En büyük günahlardan biri yalan söylemek. Bütün dinlerde günah. Ama her gün herkes birbirine yalan söylemiyor mu? Örneğin siz, hiç yalan söylemediğinizi söyleyebilir misiniz?
Diyebilirsiniz ki "pembe" yalanlar söylüyorum, ya da "beyaz" yalanlar. Yani birini mutlu etmek adına söylenen yalanlar. İnternette girip baktım İslami sitelere, yalan söylemenin çok günah olduğunu belirtmelerine karşın, caiz olduğunu belirten durumlar da var. Örneğin biri sormuş; "Uzakta olan annem sağlığımı çok merak ediyor, ona iyiyim desem yalan söylemiş mi olurum?" Bir başkası: "Birinin yemeğini beğenmediğim halde, 'Eline sağlık çok güzel olmuş' demek yalan sayılır mı?"
Ramazan boyunca gazeteler tarafından verilen kitaplarda, televizyon programlarında bu konulara yer verilecek, hangi konuda yalan söylenir, hangi konuda söylenmez diyerek kendimizi rahatlatmaya çalışacağız.
ZORUNDA MIYIZ?
Benim üzerinde durmak istediğim konu ise, yalan söylemeyi toplum olarak benimsemiş olmamız. Biz, günah olduğunu, yanlış olduğunu bilmemize rağmen yalan söylemeye yönlendiriyoruz çocuklarımızı.
Örneğin anneler çocuklarını korumak, evin düzenini sağlamak adına çocuklarını yalan söylemeye teşvik eder, üstelik kendileri de yalan söylerler. Kızı babası istemediği halde sokağa çıkmıştır, komşuya gitmiştir, oğlu maça gitmiştir, haylazlık yapmıştır, bütün bunlar babadan saklanır. Yalan söylenir. Anne de suça ortak olur. Böyle başlar yalan söylemek işte. İçselleştiririz sonra. "Gerekli" deriz. "Zorundayım" deriz. "Yoksa annem kızar, babam kızar, öğretmen kızar, müdür kızar, evden olurum, okuldan olurum, işten olurum, sevdiklerimden olurum" diyerek kendimizi kandırırız. Hayata kalmak için yalan söyleriz. Bunun yerine birbirimizi anlamaya çalışsak, kızdığımız durumların nedenlerine kafa yorsak, daha iyi olmaz mı?
RACON KESMEK
"Sultan" dizisinin Kerim'i niye seviliyor, doğruları söylediği ve aklından geçeni sansürlemediği için. Ama o da yalan söylüyor "racon" kesmek adına! Yalan söylemek istemeyen ve yalan söylemeyi beceremeyen Fransuva'ya (Beğenmesek de Avrupalılar çocuklarına ne olursa olsun yalan söylememeyi, ne olursa olsun anneye ve babaya söylenmesi gerektiğini öğretiyorlar) racon kesmeyi öğretir. Bunu öğretmesini de herkes ondan ister. Racon kesmenin kurallarından biri yalan söylemektir oysa. Büyüklerin gidilmesini istemediği yerlere gitmek, eve gelindiğinde oraya gidilmediğini söylemek. Nitekim ikisi evden uzaklaşıyor. Bisiklet bozuluyor, başlarına bin türlü iş geliyor. Fransuva doğruları söyleyecekken Kerim ona raconu hatırlatıyor.
Peki, büyükler anlamıyor mu çocukların yalan söylediğini. Anlamalarına rağmen anlamamış görünüyorlar. Niye? Bu, gerçeklerle yüzleşmek istemememizden kaynaklanıyor olabilir mi? Bu Ramazan diğer konulara verdiğimiz önemi yalan söylememeye de versek ve ne olursa olsun yalan söylememeye çalışsak nasıl olur?