Bildiğiniz üzere 5510 sayılı Kanun gereğince çalıştıkları süre boyunca çalışanlar ve işverenler adına Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenen uzun ve kısa vadeli sigorta primleri karşılığında diğer şartlarından sağlanması koşulu ile yaşlılık aylığı, malullük aylığı, geçici iş göremezlik ödemesi gibi haklar sağlanmaktadır.
Ancak kimi durumlarda gerek sigortalılardan kaynaklanan hatalardan gerekse Kurum hatalarından dolayı yapılan ödemeler fazla veya yersiz olabilmektedir.
Fazla ve yersiz ödemeyi; Sosyal Güvenlik Kurumunca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara, gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen Kanun kapsamındaki her türlü ödeme şeklinde tanımlayabiliriz.
NEDEN OLAN DAVRANIŞLAR
Fazla ve yersiz ödemelere sebep olan davranış ve durumları genel olarak incelersek; SGK'ya verilen veya ibraz edilen belgelerle gerçeğe aykırı bildirimde bulunulması, SGK tarafından hazırlanan matbu belgelerle bildirilmesi taahhüt edilen durum değişikliklerinin bir ay içinde bildirilmemesi, boşanma nedeniyle gelir veya aylık bağlandıktan sonra boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşanması ve diğer maddeler ilgililerin kasıt ve kusurlarını oluşturmaktadır.
Bunun dışındaki Kurumdan kaynaklanan yersiz ödemeler Kurumun hatalı işlemlerini oluşturmaktadır.
İlgililerin kasıt ve kusurları nedeniyle oluşan fazla ve yersiz ödemelerin tespit edildiği tarihten geriye doğru en fazla on yıllık süre içinde yapılan fazla veya yersiz ödemeler, her bir ödemenin yapıldığı tarihten itibaren hesaplanacak kanunî faizi ile birlikte ilgililere borç olarak tahakkuk ettirilir. Kurumun hatalı olduğu durumlarda ise ödemenin tespit edildiği tarihten geriye yönelik en fazla 5 yıllık süre içinde yapılan ödemeler ilgiliye faizsiz olarak borç tahakkuk ettirilir.
FAİZİYLE 60 AY TAKSİTLE ÖDEME
Kurumun eksik veya hatalı işlemlerinden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler ile ilgili olarak borcun ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren 24 ay içinde ödendiği takdirde faizsiz; yirmi dört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemeler, bu sürenin dolduğu tarihten itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte tahsil edilmektedir. Bu durumun dışında gerek ilgililerin kasıt veya hatalarından olsun gerekse Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklasın, ilgililere yapılan fazla ve yersiz ödemeler kanuni faiz uygulanmak şartı ile 60 aya kadar taksit ile ödenebilmektedir.
Bunun dışında fazla ve yersiz ödemeler aşağıda belirttiğim şekillerde tahsil edilebilmektedir.
Taksitlendirme talepleri borcu tebliğ eden ilgili birimlere yapılmalıdır.
SGK tarafından ilgililere fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen ödemeler, ilgililerin Kurumdan alacaklarından mahsup edilmek, gelir ve aylıklarından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilir. Kurumdan herhangi bir alacağının bulunmaması hâlinde, genel hükümlere göre tahsil edilmektedir.
Fazla veya yersiz ödemeler, öncelikle ve her durumda kişinin varsa Kurumdan birikmiş aylık, gelir ve diğer her türlü alacaklarının tamamından mahsup suretiyle tahsil edilir. Yapılan kesintiler öncelikle borç aslına mahsup edilir ve kalan borç için kanunî faiz hesaplanır. Bu hüküm, ilgiliye hayatta iken yapılan yersiz ödemelerin hak sahiplerinin alacaklarından mahsubunda ve hak sahiplerinin muvafakat etmeleri kaydıyla, aynı dosyadan diğer bir hak sahibine yapılan yersiz ödemelerin mahsubunda da uygulanmaktadır.
Fazla veya yersiz ödeme tutarı; ilgilinin SGK'dan tahakkuk etmiş herhangi bir alacağı yoksa veya alacaklarından mahsup edildikten sonra kalan borcu varsa ve SGK'dan gelir ve aylık almaya devam ediyorsa, kesintinin başlayacağı ödeme dönemi başı itibarıyla kanunî faizi ile birlikte hesaplanan borç, gelir ve aylıklardan %25 oranında kesilmek suretiyle tahsil edilmektedir.
Sosyal güvence içinde kalın..