Özel İlgi Tıp Merkezi'nden Üroloji Uzmanı Op. Dr. Özer Temel Şahin, prostat hastalıklarının prostat iltihabı, prostatın iyi huylu büyümesi ve prostat kanseri olduğunu belirterek bunların yol açtığı şikayetler, tanı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi. -Prostat nedir?
Prostat kestane boyutunda ve şeklinde bir salgı bezidir. Mesanenin altında, makatın önünde yer alır. Prostatın tam merkezinde üretra denilen, mesaneden idrarı boşaltmaya yarayan kanal yer alır. Cinsel boşalma sırasında prostatı çevreleyen kaslar seminal sıvıyı erütraya doldurur. Seminal sıvı üretra boyunca penis ucuna kadar gelerek buradan dışarıya akar. Prostat büyürse içinden geçen üretrayı sıkıştırarak idrar akışını zorlaştırabilir. Hatta tamamen durdurabilir.
DÖRT ÖNEMLİ BELİRTİ
-Prostatta bir sorun olduğu hangi belirtilerden anlaşılır?
* Geceleri sık idrara çıkma
* İdrar yaparken yanma
* İdrarı ileriye doğru rahatça yapamama veya çatallı çıkması
* İdrarda kan görülmesi
-Teşhis nasıl konulur?
Hasta idrarını hiç yapamama şikayeti ile gelmişse "glob vezikal" denilen tabloda karnın alt kısmında şişlik tespit edilir ve öncelikle sonda ile idrar boşaltılır. Ardından rektal tuşe ile (makattan muayene) prostatın büyüklüğü ve sertliği tespit edilir. Burada prostatın büyümesinden daha önemli olan idrar çıkışını tıkayıp tıkamadığır.
Ayrıca;
PSA (Kan örneği alınarak)
İdrar tahlili
Üre kreatinin
Hemogram
bakılır.
Radyolojik testlerden de üriner sistem grafisi, IVP ve ultrason bakısı yapılır.
-PSA değerleri yüksek çıkarsa ne yapılır?
PSA'nın yüksek olması durumunda prostat kanseri yönünden araştırma yapılır. İyi huylu prostat hastalığı, prostat kanseri, mesane boyunun daralması, üretra darlıkları, prostatın iltihabı, mesane taşları, mesane tümörleri ile karışabilir. Örneğin prostatın iltihabı da PSA değerlerinin yüksek çıkmasına neden olabilir. Yapılacak ileri tetkiklerle ayırıcı tanı konulur.
-Hastada iyi huylu prostat büyümesi varsa nasıl tedavi edilir?
İyi huylu prostat her zaman ilerleyici bir hastalık olmadığından tüm hastaların hemen tedavi edilmesi gerekmez. Ayrıca iyi huylu prostat büyümesi tek başına bir tedavi nedeni değildir. 40 yaşındaki bir erkeğin 80 yaşına geldiğinde prostat büyümesi nedeni ile prostat ameliyatı olması şartı yüzde 25'tir.
İyi huylu prostat büyümesinin ameliyatla tedavisi için uygun adaylar:
* İdrar yolunda şiddetli tıkanma belirtileri olanlar,
* Yukarı üriner sisteminde genişleme olanlar,
* Aşırı kan işemesi olanlar,
* Mesanede idrar kalması nedeniyle tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu görülen
hastalarda tıkanmanın cerrahi olarak giderilmesi gerekir. Diğer olgularda ameliyat zamanı çok değişkendir.
-İyi huylu prostat büyümesinin ameliyatla tedavisi için farklı seçenekler var mı?
İyi huylu prostat hastalığıan bağlı tıkanmanın giderilmesinde en etkili tedavi şekli ameliyattır. Adenom kitlesi, T.U.R. (kapalı ameliyat) veya açık operasyon ile çıkarılır.
Bu yöntemler içinde en ideali açık ameliyattır. Hasta genç yaşta ise, sağlık durumu açısından ameliyatı kaldıracak güçte ise açık ameliyat tercih edilir. İdrar çıkışını engelleyen prostatı bir mandalin gibi düşünün. Bu mandalinin bir kabuğu var, içi de prostat. Mandalinin içini kabuğunun içinden tamamen çıkartır gibi ameliyatla o bölgede bir boşluk oluşturulduğunda hasta tekrar rahatça idrarını yapabilir hale gelir.
Açık ve kapalı ameliyat dışında lazer ve green light adı verilen tedavi yöntemleri de vardır. Bunlardan green light Özellikle ileri yaşlarda olup da ameliyat riskini kaldıramayacak durumdaki hastalarda geçici çözümler sağlar.
-Cinsel hayat ve prostat hastalıkları arasında nasıl bir ilişki var?
Vatandaş bu konuyu yanlış biliyor. Sanılıyor ki prostat hastalıkları cinsel hayatın sonunu getirir. Oysa prostatın içini aldığınız zaman, cinsel hayatınızda oluşacak tek bir fark vardır: meni gelmez, idrar torbasına akar ve vücuttan idrarla atılır. Ereksiyon eskisi gibi yine olur ama meni dışarı akmadığı için hasta çocuk sahibi olamaz. Zaten hastaların önemli bir böyümünün yaşı 60 ve yukarısı olduğu için bu da problem olmayacaktır.
-Prostat kanseri varsa tedaviye üroloji uzmanları nasıl bir katkı sağlıyor?
Eğer kanser metaztaz yapmamışsa, yani kemiklere, akciğere sıçramamışsa "radikal prostatektomi" adı verilen ameliyatla prostatın tamamı alınıyor ve bu ameliyatı üroloji uzmanları yapıyor. Hastalık bu aşamada yakalandığında hastanın tamamen iyileşme şansı yüzde 80-90'larda oluyor. Bu nedenle her yıl PSA diyoruz.
İdrarı ertelemek enfeksiyon nedeni
-İdrar ihtiyacını ertelemek prostatla ilgili şikayetlere neden olabilir mi?
Hayır. Bir havuz düşünün. Havuzun çıkışını bir taş tıkarsa o durgun havuzda mikroplar dibe çöker. Aynı mantık idrar yolları için de geçerlidir. İdrarı uzun süre tutmak kadında da erkekte de idrar yolu enfeksiyonlarına neden olur. Sistemi durgun hale getirmemelisiniz. İdrar böbreklerden süzüldükten sonra mesanede bekletilmeyip atılmalı. Eğer kalırsa önünde bir engel var demektir ki o engel mutlaka ortadan kaldırılmalıdır.