Geçen yılın Kasım ayından bu yana enflasyon iki haneli seviyelerini koruyor. Talep enflasyon Eylül'de yataylaşırken, maliyet enflasyonu yükselişini sürdürmüş. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan bu ayki verilerde dikkat çeken ilginç bir gelişme var; hemen hemen ilk kez alkollü içecekler yıllık bazda en düşük artış gösteren ürün grubu olmuş. Gıda ana grubu ise yüzde 14,95 ile halen genel ortalamanın üzerinde seyretmeye devam ediyor. Bu grup malum Tüketici Fiyat Endeksi'nin hesaplanmasında temel alınan ürün sepetinde yüzde 22 ile en fazla ağırlığa sahip.
Gıda grubu gelir grupları içinde üst tabaka hariç diğer katmanda yer alan kitlelerin harcanabilir gelirleri içinde çok önemli bir paya sahip. Bu yüzden halk arasında mutfak enflasyonu ya da pazar enflasyonu gibi tanımlar kullanılıyor. Enflasyon ne zaman gündeme gelirse bu tartışmaya tanık oluyoruz. İki faktörün her iki gelir grubu üzerindeki etkisi oldukça fazla.
Kısaca Haziran verilerine bakarsak...
KUR VE ENFLASYON İLE İLGİLİ BEKLENTİ AYNI
Tüketicilerin talepleri sonucu nihai tüketim mallarının ve ayrıca hizmetlerin dönemsel fiyat değişimini yansıtan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Haziranda yüzde 0,95, yıllık bazda da yüzde 11,75 artış göstermiş. Aylık yükselişte yüzde 3,02 ile ev eşyaları birinci sırada. Yüzde 1,84 ile ulaştırma ikinci sırada geliyor.
Diğer tüm gruplar ortalamanın altında kalmış. Eğitim ve giyim gruplarında ise aylık gerileme söz konusu.
Maliyet enflasyonunu yansıtan Yİ-ÜFE de geçen ayda yükselişine devam etmiş.
Eylül ayında yüzde 2,65, geçen yılın aynı ayına göre de yüzde 14,33 yukarı gelmiş.
Geçen yılın Eylül ayında yüzde 2,45'e kadar gerileyen maliyet enflasyonu net bir şekilde görüldüğü gibi kurlardan fiyatlara geçişkenlik etkisi ile kendini epey hissettirmiş. İthalat içinde yüzde 70 paya sahip aramallardaki maliyet artışı geçen ay yüzde 3,63'e kadar çıkmış. Aynı şekilde yine çoğunlukla ithal edilen sermaye malları da yüzde 2,90 yukarı gelmiş.
Enflasyon verilerinden sonra çok net bir resim karşımıza çıkıyor. Eğer Merkez Bankası reel pozitif faiz politikası uygulamazsa kurlar baskılanamaz, kurdan da fiyatlara geçiş ile enflasyon baskılanamaz.
Bu gerçeği Merkez Bankası'nın beklenti anketinde de görebiliyoruz. Ekonomiye yön veren katılımcılar kur beklentileri ile enflasyon beklentilerini aynı yönde belirliyorlar.
Yani kur artarsa enflasyon artar diyorlar. Daha ne desinler?