Dün sabah oturdum yazımı kaleme alıyorum, telefonum resmen mesaiye başladı. Bankacı öğrencimin birisiyle konuşuyorum, o arada başka bir öğrencim arıyor. Hepsi paniklemişler...
Kurlar yüzde 4 civarında geriliyor, aynı şekilde TL faizleri düşüyor, borsa yüzde 5'lerde yukarıda...
Ne yapacaklarını bilmiyorlar. Hatta birisi doların 2,40'lara kadar ineceğini söyledi. O da şurada burada tanıdığı olan birisinden duymuş...
Piyasa tabiri ile bu "coşkunun" yaşanacağını tahmin ediyorduk tek partili hükümet kurulması durumunda...
Ancak şimdi sakin düşünelim ve bilimsel analiz yapmaya çalışalım...
Piyasaların verdiği bu tepki normal mi? Daha da önemlisi trend sürer mi?
REEL FAİZ ÖNEMLİ
Faiz ile başlayalım...
Faiz risk primi anlamına gelir. Yani ekonomiye ait riskler arttıkça tahvilleri almak isteyenler üstlendiklerin riskin mükafatını talep ederler.
Tek parti iktidarı ile risklerin azaldığını kabul eden aktörler doğal olarak riskleri ve risk primlerini düşürüyorlar seçim sonrası.
Yüzde 9-9,5 bandına düşmesini piyasaların bu siyasi gelişmeyi fiyatlamaları olarak kabul edebiliriz.
Kurlar üzerinde halen FED kaynaklı yukarı doğru baskı var. Eğer basınca rağmen faizler inerse yabancı sermayenin dolar cinsinden TL tahvillerinden kazancı cazibesini yitirir. Bu durumda dış açığın finansmanı zora girebilir.
İkinci neden ise enflasyon oranının makul seviyelerin üzerinde seyretmesi. Yine aynı argümandan hareket edersek, kur baskısının olduğu konjonktürde reel faizler, enflasyon arındırıldıktan sonra geriye kalan getiri, yetersiz kalırsa TL'den dolara ikame olur. Gelelim kurlara...
Dolar 2,80-2,85 bandına gerileyebilir. Belli gerginliklerin de belirgin katkısı olmuştu kurların yükselişinde.
Örneğin Merkez Bankası'nın bağımsızlığının sorgulanması doları 2,30'dan 2,60'lara kadar yükseltmişti. Gerginlik ortadan kalkınca eski seviyesine inmemişti.
Zaten uzun süredir herhangi bir nedenle kurlar artıyor ve söz konusu faktör devreden çıkınca kurlar çok az düşüyor. Bu da kurlar üzerindeki basıncın ne kadar yüksek olduğunu gösteriyor.
FED'in faiz artırım olasılığı olduğu sürece de basıncın varlığını göz ardı edemeyiz. Dolayısıyla, kurların belli seviyeye kadar inmesini normal karşılayabiliriz.
GERÇEKLER MASADA
Son olarak borsaya bakalım...
Fiyat kazanç oranı ve piyasa değeri defter değeri oranı gibi önemli çarpanlara göre bazı hisse senetleri oldukça ucuz fiyattan işlem görüyor.
Bu bağlamda borsanın 85 bin sınırını biraz aşmasını makul karşılayabiliriz.
Tabi bir hatırlatma yapalım...
Bir aydır ralli yapan borsanın soluksuz yukarı yönlü trendini öngörmemiz de çok rasyonel olmaz.
Sözün özü piyasalar tek parti iktidarını fiyatlıyorlar. Piyasa hareketlerinin devamlılığında bundan sonra dışsal faktörler ağırlık kazanacak.