Elbette para ve maliye politikalarıyla ilgili kararlar alınacak. Olağanüstü koşullardan geçiyor tüm dünya.
Belki de ilk kez FED üst üste iki kez "olağanüstü toplantı" yaparak üstelik olağan toplantısına birkaç gün kala, federal fonlama oranını küresel krizde bıraktığı seviye olan yüzde 0-0,25 aralığına kadar indirdi.
Doğru önemli ve gerekli bir aksiyondu.
Ucuz kredi ile iç talebi canlandırma gibi bir niyet ile değil tamamen ödemeler sistemini rahatlatmak için alındı. Bu yüzden faiz indirimine ek olarak "varlık alım" kararı da tamamlayıcı önlem olarak eklendi.
500 milyar dolar hazine tahvili ve 200 milyar dolar da "ipoteğe dayalı menkul kıymet" alımı ile piyasaya 700 milyar dolar likidite enjekte edilecek. Zaten FED'in yapabilecekleri de bunlardan ibaret. Sadece varlık alım programını genişletecek hareket alanı vardı. Faizler sıfırlandığı için o tarafta manevra yapamayacak. Belki negatife çeker ki bunun da bir fark yaratmadığını diğer bazı gelişmiş ülke merkez bankaları uygulamalarından açıkça görebiliyoruz. Aldığı önlemler setine bir cümle daha eklemiş FED. Basın bildirisindeki cümlenin tercümesi aynen şöyle;
Açık Piyasa Masası gecelik ve vadeli repo operasyonlarını genişletecek ve yakından takip edilen piyasa koşullarındaki gelişmelere göre hızlı bir şekilde uygun planlar devreye sokulacak.
DOLAR LİKİDİTESİ ÇOK ÖNEMLİ
ABD dolar likiditesinde sorun olmaması şu geçtiğimiz zor süreçte hayati önem taşıyordu. Çünkü küresel bazda gerek piyasalarda gerekse reel kesimde teminat tamamlamalar ve pozisyon kapatmalar genellikle dolar ile yapılıyor. Vurgu yaparak şu tespiti sizle paylaşmak isterim. Son günlerde altında beklenmeyen gerilemenin temel nedenlerinden birisi de bu idi.
Yani altınlar dolar likiditesi sağlanmak amacıyla kullanıldı. Tabi az da olsa kar realizasyonları da düşüşe katkı yaptı.
Dünya para piyasalarına hükmeden FED'in aldığı bu denli radikal kararlara rağmen Türkiye piyasaları bir türlü rahatlamıyor.
Bırakın rahatlamayı panik biraz daha artıyor. Yerli yatırımcıların paniğine bir de yabancı çıkışları eşlik ettiğinde ne yazık ki TL'deki değer kaybı sürüyor.
TL'nin haftalık bazda değer kaybı, us rublesi, Meksika pezosu, İngiliz sterlini ve Avustralya dolarından sonra 5. oldu.
Tüm ülke borsaları gibi BIST'deki kayıp da oldukça fazla. BIST'de hisse senetleri işlem gören şirketlerin piyasa değerleri olması gereken değerlerin çok altına geriliyor. Yönlendirme gibi algılanmaması için şirket adı vermeden şu tespiti paylaşabilirim. Krizin vuracağı sektör dışında ve mali büyüklük açısından Türkiye'nin ilk 10 şirketi içine giren bir şirketin piyasa değeri/defter değeri oranı yüzde 0,30'un aşağısına kadar geldi.
MERKEZ BANKASI RASYONEL OLMALI
İki gün sonra Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun toplantısı var. İç talebi canlandıracak değil ekonomi ve piyasaları rahatlatacak kararlar ancak rasyonel olabilir. Zaten TL likiditesi sorunu da pek görünmüyor. Ayrıca kur baskısı kendini yeterince hissettiriyor.
Hastalığın yayılması ve bu konudaki önlemlerin hizmet sektörü başta olmak üzere imalat gibi sektörleri ne yazık ki olumsuz etkileyeceğinden hiç kimsenin kuşkusu yok. Bu yüzden bu sektörlerde faaliyet gösteren küçük büyük fark etmez firmaların ödemelerini rahatlatacak ve aynı zamanda vergi ödemelerini de kolaylaştırıcı önlemleri kapsayan maliye politikalarının hızlı bir şekilde açıklanması ve uygulanması gerekiyor.