Her yıl hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülke merkez bankası başkanları Amerika Birleşik Devletleri'nin Wyoming eyaletinde bir araya geliyorlar. Daha önce Kansas City'de olan toplantılar Wyoming eyaletinin Jackson Hole kasabasına alınmış. Sadece para değil tüm ekonomi politikalarının görüşüldüğü iki günlük bir sempozyum diyebiliriz. Ekonomi medyasına göre her Ağustos ayında olağan şekilde yapılan Jackson Hole toplantısı bu yıl pandemi nedeniyle daha da önem kazanmış durumda. Özellikle de FED Başkanı Powell'ın vereceği mesajların ekonomi aktörleri tarafından merakla beklendiği algısı da fazlasıyla yapılıyor. Oysa resim çok net; pandemi süresince merkez bankalarının genişleyici politikalardan başka şansları yok.
Merkez Bankalarının izlediği para politikaları son ekonomik konjonktürde birbirinden farklılık göstermiyor. Tüm merkez bankaları hızlı bir şekilde faiz oranlarını mümkün olduğunca aşağı çektiler ve eş anlı olarak kademe kademe parasal tabanı genişlettiler. Bir taraftan nakit akışlarının sekteye uğramasını engellemek istediler diğer taraftan da iç talepleri kredi kanalıyla canlı tutmaya gayret ettiler.
YAN ETKİLER AYRIŞTIRDI
Sonrasında başladı ayrışmalar. FED ve Avrupa Merkez Bankası için parasal tabanı genişletmelerinin ekonomilerine yan etkileri sınırlı olabiliyor. Yani majör merkez bankaları genişleyici para politikalarında daha geniş bir manevra alanına sahipler. Çünkü para birimleri özellikle de doların uluslararası geçerliliği oldukça yüksek. Hem merkez bankası rezervlerindeki oranı yüzde 60'ları aşıyor hem de küresel dış ticarette en fazla kullanılan para birimi. Yatırım için tercih edilmeleri de cabası... Kısacası onların piyasaya verdikleri likiditelerin büyük kısmı kendi ekonomi coğrafyalarının dışına çıkmış oluyor.
Bir parantez açalım yeri gelmişken...
Merkez bankalarının banknot paralardan kazandıkları gelire "senyoraj" diyoruz.
İtalyan senyorlarından geliyor. FED doların rezerv para konumu sayesinde diğer ülkelerden de bu geliri dolaylı olarak elde etmiş oluyor. Konuma geri döneyim.
Pandemi döneminde en proaktif davranan FED oldu. 24 Şubatta 4 trilyon 158 milyar dolar olan bilanço büyüklüğünü 1 Haziranda 7 trilyon 165 milyar dolara kadar çıkardı. Şu sıralar 7 trilyon doların sadece 16 milyar dolar civarında. Avrupa Merkez Bankası ise "Pandemi Acil Varlık Alım Programı'na" 600 milyar euro daha ekleyerek toplam mali desteğini 1,35 trilyon euroya çıkarmıştı.
NE KARAR ÇIKACAĞI BELLİ
Gelişmekte olan ülke merkez bankalarının ekonomik koşullarına bağlı olarak genişleyici para politikaların olumsuz etkileri kendini hissettirmeye başladı. Bu yüzden bazı merkez bankaları pandemiye yönelik aldığı önlemleri kısmen kaldırmaya başladılar. TCMB de bunlardan bir tanesi. TL'nin ucuzlaması ve bollaşmasının doğal sonucu olarak kur baskısı artmıştı. Jackson Hole'da FED Başkanı Powell'ın detaylara inmesini beklemiyoruz.
Yüzde 2 enflasyon beklentilerine yönelik de bir sinyal gelmeyecek büyük olasılıkla. Detaylardan öte sıfır faiz ve varlık alım programlarının devamlılığına yönelik kararlılıklarının burada da altının çizilmesi piyasaları rahatlatacak bir gelişme olacak. ABD ekonomisi ikinci çeyrekte yıllıklaştırılmış olarak yüzde 31,7 küçülmüşken FED'den aksini beklemek pek akılcı olmaz. Aslına bakarsanız her zaman ki gibi piyasalar kar realizasyonları için kendilerine zemin hazırlıyorlar.