Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele (KOM) Daire Başkanlığı'nın hazırladığı rapora göre, Türkiye'de 2008 ve 2009 yıllarında yaklaşık 10 milyon paket kaçak sigara yakalanmış, 2010 yılında bu rakam 4 kattan fazla artarak 43.5 milyon pakete ulaşmıştır. 2011 yılının ilk 9 ayında ise emniyet ekiplerince 50 milyon paket kaçak sigara yakalandığı tespit edilmiştir.
Tütün ürünlerindeki kayıtdışılığın bu denli büyük rakamlara ulaşmasına, yetersiz denetimler, yasal boşluklar, yüksek vergi oranları ve ülkemizde vergi bilincinin gelişmemiş olması, komşu ülkelerde sigara fiyatlarının düşüklüğü ile kara ve deniz sınırlarında yeterli güvenliğin sağlanamaması neden olmaktadır. Tütün ürünlerinde yaşanan kayıtıdışılık, devletin vergi gelirlerini olumsuz etkilemekte, ayrıca bu ürünlerin satışını yapan kayıtlı esnaf üyelerimizin haksız rekabete uğramasına yol açmaktadır. Bu olumsuz tablo karşısında önlem almak isteyen devlet, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) yönetiminde "Tütün Ve Tütün Mamülleri Kaçakçılığı İle Mücadele Eylem Planı (2011-2013)"ü yürürlüğe sokmuştur.
HEDEFLER
Eylem planı, Gelir İdaresi Başkanlığı koordinatörlüğünde, Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, Mali Suçları Araştırma Kurulu, Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun katkılarıyla hazırlanan 14 hedef ve 37 eylemden oluşmaktadır. Eylem planı ile kaçakçılığın önlenerek vergi kaybının önüne geçilmesi, kaçakçılıktan gelir sağlayan illegal oluşumların engellenmesi ve haksız rekabetin getirdiği dejavantajların ortadan kaldırması amaçlanmaktadır.
Bu temel hedefler çerçevesinde;
- Suçun önlenmesi, vergi kaybının azaltılması ve tütün mamulleri piyasasının kontrol altında tutulması amacıyla çalışmalar yapılması,
- Bu sektördeki yasal ticaretin hacmi ile (sınır illeri başta olmak üzere) yasa dışı ticaret boyutunun tespit edilmesi,
- Tütün ve tütün mamulleri kaçakçılığı organizasyonlarının ve suç yöntemlerinin deşifre edilmesine yönelik çalışmaların yapılması,
- Tütün ve tütün mamulleri kaçakçılığı suçu ile mücadelede caydırıcılığın ve etkinliğin artırılması amacıyla gerekli mevzuat değişikliklerinin yapılması,
- Mücadeleci personelin moral ve motivasyonunun artırılması, kurum ve kuruluşların fiziksel ve teknik ihtiyaçlarının karşılanması,
- Bandrollü ürün izleme sisteminin geliştirilmesi,
- Kamuoyunu bilinçlendirecek çalışmaların ve tanıtım programlarının hazırlanması,
- Tütün üretimi ve ticaretinde kayıt dışı faaliyetlerin önlenmesi, yasadışı tütün ve tütün mamulleri ticaretine neden olan veya kolaylaştıran yan faaliyetlerin kontrol altına alınması planlanmaktadır.
Esnaf ve sanatkarlar camiasını yakından ilgilendiren konuda böyle bir çalışmanın yapılması sevindirici ve olumlu bir gelişme olmuştur. Düzenli olarak vergisini veren ve kayıt altında çalışan esnaf sanatkarlarımızın haksız rekabet koşullarından arındırılması çok önemlidir. İzmir Birliği daha önceden pek çok platformda vergi gelirlerini artırmak için sürekli aynı alan ve kesimlerin üzerine gitmek ve onlardan daha fazla vergi geliri elde etmeye çalışmak yerine kayıtdışılığı önleyecek çalışmaların gündeme getirilmesini ve vergi tabanının genişletilmesini dile getirmiştir.
GELİŞMELER OLUMLU
Tütün mamülleri kaçakçılığına yönelik eylem planı, bizim gündeme taşıdığımız bu görüşlerle paralellik gösteren, kayıtdışının önlenmesini amaçlayan bir çalışma olmuştur.
Bunun yanında, vergi iadesinin yeniden gündeme getirilmesi, vergi kaçırmayı engellemek için cezalarının artırılması ve vergi oranlarının yüksek olduğu alanlarda vergi indirimine gidilmesi gibi önlemler de aynı amaca hizmet edecek tedbirleri oluşturacaktır.
Öte yandan, hükümetin son indirimine rağmen sigara üzerine koyulan vergiler optimum (makul) düzeyin oldukça üzerinde seyretmektedir. Bu piyasalarda sıkıntı yaratabilecek, tütün ve tütün mamülleri satan üyelerimizin işlerini olumsuz etkileyebilecek bir durumdur. Dolayısıyla sigara üzerindeki vergilerin yeniden gözden geçirilmesinde fayda bulunmaktadır.