Çalışma hayatının yeni kavramlarından mobbing, literatürümüze son birkaç yıldır yerleşmiş durumdadır. Uluslararası literatürde ise mobbing ilk olarak hayvanların kendi aralarındaki savaşta belirlenip, daha sonra çocukların birbiriyle olan zorbalık ilişkilerini tanımlamakta kullanılmıştır. 1984 yılında ise mobbing işyerlerinde sistematik olarak psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, aşağılama, tehdit vb. şekillerde tecelli eden duygusal bir saldırı olarak kullanılmıştır.
Literatürde farklı şekilde kullanılan mobbingin karşılığı olarak Türk Dil Kurumu, "Bezdiri" kelimesini belirlemiştir.
Çalışanların mobbinge uğradıklarına ilişkin şikayetlerin arttığını görüyoruz.
Zira Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kurulan ALO 170 hattına gelen şikayetler yoğunluklu olarak mobbingle ilgilidir.
Ancak mobbingin ne olduğu iyi bilinmelidir. Çünkü işyerinde yaşanan her olumsuz durum mobbing değildir. Yaşanan olumsuz duruma mobbing demek için şu şartlar gerçekleşmiş olmalıdır;
Olay işyerinde gerçekleşmelidir.
Üstler tarafından astlarına uygulanabileceği gibi, astları tarafından üstlerine de uygulanabilir ya da eşitler arasında da gerçekleşebilir.
Sistemli bir şekilde yapılan davranıştır.
Süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanmalıdır.
Kasıtlı yapılmalıdır.
Yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olmalıdır.
Mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkmalıdır.
Kişiye yönelik olumsuz tutum ve davranışlar gizli veya açık olabilir.
Hangi durumlar mobbing değildir?
Fiziksel şiddet, cinsel taciz ve/veya hakaret niteliğindeki davranışlar mobbing kapsamına girmemektedir.
Bunun sebebi doğurduğu hukuki sonuçların farklı olmasıdır.
Arızi, tek seferlik ya da birden çok tekrarlansa bile strese ve doğal iş yoğunluğuna bağlanabilecek süreklilik arz etmeyen olumsuz tutum, davranış, tartışma ve çekişmeler mobbing kapsamında sayılmaz. Çünkü kimsenin günü gününe tutmayabiliyor.
Kabalık, terfi edememe, kavga, çatışma vb. bir veya birkaç defa meydana gelen, rastgele ve genel tavır halindeki eylemler mobbing değildir.
İşyeri dışında gerçekleşen tutum ve davranışlar ile benzeri uyuşmazlıklar işyerlerinde psikolojik taciz olarak değerlendirilmez.
İşyerinde yaşanan bir olumsuzluğun mobbing olarak nitelendirilmesi için bu kadar şart belirlenmesinin sebebi suistimale açık olmasından kaynaklanır. Özellikle günümüzde insanların birbirlerine olan güvenlerinin hasar görmüş olması, işyerlerinde rekabetin artması gibi nedenler suistimal gerekçelerini oluşturuyor.
Mobbing mağdurları nerelere başvurabilir?
Mobbing'e maruz kalanlar ÇSGB, TBMM, Anayasa Mahkemesi, BİMER, Alo 170, Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Türkiye İnsan Hakları Kurumu ve İl, İlçe İnsan Hakları Kurulları'na başvuru yapabilirler. Mobbing konusu hükümetimiz için de öncelik konularındandır. 2011 yılında İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi Başbakanlık Genelgesi yayınlanmıştır.
Başbakanlık genelgesine istinaden 2012 yılında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (ÇASGEM) tarafından "Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı" düzenlenmiştir.
Bu Çalıştay ile mobbingin kavramsal çerçevesi çizilmiş, mücadelede izlenmesi gereken yollar tespit edilmiştir.
2014 yılında ise ÇSGB tarafından "İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi" yayınlanmıştır.
Sonuç olarak mobbing hem kişilere hem topluma hem de ülke düzeyinde zarar veren bir olgudur.
Bu sebeple mobbing mağduru iseniz sessiz kalmayın ve mücadele edin. Çevrenizde mobbinge uğrayan varsa sessiz kalmayın, suça ortak olmayın.