Piyasalar pandemi şokunu çok çabuk üzerinden attılar ve oldukça hızlı diyebileceğimiz bir sürede de kayıpları büyük oranda geri aldılar. Üstelik dip yapmış piyasaların yükselişi hem genele yayılabildi, tabii kilitlenmiş sektörlerde faaliyet gösteren hisse senetleri hariç, hem de yüksek işlem hacmi ile gerçekleşti.
Borsa İstanbul gibi gelişmekte olan piyasalar biraz daha gecikmeli geldi Amerika ve Avrupa borsalarına nazaran. Buraya kadar her şey normal görünüyor.
Ama sorun yükseliş furyasında...
Çünkü yükseliş kesinlikle reel sektöre paralel gitmedi.
Reel sektör ülkelerin normalleşmesi ile ağır aksak toparlanmaya çalışırken piyasalar deyim yerinde ise adeta uçtu. Yani içi pek dolu değil yükselişin.
HİSSE SENETLERİNE YOĞUN TALEP
Birincisi pandemi öncesinde ve sonrasında altın en ön plana çıkan araç oldu yatırımcılar için.
Bir yerde fiyat açısından cazibesi azaldı.
İkincisi tahvil ve mevduat gibi sabit getirili finansal araçlar merkez bankalarının zorunlu olarak uyguladıkları genişleyici para politikaları sonucu altın gibi cazibesini yitirdi. Hatta alternatif araçlar listesinde üzerileri çizildi.
Üçüncüsü pandemi ile hisse senetlerinin dip yapması fiyatlarının oldukça makul seviyelere gerilemesine neden olmuş alım için iyi bir zemin ortaya çıkmıştı.
Alalım dursun mantığı yaygınlaştı böylece.
Yine buraya kadar da belli oranda normal diyebiliriz.
Ne zaman 'kitle psikolojisi' yoğunlaştı işte bu aşamadan sonra daha fazla dikkat gerekli hale geldi.
Yatırımcılar adeta üst geçitte seyyar satıcının etrafına üşüşmüş gibiler. Ne olur, kullanabilir miyim? sorgusu yapılmadan alınıyor hisse senetleri. Düşünebiliyor musunuz? BIST 100 dışı hisse senetlerinin getirisi dolar bazında yüzde 68'e ulaşmış ki bu da dünyanın en fazla getiren endeks unvanı kazandırmış. Aynı zamanda kısa sürede açılan hesaplar 1 milyon 200 binden 1 milyon 600 bine kadar çıktı.
İHTİSAS MAHKEMELERİ OLUŞTURULMALI
En üzücü olan da kredi faizlerinin düşük seviyelerde olmasını fırsat bilip çekilen krediler ile hisse senedi alınması. Bir de bu absürt duruma yönlendirici tavsiyeler ekleniyor, para sihirbazları 'gel vatandaş gel' çığlıkları ile yatırımcıları her mecrada yönlendirerek kendilerine yığınla haksız kazanç sağlayabiliyorlar.
Sermaye Piyasası Kurulu bu hafta yeni karar alarak manipülasyon fiilinin incelemesi sürecinin alanını genişletti. Daha önce hakkında manipülasyon, yeni tanımlama ile piyasa dolandırıcılığı ve güveni kötüye kullanma gibi suçlardan soruşturma yapılan veya işlem yasağı konan kişilerin yatırım tavsiyesi verme amacıyla oluşturdukları sosyal medya hesaplarına üye olanlar da suçlu sayılacaklar.
Yapay yollarla hisse senedi fiyatlarının değiştirilmeye çalışılması için yapılan aktif ya da yönlendirmeye yönelik pasif manipülasyonların engellenmesi piyasaların sağlıklı işlemesi için olmazsa olmaz koşulların başında geliyor. Ancak böyle yöntemler yerine daha etkili yöntemler devreye girmesi gerekiyor.
Sermaye Piyasası Kurulu üyesi olarak benim de yüzlerce manipülasyon soruşturmasında imzam vardı. Araştırma yapıp savcılığa suç duyurusunda bulunuyorduk. Ama yargı süreci çok sınırlı sayıda bizim lehimize sonuçlanıyordu.
Neden derseniz? İhtisas mahkemelerinin olmaması ve bu yüzden davaya bilirkişinin dahil olması bu sonucu karşımıza çıkarıyordu.
Dolayısıyla manipülasyon gibi piyasaların işleyişini bozanlar fiillerin minimize edilmesi için tamamen bu konuda uzman mahkeme ile yargı sürecinin işlemesi kesinlikle bir zorunluluk.
Bizlerinde zamanında uğraşıp da başaramadığımız ihtisas mahkemeleri en kısa sürede ihdas olur.