'Minareyi çalan kılıfına uydurur' diye bir deyim vardır güzel Türkçemizde. İhalelerde de kılıf o kadar güzel hazırlanır ki çalınanı çoğunlukla fark etmezsiniz, çok az bir kısmı kamuoyuna yansır. İşte kul hakkına nasıl ihanet edildiğini, İzmir'in parasının nasıl çalındığını bugün anlatmaya devam edeceğim. Farz edelim ki İzmir Büyükşehir Belediyesi bir ihale yapar, yaklaşık 300 kalem işi ihtiva eden ihaleyi firma 41 milyon 818 bin TL bedelle kazanır. İkinci firma ise 42 milyon 68 bin TL fiyat verir. Kazanan firma işleri yapmaya başlar ihalenin sonuna gelinir.
Büyükşehir'in ilgili birimi ihaledeki 300 kalem işten yaklaşık 150'sini yaptırmaz, yapılmayan bu işler firmanın piyasa fiyatlarının altında verdiği, zarar edeceği ya da kar edemeyeceği iş kalemleridir, bu işlerin yerine piyasa fiyatları ile başka iş kalemleri yaptırılır. Şimdi ihalede birinci olan ile ikinci olan arasındaki fark 250 bin liradır. Eğer ihaleyi kazanan firma kendisine yaptırılmayan 150 iş kalemine normal fiyat verseydi ihaleyi kazanamayacak işi ikinci firma alacaktı. Bunun yanı sıra yasal mevzuata göre yaptırılmayan iş kalemlerinin bedeli ihale tutarından düşülmesi gerekirken bunun yerine ihalede olmayan iş kalemleri piyasa fiyatları ile yaptırılarak ihaleyi alan firmaya 42 milyon TL ödeme yapılır.
FİRMA KARLILIĞI KATLANIYOR
Yine farz edelim ki Büyükşehir Belediyesi, Fahrettin Altay-Narlıdere arasına metro ve Mavişehir'e de opera binası yapmak ister ve önce milyonlarca para vererek proje hazırlatır. Bu projelere göre ihale dosyaları hazırlar ve ihaleye çıkar. Projelere göre firmalar fiyat teklifi hazırlayarak ihaleye katılır.
Bir firma 1 milyar 27 milyon TL bedel ile kazanır. Kaşla göz arasında üniversite hocalarına veya uzman bir şirkete rapor hazırlatılır. Bu rapora göre proje değişikliği yapılır. İhaledeki imalat kalemleri değişir; yürüyen merdivenler çıkarılır, istasyon boyutları değişir, katlı otoparklar ihale kapsamından çıkarılır. Tahmin edin bakalım yerlerine neler konulur, tabi ki karlılığı en yüksek imalatlar konulur.
Opera ihalesini ise iki firma konsorsiyum halinde 429 milyon TL fiyatla kazanır.
İnşaat başlar başlamaz aynı şey olur, bir rapor hazırlanır ve projede değişikliğe gidilir. Yeni imalat kalemleri ile 13 milyon TL yükleniciye daha az ödeme yapılacaktır.
Ne güzel işte diyeceksiniz değil mi?
Devlet kasasından daha az para çıkacak!
MADALYONUN DİĞER YÜZÜ
Oysaki madalyonun diğer yüzü bambaşkadır.
Firma ihaledeki hali ile imalatları yapsa demir fiyatlarındaki artıştan dolayı bugünkü fiyatlarla 30 milyon TL civarında daha yüksek maliyet çıkacaktır.
Yani proje değişikliği ile belediye 13 milyon kar ediyor gibi görünse de yüklenici 30 milyon TL zarardan kurtulmuştur.
Bu kadarla bitse iyi, metro inşaatlarında proje değişiklikleri için bakanlıktan izin gerekir ancak İzmir Büyükşehir Belediyesi anlattığım projede bakanlıktan izin almadan proje değişikliği yapmıştır. Şimdi belediyeye sormak gerekmez mi?
Hatalı olduğu için değiştirilen bu projeye neden milyonlarca lira ödeme yaptınız? Proje değişikliği ihaleden önce yapılmış olsaydı büyük bir ihtimalle ihaleyi bir başka firma kazanacaktı. Daha da önemlisi bu ihale fiyatları daha düşük olacak belediyenin parası cebinde kalacaktı.
Bu yazılara başlarken 4 bölümde bitirmeyi planlamıştım ama İzmirlinin parasına çöreklenen haramzadelerin yöntemleri o kadar çok ki yazmakla bitmiyor.
İhaleleri anlatmaya bir sonraki yazımda devam edeceğim.