Gerçekten oldukça hareketli bir yıl oldu 2018. Hareketli olduğu gibi hızlı da geçti. Özellikle piyasalar açısından inanılmazdı. 2017 yılını iyi tamamlayan ekonomi ve piyasalar 2018'e sakin girmiş, ilk aylarda sadece o tempolarını koruyamamış, kısmen yatay diyebileceğimiz bir seyir gerçekleştirmişlerdi.
Ne olduğuyla Ağustos ayına geldiğimizde adeta fırtınalar koptu, piyasalar bir anda altüst oldu.
Ağustos ayında piyasaların girdiği türbülans herkesi özellikle de dövizde açık pozisyonu olan kurumları ve tabii ki bireyleri hayli korkuttu. Kurların yüzde 10'dan fazla yükseldiği günler oldu.
Aynı şekilde yüzde 5'ler civarında günlük düşüşlere de tanık olduk. Kısacası oynaklık çok arttı.
Merkez Bankası faiz dışı araçlarıyla kur ateşini söndürmek istedi ama bir yere kadar başarabildi. İster istemez nihayetinde politika faiz oranlarını 625 baz puan yükseltmek zorunda kaldı.
NELERİ ETKİLEDİ?
Kur artışının şu olumsuz yansımaları oldu;
İthal mallarının fiyatının yükselmesi nedeniyle enflasyonist baskı oluştu.
Tüketici enflasyonu yüzde 24'ün üzerine çıktı.
Faizlerin de beraberinde yukarı gelmesiyle hane halkının tüketim talepleri firmaların yatırım talepleri ne yazık ki bıçak gibi kesildi.
İç talebin gerilemesi doğal olarak büyüme hızının aşağı gelmesine neden oldu. Yıl içinde 3. çeyrek büyüme rakamları hem bir önceki yılın eş dönemine hem de bir önceki çeyrek büyüme rakamına göre geriledi.
Hazine daha yüksek maliyetle kamu açığı finansmanı yapmak zorunda kaldı.
Döviz borcu olan finans ve finans dışı kesim firmalarının da borç çevirme maliyetleri birkaç kat artmış oldu.
Kur artışının bir olumlu yansımasını da pozitif tarafa ekleyelim;
DIŞARISI DA HAREKETLİYDİ
TL'nin değer kaybetmesiyle Türk mallarının dolar cinsinden fiyatı düştü ve böylece ihracatta rekabet gücü yükseldi.
Dün TÜİK tarafından açıklanan dış ticaret verilerinden de olumlu yansımayı rahatlıkla gözlemledik. Ocak-Kasım dönemi toplam ihracatı 154 milyar civarına ulaştı. Aralık verisi de eklendiğinde 170 milyar doları bulabilir.
Dışarısı da Türkiye gibi hareketliydi.
Trump'ın zamansız çıkışları, Çin ile başlattığı dış ticaret savaşları küresel ekonomiyi gerdi. Dış ticarette karamsarlaşan ülkeler hızlı bir şekilde korumacı önlemler alma çabasına girdiler.
Avrupa Birliği bir taraftan İngiltere'nin ayrılma sürecinin sancılarını hissederken diğer taraftan Birliğin lokomotifi konumundaki Almanya'nın büyüme hızının negatiflere inmesi ile sarsıldı. İtalya'daki bütçe sorunları da tuz biber oldu.
Küresel ekonominin birkaç ülkeyle beraber itici gücü olan Çin'den de büyüme ile ilgili iyi sinyaller gelmedi. Hatta son aylarda uzun aradan sonra ilk kez büyümenin öncü göstergelerinden PMI endeksi 50'nin altına düştü.
Yeni yılın ilk gününde fazla uzatmayayım.
Mutlu ve sağlıklı seneler...