdenim. Üstelik hem Cumhurbaşkanımız hem de Başbakanımız benim gibi endişeli olmalılar ki, açıklamalarının satır aralarında askeri müdahaleye olumlu bakmadıklarını gösteren ifadeler var. Endişe duyulması gereken yön şu: Ortadoğu halkları kendi özgürlük ve demokrasi mücadelelerini verirken ilk kez yabancı güçler Libya'da böyle bir sürece müdahale ettiler.
Bunun diğer ülkeler içinde bir model olması ihtimali son BM kararından sonra daha fazladır; bu da bölge için hiç iyi bir şey değildir.
Geldiğimiz noktada Türkiye, BM'nin Libya kararını desteklemekle birlikte temkinli politikasını sürdürüyor. En başından itibaren doğru bir hat üzerinde yürüyen Türkiye, bu yeni gelişme karşısında da ağırlığını hissettirmelidir.