Geçen yıl hedefinden şaşan ve yıllık bazda yüzde 8.8 seviyesine ulaşan enflasyon bu yıla da iyi başlangıç yapamadı. Ocak ayı verileri ile tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2014 yılının ortalarından bu yana zirveye ulaşmış oldu. Nedenleri malum... Gıda fiyatları, birikimli kur etkisi... Ancak Ocak ayı enflasyonunun yükselmesinde bir faktör daha etkili oldu; alkollü içecekler ve tütün ürünlerine uygulanan vergi oranlarının yükseltilmesi... Ve asgari ücretin net 1.300 TL'ye çıkarılması...
İki hane sınırına dayanmış enflasyonun önümüzdeki dönemde izleyeceği patikayı değerlendirelim...
Merkez Bankası umutlu enflasyonun iki hanelere çıkmadan yeniden makul seviyelere geleceğinden...
Çünkü enflasyondaki sıçramanın mevsimsel, dolayısıyla geçici olduğunu düşünüyor. Ocak ayı fiyat gelişmeleri değerlendirmesinde şu ifadelerle dile getiriyor umutlu olduğunu...
"Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimi incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerindeki iyileşmenin devam ettiği gözlenmiştir. Bu dönemde, Türk lirasındaki birikimli değer kaybı etkilerinin hafiflemesine bağlı olarak temel mal grubu eğilimi belirgin olarak gerilerken hizmet grubu ana eğilimi sınırlı miktarda yükseliş kaydetmiştir."
MERKEZ UMUTLU MU?
Gerçekten Merkez Bankasının öngörüleri gerçekleşebilir mi? Yoksa fazla umutlu mu?
Aslında şu aşamada bu soruyu yanıtlamamız güç... Yanıt hem siyasi kararlılıkla uygulanacak para ve kur politikalarına ve Maliye Bakanlığının mali disiplinle Merkez Bankasına vereceği desteğe bağlı olacak. Bir de kurun seyri belirleyecek enflasyonun kaderini... Eğer bu koşullar yerine getirilirse enflasyon Merkez Bankasının hedefinin üst sınırı olan yüzde 7'nin çok az üzerinde yılı kapatabilir. Bir ekleme yapalım... İklim şartları bir nebze düzelirse toplam enflasyona pozitif yönde katkı gelir.
Ocak verisi sonrası yıllık bazda enflasyon yüzde 9.58'e çıktı. Oysa geçen sene aynı dönemde bu oran yüzde 7.24'lerde idi. Bu sonuçta ön plana çıkan iki neden var. Birincisi taze meyve, sebze ve et gibi diğer gıdalar... Bu kalemde enflasyon yüzde 20'yi aşıyor. 2015 başında işlenmemiş gıda grubunda enflasyon yüzde 13'lerde idi. Mevsimsel koşulların daha ağır geçmesinin yanı sıra kırmızı et ve bazı meyve sebzelerde üretici ile raflara gelene kadar araya giren komisyoncu adı altında görünmez eller de rol oynuyor. Hükümet söz konusu haksız kazancı engellemek ve fiyatları aşağı çekebilmek için komisyon kurdu. Umarız sonuç alınır.
VERGİ ETKİSİ
İkincisi ise alkollü içecek ve tütün ürünlerine uygulanan vergilerin artırılması... Bu yüzden geçen sene yüzde 4.6 olan enflasyon bu sene yüzde 11.17'ye tırmanmış. Bu iki faktör zaman içinde etkisini yitirecek. Zaten Merkez Bankasının da beklentisi bu yönde... Sonra devreye asgari ücretin yükseltilmesi unsuru girecek. Bakan Soylu'nun tahminine göre yıllık enflasyon üzerinde 0.8 ila 1 puan arasında etkisi olacak asgari ücretin...
Sonuç olarak enflasyonun yüksek seviyelerini koruyacağı birkaç ay daha TL faiz oranlarında aşağı doğru bir gevşeme beklemememiz gerekiyor. Daha açık bir ifadeyle enflasyon Merkez Bankasına hafif sıkı duruşu bozan büyümeyi destekleyeceği politikalara izin vermeyecek gibi görünüyor.