Piyasalar denklemine her geçen gün bir faktör daha ekleniyor. Zaten diken üstünde oturan piyasaların dertleri kendine yetmiyormuş gibi bir de Yemen'e yapılan beklenmedik operasyon eklendi. Yemen'in son yaşanan Ukrayna Rusya çekişmesinden farkı var; Yemen siyasi açıdan cadı kazanı gibi kaynayan Ortadoğu coğrafyasında yer alıyor ve kayda değer petrol rezervlerine sahip bir ülke...
Öncelikle Yemen'e değinelim, sonrasında denklemin diğer faktörlerine göz atalım...
Yemen yaklaşık 25 milyon nüfusu olan bir Ortadoğu ülkesi... Kişi başına düşen gelir sadece 1,500 dolar civarında... Yıllık 8 milyar dolar ihracat, 9 milyar dolar da ithalat yapıyor. İşsizlik oranı ise yüzde 35'lerde. Yani 3 kişiden birisi işsiz... Bu yüzden Batı ülkelerinden aldığı yardımlarla ayakta kalmaya çalışıyor.
ATEŞ HEMEN SÖNMEZ
ATEŞ HEMEN SÖNMEZ
Yemen'de yaşanan jeopolitik gelişmelerin piyasaları etkileme nedeni petrol fiyatlarının yükselecek olmasına dayanıyor. Çünkü, Yemen, coğrafi sınırları içerisinde yer alan 3 milyar varil petrol rezervi ile dünyada 31. sırada yer alıyor. Hatırlayacağınız gibi benzer filmi Arap Bahar'ında da izlemiştik. Yemen'deki karışıklık sonrasında petrol fiyatları 90 dolarlardan 100 dolar civarına kadar tırmanmıştı. Sadece petrol fiyatları ile kalmıyor. Aynı zamanda, saflarda tutulmaya başlandı. Bir yerde başta İran olmak üzere o coğrafyadaki ülkeler bu işe bir şekilde bulaşacaklar gibi görünüyor. Çünkü iç çatışma alevlenirken Şii İran ile Suni Suudi Arabistan mücadelesi var odak noktada.
Hem petrol fiyatlarını ilgilendirmesi hem de jeopolitik bir gelişme olması ister istemez piyasaların bu unsuru fiyatlamalarını sağlıyor. İki kanaldan dolara değer kazandıracak. Birincisi, petrol fiyatları yükselirse Amerika enflasyonu da yükselecek ve bu bağlamda, FED'in faiz artırım kararı bir o kadar yaklaşacak. İkincisi geniş bir coğrafyayı üstelik Ortadoğu'yu ilgilendiren jeopolitik faktör olduğundan güvenli liman güdüsüyle doları yukarı itecek. Tabi altını da...
Gelelim Türkiye'ye...
Petrol fiyatları Türkiye içinde hayati rol oynuyor. Geçen senenin ortalarında başlayan düşüş inanılmaz nefes aldırmış bir taraftan cari açığı diğer taraftan enflasyona olumlu yansımıştı. Ekonomi yönetiminin hesaplarına göre petrol fiyatları varil fiyatlarındaki her 10 dolarlık artış enflasyonu ve cari açığı 0,5 puan artıracak, büyüme hızını da 0,3 puan düşürecek.
İşin bir de kur boyutu var... Doların değer kazanması Merkez Bankası'nın TL faizlerini indirmesinde kullanacağı hareket alanını tamamen ortadan kaldıracak. Yükselen kur sonucu bırakın faiz indirimini mevcut seviyelerini koruması bile zorlaşacak.
Tüm bunların üzerine tuz biberi de Moody's döktü Çarşamba günü. Düşen büyüme hızı ve kurların yükselmesini gerekçe göstererek bankacılık sektörünün görünümünün negatif olduğunu vurgulayan rapor yayımladı. Tam da olağan gözden geçirmesine 2 hafta kala...
Son olarak seçimleri, sonrasını ve süreç olarak adlandırılan gelişmelerin nasıl ilerleyeceğini ve bunların piyasalara belirsizlik ve risk algısı olarak döneceğini ekleyelim.
Farkındayım pek iç açıcı bir resim çizemedim. Ama gerçek böyle... Piyasalarda türbülans fazla olacak gibi...