Şu günler, sınav günleri. Çocukları olan arkadaşlarım telaşlı, heyecanlı, stresli bir koşuşturma içinde. SBS kabusu bitti ama onlar da bitti. Çocuklar zaten aylardır okul, dershane, hoca üçlüsü içinde dersten, testten başlarını kaldıramaz durumdaydı. Sonunda geçen cumartesi sınava girdiler.
Peki, rahatladılar mı? Ne gezer. Ben iki çocuğun durumuna şahidim. Biri aylarca ite kaka çalıştı. Aslında akıllı çocuk ama sürekli ders çalışmaktan bıkmış durumdaydı. Ailesi çok parlak bir sonuç beklemiyordu ama az da olsa umutları vardı. Sınava girdi, sonuna kadar soruları çözdü, heyecan içinde çıktı, önce 3 yanlışım var dedi, sonra o beşe çıktı, cevaplar belli olunca 8'e. Yanlışları da nasıl kolay sorular. Bu kez onları nasıl yanlış yaptığına kızdı. Ama sonuçta çocuk ve üzerinde durmadı. Ya da bize belli etmedi. Ailesi de işi eğlenceye vurdu ve hemen B planını devreye soktular.
SİNİR KRİZİ
Bir başka çocuk için durum bu kadar kolay olmadı. O diğerinden daha çalışkan ve iddialıydı. Hem sınıfta hem de dershanede birinci durumdaydı. Peki, ne oldu dersiniz? Sınav bitmeden çıktı. Şaşkın şaşkın yüzüne bakan annesine, "Her şey aklımdan uçuverdi, kafam durdu, hiçbir şey yapamadım" diyerek ağlamaya başladı. Şoka giren annesi kızını sakinleştirmeye çalıştı ama nafile. Bu kez kız niye çıktığına taktı kafayı. Ağlaması sinir krizine dönüştü. Yolda kusmaya başladı. Dershaneye gidince 5 yanlışı olduğunu öğrendi, daha da kötü oldu, arkadaşlarının 1'er, 2'şer yanlışı olduğunu öğrenince iyice delirdi. Anne-baba şokta. Kızlarını kaybetmenin telaşı içinde neye uğradıklarını şaşırdı.
Bu işkence değil mi, bu reva mı çocuklara? Niye bu strese giriyorlar, niye kendilerini başarısız, değersiz hissetmelerine yol açıyoruz?
UZMAN ÖNERİLERİ
Şimdi de üniversite sınavı var. Bu yıl toplam 870 binin üzerinde aday başvurmuş. Hepsinin olmasa da yarısından çoğunun evinde telaş var. Heyecan var. Yukarıda anlattığım gibi bu sınavlar sadece çocukları değil, onların ailelerini de etkiliyor. INDA Çözüm Odaklı Danışmanlık ve Eğitim Merkezi'nden Uzman Klinik Psikolog Ersin Bayramkaya da bu hususlara dikkat çekerek, sınav kaygısıyla baş etme konusunda önerilerde bulunuyor.
İlk önerisi olumlu düşünmek. Örneğin, "Bu sınavda başarılı olamayacağım" yerine, "Bu sınavda başarılı olabilmek için elimden geleni yapacağım" şeklinde düşünüyor olmak bizim kendimizi daha iyi hissetmemize ve kaygı ile baş etmede bize daha çok yardımcı olmaktadır" diyor.
Bayramkaya'ya göre, sınav kaygısıyla baş etmenin ipuçları şunlar:
Sınava yeterince hazırlandığınızdan emin olun. En güçlü olduğunuz ve en zorlandığınız noktalarınızı bilin. Zorlandığınızda destek alın. Son anda göz atmayın, son günü dinlenmeye ayırın. Düşüncelerinizi süzgeçten geçirin. İyi ve doğru beslenin. Dinlenmeye ve eğlenmeye vakit ayırın. Muhakkak spor yapın. Doğru nefes alın. Sınavdan önce iyi bir uyku çekin. Aileler için önerilere de yarın değinelim.