Seçim sonları piyasa denkleminden iç siyasi belirsizlik faktörü eksilmiş buna karşın piyasa aktörlerin radarlarından yakından takip ettikleri unsurlar oynaklığın artmasında etkilerini sürdürüyorlardı. Bunlardan en kritik olanı da jeopolitik riskler... Yani yanı başımızda olanca hızıyla kendini hissettiren Suriye karışıklığı...
Hafta ortasında Bakanlar Kurulu üyelerinin açıklanmasını, özellikle ekonominin kumandasına kimin geçeceğini beklerken Ruslarla uçak angajmanına yönelik gerginlik haberlerini duymaya başladık. Her ne kadar siyasi açıdan haklı ve doğru bir adım olsa da piyasa aktörleri doğal olarak bu gelişmeyi risk olarak algıladılar ve hızla fiyatlama yoluna gitmeyi tercih ettiler. Dış siyasi gerginlikler yerli yatırımcıyla beraber yabancı sermayenin de paniklemesine neden oluyor.
Yerli ve yabancı yatırımcıda panik olunca şu kaçınılmaz resim çıkıyor karşımıza; malum hisse senetleri hızla ve fazlaca kayıp veriyor. Kurlar ve faizler de beraberinde yükseliyor. Kritik soruyla devam edelim; bu olumsuz piyasa hareketleri devam eder mi?
İKİ SENARYO VAR!
Yanıtımız gerginliğe bağlı değişebilir. Birincisi ılımlı senaryo.... Eğer iki ülke arasındaki gerginlik tırmanmazsa ki tek temennimiz kesinlikle tırmanmaması, piyasalarda sular bir süreliğine durulur, daha kötüye gitmez. Çünkü Rusya ile olan gerginlik bu ölçüsüyle fiyatlandı. Ancak şu gerçeği de gözden kaçırmayalım; ılımlı senaryoda bile piyasa aktörleri temkinli olmaya çalışacaklar. Kısa vadede belirsizlik algılarını değiştirmeyecekler, bir süre daha likit kalıp resmin berraklaşmasını bekleyecekler. Bu yüzden kurun ve faizlerin tansiyonu kısa sürede düşmeyecek, borsa kısa sürede tepki alımlarıyla kayıplarını telafi etmeyecek.
İkincisi kötü senaryo... İki boyutu var bu senaryonun, ilki siyasi ve askeri boyut, diğeri karşılıklı ekonomik yaptırımlar boyutu. Her iki boyutta piyasaların gerilmesine neden olacak. Siyasi ve askeri gerginliğin sürmesi piyasalarda hızla fiyatlanacak, ekonomik yaptırımların devreye girmesi için zamana yayılan bir etkisi olacak. Aynı zamanda piyasaların tamamını değil, belli sektörleri etkileyecek. Örneğin, turizm, inşaat, işlenmiş ve işlenmemiş gıda, enerji ve otel işletmeciği alanlarında faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetleri talep görmeyeceğinden piyasa değerleri düşebilecek.
DİĞER UNSURLAR
Rusya ile yaşanan gerginliğin gündemin yoğun olduğu bir döneme denk gelmesi de ayrı bir dezavantaj yarattı piyasalar açısından... Aralık ortasında FED'in toplantısı var. Faiz artırma olasılığı biraz yükseldi. Ekonomik faktörlerden öte bu sefer psikolojik unsuru da dikkate alıp faiz kararı verebilir. Zira faiz kararı için belirlediği üç faktörden büyüme ve enflasyon henüz uygun değil sadece işsizlik oranı istediği noktaya geldi. İtiraf edeyim, 25 baz puanlık bir artırımını açıkçası ben de bekliyorum. Tabii iş Fed'le bitmiyor... Avrupa Merkez Bankası'nın da toplantısı var Aralık başında... Ayrıca Moody's de 4 Aralık'ta rutin değerlendirme çalışmasını yapacak.
Sözün özü yılın kalan haftalarında hem ekonomik hem de siyasi parametrelerin etkileri piyasalar üzerinde daha yoğun olacak. Bu yüzden panik yapmayalım ama temkinli olalım.