Dün referandum sonuçlandı... Yunan halkı hayır dedi ve kemer sıkmayı kabul etmedi. Tam Avrupa Yunanistan'ı evlatlıktan reddeder derken, Yunanistan Avrupa'yı babalıktan reddetme noktasına geldi. Birkaç hafta önce iflasın eşiğine geldiğini ve durumun bu sefer farklı olduğunu anlayan Yunanistan Başbakanı Çipras doğrudan kredi alımı için geçerli olan kurtarma paketini kabul etmek yerine topu halkın önüne atmayı tercih etmişti. Çipras pekte haksız sayılmaz. Seçimleri halka fatura edilen ve refahını düşüren reformları yapmayacağı taahhüdü ile kazanmıştı. Bu arada halk da haksız sayılmaz, kaybedecek bir şeyleri kalmamıştı.
Neyse kimin haklı kimin haksız olduğunu bir kenara bırakalım, Yunanistan Euro'dan çıkar mı? Çıkarsa nasıl çıkar ve etkileri ne olur? sorularını yanıtlamaya çalışalım...
Şu soru ile yanıt aramamız daha doğru olur; Yunanistan Avrupa'nın ne kadar umurunda ya da Avrupa Yunanistan'ın umurunda mı?
HANGİ GEREKÇELERLE
Kritik 3 gerekçe var Avrupa'nın Yunanistan meselesini önemsinin ardında yatan... Birincisi bulaşma veya domino etkisi... Eğer Yunanistan Euro'dan çıkarsa sırada bekleyen İtalya, İspanya ve Portekiz gibi ülkelere sirayet edebilir olasılığını göz ardı etmiyor Euro Bölgesi ülkeleri... Özellikle de Almanya ve Fransa... İkinci gerekçe birincisine bağlı; Yunanistan'ın Euro'dan çıkması durumunda domino etkisi devreye girecek bunun sonucunda Euro değer kaybına uğrayacak. Böylece, Euro kullanmayan diğer Avrupa ülkelerinin, İngiltere gibi, Euro karşısında ulusal paraları değer kazanacağı için Avrupa coğrafyası içinde yapılan dış ticarette rekabet güçleri zayıflayacak. Yani bütünleşmeye çalışan Avrupa ülkeleri arasında Euro ve diğer para birimleri değerine bağlı olarak dengeler ticaret açısından bozulabilecek. Üçüncüsü ise Yunanistan'a kredi vermiş olan Avrupalı kreditörlerin alacaklarını tahsil etme olasılığının iyice düşmesi... Hatta alamamaları...
ZOR SÜREÇ BAŞLIYOR
Gelelim Yunanistan cephesine...
Yunanistan da tabii ki umursamak zorunda... Varsayalım ki Euro'dan çıktı ve Drahmiye geri döndü. Süreç aşama aşama şöyle işleyecek; Öncelikle banka aktiflerini donduracak, ödemeler sistemini yavaşlatacak son günlerde yaptığı gibi. Sonrasında yeni parasının Euro cinsi değerini belirleyecek. Örneğin 1 yeni drahmi eşittir Euro gibi. Avrupa Merkez Bankası'ndan alacağı Eurolar ile rezerv oluşturup, yeni parasını piyasaya sürecek. Mevduat ve kredileri, aynı zamanda fiyatları da Euro'dan yeni drahmiye dönüştürecek. Bu aşamada asıl kur ortaya çıkacak arz ve talep koşullarına göre. Hiç kuşkusuz yeni drahmi aşırı değer kaybedecek ve doğal sonuç karşılarına çıkacak; yüksek enflasyon... Borçların geri ödenememesi... Bankaların plase ettikleri kredileri geri alamaması... Batan bankalar serisinin başlaması...
Çok uzatmayalım... Yunan halkı özellikle gençler hayır dediler Batı'nın çizdiği fasit daireden kurtulmak için... Takip ettiğimiz kadarıyla mutlular da... Ancak işin içinden çıkılmaz bir sürecin onlar için başladığının da farkında olmaları gerekiyor. Bundan sonra kamu borçlarını nasıl çevirecekler? Yeni ihraç edecekleri tahvilleri kime satabilecekler? Özel kesim borçlarını ödeyebilecek mi?
Peki, Avrupa Yunanistan'ın restine karşı nasıl bir hamle yapacak? Resti görme olasılığı düşük, geri alması gereken yüksek rakamları düşündüğümüzde... Borçların bir kısmını silebilir mi? İşte macera şimdi başlıyor...