Bildiğiniz üzere ülkemizde sosyal güvenlik sistemi prime dayalı sigortacılık anlayışı ile yürütülmekte olup bu sistemin düzenli işlemesi kişilerin haklarını alırken yükümlülüklerini de tam ve zamanında yerine getirmesine bağlıdır. Bu nedenle yükümlülüklerini yerine getirmeyenler hakkında uygulanmak üzere 5510 sayılı Kanunumuzun 102'nci maddesi ile idari para cezaları düzenlenmiştir.
İdari para cezası türleri nedir? Hangi durumlarda uygulanır?
Yukarıda da belirttiğim üzere 5510 sayılı Kanunda toplam olarak 39 adet idari para cezası belirtilmiş olmakla birlikte bu para cezaları temel olarak;
- Sigortalı işe giriş bildirgesi ile ilgili olanlar
- İşyeri bildirgesi ile ilgili olanlar
- Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile ilgili olanlar
- İşyeri defter, kayıt ve belgeleriyle ilgili olanlar ve
- Diğerleri olmak üzere genel bir ayrıma gidilebilir.
İdari para cezalarının oranları nedir? Nasıl hesaplanır?
Genel olarak idari para cezasının temel ölçütü brüt asgari ücrettir. 2019 yılı için bu tutar 2.558,40 TL. dir.
Yerine getirilmeyen veya geç yerine getirilen yükümlülüğün türüne göre idari para cezası bu tutarın onda biri (255,84 TL) ila 12 katı (30.700,80 TL) arasında değişiklik göstermektedir.
Örneğin;
- Sigortalı işe giriş bildirgesini süresinde ve kurumumuzca belirtilen şekle ve usule uygun vermeyenler hakkında bir asgari ücret yani 2.558,40 TL idari para cezası uygulanır.
- İşyeri defter, kayıt ve belgelerinin Kurumumuzun denetim ve kontrol memurlarınca incelenmek üzere Kurumumuzca yapılan yazılı ihtara rağmen 15 gün içinde mücbir sebep olmaksızın tam olarak ibraz edilmemesi veya defterlerin tasdiksiz olması halinde "Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için" asgari ücretin oniki katı tutarında yani 30.700,80 TL idari para cezası uygulanmaktadır.
- 4/a kapsamındaki sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği ödemelerinin gerçekleştirilebilmesi için işverenlerden istenilen bildirimlerin belirlenen süre içerisinde ve elektronik ortamda yapılmaması halinde sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında hani 255,84 TL idari para cezası uygulanmaktadır.
Eksik belge ve bildirimlerin denetmenlerce tespiti halinde ceza katlanıyor...
Yukarıda genel olarak belirttiğim, idari para cezası uygulanmasını gerektirecek durumlarda mükellefin kendiliğinden Kurumumuza başvuru yapması veya Kurumumuzun bu durumu tespit etmesi halinde uygulanacak ceza oranında farklılıklar söz konusudur.
Örneğin; sigortalı işe giriş bildirgesini süresi içinde vermeyen işverene bir asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanırken bu durum eğer mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrol ile görevli memurlarınca ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca yapılan tespitlerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde, her bir sigortalı için aylık asgari ücretin iki katı tutarında yani 5.116,80 TL. idari para cezası uygulanacaktır.
Aynı işverenin bir yıl içinde ikinci kez işe giriş bildirgesini vermediği yukarıda saydığım yollardan biriyle tespit edilmesi halinde bu sefer uygulanacak idari para cezası beş katına çıkacak ve 12.792 TL. olacaktır.
ASGARİ ÜCRETİN 10 KATI
Ayrıca burada belirtmek istediğim başka bir idari para cezası türü de kamu görevlilerinin görevini ifa etmesine engel olmak isteyenlere uygulanan cezadır. Bildiğiniz gibi Kurumumuz kayıt dışı istihdamın engellenmesi ve gerek işverenlerin gerekse çalışanların hak kayıplarına uğramamaları ve mağdur olmamaları adına sürekli olarak denetim gerçekleştirmektedir.
Bu itibarla Kurumumuzun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının 5510 sayılı Kanun'dan doğan inceleme ve soruşturma görevlerini yerine getirmeleri sırasında görevlerini yapmasına engel olan işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişilere, aylık asgari ücretin beş katı tutarında (12.792 TL.), denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının görevlerini yapmasını engellemek amacıyla cebir ve tehdit kullanan işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişilere ise aylık asgari ücretin on katı tutarında (25.584 TL.) idari para cezası uygulanmaktadır.
Bu hafta Kurumumuz tarafından uygulanan idari para cezaları hakkında kısa bilgiler vermeye çalıştım.
Önümüzdeki hafta ise idari para cezaları üzerinde hangi durumlarda indirim uygulandığı hakkında bilgiler vereceğim.
Sosyal güvence içinde kalın...