Eğitim istihdam ilişkisi
Bir ülkenin sahip olduğu insan kaynakları ve niteliği o ülkenin gelişmişlik düzeyini belirleyen en önemli faktörlerdendir. Ülkelerin ekonomik kalkınmasındaki itici güç ise, eğitim ile istihdam edilebilir bilgi ve becerilerle donatılmış nitelikli işgücüdür.
Ülkemizde eğitim ve istihdam arası ilişki incelendiğinde, kişilerin eğitim süresi içerisinde edindikleri bilgi beceri ve tutumların işgücü piyasasının talep ettiği özelliklerden çok farklı olduğu görülüyor. Diğer bir ifadeyle işgücünün arz ve talebi arasındaki uyumsuzluk, işgücünün mevcut işlerle eşleşmesini engellerken işsizlik rakamları üzerinde artırıcı etki oluşturuyor.
Genç işsizlik oranları yüksek
TÜİK verilerine göre; 2016 yılında işsizlik oranı yükseköğretim mezunlarında % 12, genel lise mezunlarında % 13,4, mesleki ve teknik lise mezunlarında ise % 13,4'dür. Genç işgücündeki işsizlik oranı yükseköğretim mezunlarında % 30,8, genel lise mezunlarında % 22,8 mesleki ve teknik lise mezunlarında ise % 21'dir. Bu verilere göre bir yükseköğretim programını tamamlayarak nitelik kazanan ve istihdam edilebilirlik açısından daha avantajlı durumda olması gereken her 10 gençten 3'ü aslında bu avantajı yakalayamıyor.
Ayrıca, genel lise ve mesleki teknik lise mezunu işsizlik oranları arasında çok büyük fark olmaması, mesleki beceri kazanmanın istihdam edilebilirlik açısından büyük bir anlam taşımadığını gösteriyor.
Meslek lisesi memleket meselesi
Meslek liseleri, işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu vasıflı işgücünün yetiştirilmesinde kilit rol oynamaktadır. Etkinliği artırılmış meslek liseleri, işsizlik oranlarının düşürülmesine de katkı sağlayacaktır.
Meslek liselerinin uygulamalı eğitim imkânı sağlanabilecek sanayi bölgelerinde açılması, okul-sanayi işbirliğini arttıracaktır.
Ayrıca, meslek lisesi bölüm müfredatlarının teorik bilgi ve mühendislik fakültelerine öğrenci yetiştirme anlayışından ziyade, saha uygulamalarının yoğun olarak entegre edildiği ve bireyin ileride sahibi olacağı mesleği öğreneceği şekilde güncellenmesi gerekli. Mevcut işsizlik oranlarından anlaşılacağı üzere diploma sahibi olmak işe yerleşme için yeterli değil.
İş kulüpleri
İşsizlikle mücadele ve istihdamı artırma çalışmaları İŞKUR ve ÇS GB tarafından yürütülen aktif ve pasif istihdam politikaları ile destekleniyor. İŞKUR Hizmet noktalarında İMD'ler tarafından yapılan Mesleki Yönelim Test Bataryası ile öğrencilerin mesleki edinimleri, becerileri, yetenekleri ölçülüyor ve sonuçlarına göre uygun mesleklere yönlendiriliyorlar.
İŞKUR'un yürüttüğü çalışmalardan bir diğeri ise 'İş Kulüpleri' projesidir. Bu proje ile çalışmak isteyen herkese göre bir iş olduğu fikrinin işsizlerde oluşması amaçlanıyor. Bireylerin özgüvenini yükselterek ve gerekli sunum teknikleri uygulanarak açık işlere yönlendirilmeleri kolaylaştırılıyor. Özelleştirilmiş danışmanlık hizmeti ile ümidi kırık gençlerin ve dezavantajlı grupların işgücü piyasasına girebilmesine katkı sağlanacaktır.