Türkiye'de işçilerin en önemli meselelerinden birini Kıdem Tazminatı oluşturuyor. 1975'ten günümüze çalışma hayatında olan Kıdem Tazminatı konusu uzun süreden beri işçi ve işveren örgütleri ile akademik çevreler tarafından tartışılıyor.
Günümüz verilerine göre Türkiye'de kıdem tazminatından yararlanabilen işçilerin oranı ise çok düşük. Çalışma Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, çalışanların en fazla yüzde yirmisinin kıdem tazminatına hak kazanabildiğini söyledi. Hal böyle olunca birçok işçi emekliliğe hak kazandığı zaman kıdem tazminatı alamıyor, sadece SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu)'dan emekli aylığı alabiliyor. Bu nedenle yılların çalışmasının karşılığında alması gereken toplu paradan mahrum kalıyor. Çünkü kıdem tazminatı alabilmek için çeşitli şartlar var. Öncelikle işçinin çalıştığı işyerinde en az bir yıl çalışması, hizmet akdinin de kıdem tazminatına hak kazanabilecek şekilde sona ermesi gerekiyor.
Yani, işçilerin kıdem tazminatı alabilmesi için birkaç istisnai durum dışında işçinin kendi isteği ile istifa etmemiş olması şartı.
Örneğin bir işçi beş yıl çalıştığı işyerinden kendi isteği ile istifa ettiği takdirde bu beş yıllık kıdem yanmış oluyor.
Hükümet, Kıdem Tazminatı konusunu geçen hafta başında yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında gündemine aldı. İşçilere hak kaybı yaşatmadan, işverenlere de ilave yük getirmeden soruna hal çare arayışı sürüyor.
Bu yeni süreç işçilerin kanayan yarası olan kıdem tazminatı meselesini fon marifetiyle çözümleyecek.
Böylece emekliliği gelen her işçi kıdem tazminatını fondan alabilecek. Bu durumda örneğin bir işçi emekliliği hak edene kadar beş işyerinde çalıştığı zaman bu beş işyerindeki toplam çalışma süresi kıdeminden sayılacak. Ama şimdiki sistemde her yeni işe girdiğinde eğer eski işinden kendi isteği ile çıkmışsa eski işinde geçirdiği süre kıdemi için sayılmıyordu.
FON NASIL İŞLEYECEK?
Konuyla ilgili teknik çalışmalar sürmekle birlikte ayrıntılar zaman içinde ortaya çıkacak. Fakat fonun işleyişinin genel çerçevesini şu şekilde açıklayabiliriz, işverenler yanlarında çalıştırdıkları her işçi için asgari otuz günlük brüt ücret üzerinden fona prim ödeyecekler. Bu sayede sendikaların hassas oldukları;
"bir yıllık kıdeme esas gün sayısı"ndaki endişeler giderildi. Kıdem tazminatı fonuna yatırılacak primin ücretleri aşağı çekmesi ve kayıt dışılığı arttırması ihtimaline karşı devletin de katkı vermesi planlanıyor. Her işçinin bireysel kıdem tazminatı hesabı olacak ve ne kadar farklı işyerinde çalışmış olsa da yanında çalıştığı her işveren tarafından işçinin hesabına kıdem tazminatı primleri ödenecek. Bu şekilde işçiler hesaplarında birikmiş miktarı da arzu ettikleri zaman görebilecek, emekli oldukları zaman herhangi bir sorun yaşamadan tazminatlarını alabilecekler. Bu sayede çalışanların yüzde yirmisi değil tamamı kıdem tazminatı haklarına kavuşabilecek. Çalışma hayatımızdaki önemli sorunlardan biri olan Kıdem Tazminatı meselesi de, ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü)'nün, "insan onuruna yakışır iş" ilkesine uygun olarak çözülmüş olacak.