Sosyal güvenlik mevzuatımızda eski adıyla SSK'lı yeni adıyla 4A'lı çalışanlar için önemli bir sayı var. O da; 3.600. Yani 10 yıllık bir süreyi ifade ediyor. 10 yıl yani 3.600 gün çalışanlar için hem tazminat hem de emeklilik hakkı bulunuyor. Ancak bu iki avantajdan da yararlanmak için öncelikle 9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlamak gerekiyor. Eğer 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olduysanız ve 3.600 gün primi tamamladıysanız, ya da tamamlama imkanınız varsa burada anlatacaklarımız sizi ilgilendiriyor demektir.
SGK'DAN YAZI
Çalışma hayatıyla ilgili yasalarımızda kıdem tazminatı almanın yolları düzenlenmiş durumda. Öncelikle son işyerinde en az 1 yıllık kıdeminizin, yani çalışmışlığınızın olması gerekiyor.
Yine yasalarımız bazı istisnalar dışında kendi isteği ile ayrılan yani istifa eden çalışanların tazminat alamayacağını söylüyor. İşte bu noktada sihirli rakam 3.600 devreye giriyor. Yukarıda söylediğimiz gibi eğer 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başladıysanız son işyerinde bir yılı doldurduktan sonra kendi isteğinizle ayrılsanız da tazminat hakkınız bulunuyor. Tabii 15 yıllık sigortalılık süresini (Bu zaman çoktan doldu) ve 10 yıllık primi yani 3.600 günü de doldurmuş olmanız lazım.
Bu çalışanlar Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 15 yıl ve 3.600 günü doldurduklarına dair yazı aldıklarında işyerlerine müracaat ederek tazminatlarını alıp ayrılabiliyorlar.
Tabii o işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olmak gerektiğini tekrar hatırlatalım. Bu arada istifa yazınıza 15 yıl 3.600 günü doldurduğunuz gerekçesiyle ayrılmak istediğinizi ve aldığınız yazıyı eklemeyi de unutmayın.
BELLİ BİR YAŞTA
Sihirli rakam 3.600'ün ikinci avantajı ise emeklilik hesaplamalarında oluyor.
Normal şartlarda 5 bin ve üzerinde prim ödenmesi gerekirken 10 yıl yani 3.600 gün de sizin emekli olmanız için yeterli oluyor. Biz buna kısmi yani yaştan emeklilik adını veriyoruz.
9 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı (4A-SSK) olan çalışanlar için 10 yıllık primle emeklilik imkânı bulunuyor. Burada 10 yıllık prim (3.600 gün) ile birlikte sigortalı olunan tarihten bu güne 15 yıl geçmesi gerekiyor ki, bu zaman da çoktan doldu.
Böylece sigortalı olduktan sonra fazla çalışma imkânı bulamayan, özellikle kadın sigortalılar için sistem emeklilik imkânı sunuyor. Üstelik bu primleri çalışarak doldurmak da şart değil. Borçlanma imkânı da var. En erken emeklilik için kadınlar 08.09.1981 tarihinden önce işe girmiş ise, 3.600 prim gününü tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor. Erkekler ise 08.09.1976 tarihinden önce ilk defa sigortalı olmuşlarsa yine 3.600 günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta bakılmaksızın emekli olabiliyor.
Bu tarihlerden sonra 9 Eylül 1999'a kadar işe girenler için ise bu kez yaş ve kademe devreye giriyor. İlk defa işe girdiğiniz tarih ve 3 bin 600'ü tamamladığınız tarihe göre kadınlarda yaş 58'e, erkeklerde ise 60'a kadar yükselebiliyor.
Burada 15 yıl, 3.600 gün ile kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş şartlarından hangisi en son gerçekleşmişse o tarihe göre emeklilik belirleniyor.
ASKERE TAZMİNAT
■ 22 yaşındaydım 4 yıldır çalıştığım özel bir şirketten askerliğimi yapmak suretiyle ayrılacağım. Bedelli yaparsam tazminat hakkım olur mu? Yusuf KURUÇAY
Muvazzaf yani zorunlu askerlik sebebiyle ayrıldığınızda kıdem tazminat hakkınız bulunuyor. Bunu 1475 sayılı yasanın 14. Maddesi çok açık belirlemiş durumda ve bu madde yürürlükte. Ancak 3 ay içinde askere gitmeniz gerekiyor unutmayın. Bedellide ise eğer sadece bedel ödeyip askerlik görevini yerine getirecekseniz tazminat.