Ekonomideki durumu yansıtan güven endekslerinden, kur ve borsadaki sakin hatta olumlu yöndeki hareketlerden aktörlerin siyasilere nasıl bir mesaj iletmek istediklerini rahatlıkla anlayabiliyoruz. Diğer bir anlatımla, tüketici ve reel kesim temsilcileri, piyasalarda işlem yapan yerli ve yabancı tasarruf sahipleri adeta derinden ses veriyorlar "uzlaşın ve bir şekilde şu koalisyon işini halledin" diyerek...
Gerçekten 7 Kasım seçimlerinden çıkan sonucun algısı oldukça mutedil. İlk birkaç günü dışarıda tutarsak en fazla 2,70'ler civarında Dolar kuru ki bu seviyelere aylar öncesinde bile rahatlıkla ulaşmıştı, yüzde 10'ları fazla aşmayan tahvil faiz oranları ve 78 bin bandının altına inmeyen, son günlerde 83 binin üzerinde tutunan borsa... Hiçte fena sayılmaz. Piyasaların seçim sonuçlarına ve sonrasına olumlu bakışı gibi ekonomi aktörleri de geldiğimiz noktadan memnun görünüyorlar.
Türkiye İstatistik Kurumu geçen hafta hem tüketicilerin hem de üreticilerin ekonomiye bakış açılarını ölçen iki önemli anket yayımladı. Birincisi tüketici güven endeksi. Tüketicilerin mevcut duruma ve aynı zamanda gelecek günlere yönelik tespit ve öngörüleri yer alıyor bu ankette. Tüketici güven endeksi Haziran ayında yüzde 3,4 artmış. Seçim öncesinde 64,3 olan endeks seçin sonrası içinde bulunduğumuz ayda 66,4 düzeyine çıkmış. Tüketicilerin iyimserleştiğini gösteren bu sonucun ortaya çıkmasında şu öngörüler rol oynuyor;
BEKLENTİLER İYİMSER
Mevcut durumun hanenin maddi olanakları, dayanıklı tüketim malı alımı ve tasarruf etme açısından uygun olduğunu düşünüyorlar. Gelecek 3 ve 12 ay içinde de benzer bakışa sahipler. Sadece tüketici fiyatlarında düzelme olacağı ve konut tamiri yaptırabilecekleri tahminlerini ekleyebiliriz. Beklentilerdeki olumlu yönde düzelmeye rağmen gelecek 12 ayda otomobil ve konut alımına pek sıcak bakmıyor tüketiciler...
Gelelim üreticilere yönelik yapılan ikinci ankete...
Perakende ve inşaat sektörü temsilcileri ekonomiye olan güvenlerini Mayıs ayına göre artırmışlar. Her iki sektörde iş hacimlerinde ve satışlarında artış yakalamışlar ve gelecek 3 aylık dönemde de artış devam edeceğini öngörüyorlar. Sadece hizmet sektörü mevcut durumdan memnun olmasına rağmen gelecek 3 aydan karamsar olduklarını beyan etmişler.
EKONOMİ VE SİYASET
Yeri gelmişken TÜİK'in duyurduğu konut satışları verilerini de atlamayalım. Geçen sene aylık 80 binlerde giden konut satışları bu yıl içinde 100 binleri aşmış. Konut gibi bireylerin alabileceği en büyük ve maddi anlamda zorlayıcı ürünler risk algılarının yüksek olduğu dönemlerde azalır. Bireyler nakitte kalmaz ve borçlanmak istemezler. Seçim yılında konut satışlarının artarak devam etmesi de seçimlerin önceki yıllara göre biraz daha göz ardı edildiğini gösteriyor.
Toparlayalım...
Sözün özü seçim ile gördük ki ekonomi siyasetin önüne geçmiş. Diğer bir deyişle, siyasi arena ekonomi aktörlerinin nezdinde ikinci planda kalıyor. Onlar "uzlaşırsanız iyi olur, bizim ajandamız yoğun, FED gibi dışsal sorunlar, içeride ise kronikleşmiş yapısal sorunlarımız var" diyorlar.