Sosyal güvenlik mevzuatımız çalışma gücünü belli oranda kaybeden sigortalılara erken emeklilik hakkı tanıyor. Eğer doğuştan bir engel varsa, yaş şartına bakılmadan daha az sürede emeklilik imkanına kavuşuluyor. Yine sonradan çıkan rahatsızlıklarda da malulen emeklilik ya da iş görmezlik gibi kolaylıklar sunuluyor. Özellikle diyabet (şeker) hastalarından çok fazla soru geliyor. O yüzden bugün bu konudaki bilgileri sizinle paylaşmak istiyorum.
1800 GÜN GEREKİYOR
Son yıllarda diyabet hastalığının yaygınlaşması ve çalışmayı engelleyici boyutlara ulaşması, malulen emeklilik taleplerini de artırdı.
Bu konuda bazı şartlar bulunuyor. Öncelikle malulen emeklilikte rahatsızlığın sigorta olduktan sonra, yani çalışırken ortaya çıkması ve çalışma gücünün en az yüzde 60 oranında kaybedilmiş olması gerekiyor.
Bunun yanında en az 10 yıl yani 1800 gün prim ödenmiş olması da isteniyor.
Tabii çalışma gücünün kaybının sevk edilen hastane raporuyla belirlenmesi ve bu raporun Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından da onaylanması şartı aranıyor.
Eğer diyabet hastalığınız sizin çalışma gücünüzün yüzde 60 oranında kaybına yol açmışsa malulen emekli olabilirsiniz.
YÖNETMELİĞE GÖRE
SGK Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği'nde şeker hastalarının malulen emekli olabilmeleri için rahatsızlığı insan vücudunda en az 3 organı bozması gerektiği de belirtiliyor. Tabii bu durumu yine doktor raporları belirleyecek. Bu yönetmeliğin eklerinde hangi hastalıkların malulen emeklilik için geçerli olacağı da sıralanıyor. Buradan kendi rahatsızlığınız ile ilgili kurallara bakarak emekli olup olamayacağınızı kontrol edebilirsiniz.
KANSER HASTASINA 18 AY MAAŞ
Malulen emekli olabilmek için çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu gösterir rapora ihtiyaç duyuluyor. Ayrıca en az bin 800 gün (5 yıl) prim ve sigorta olunan tarihten bu yana 10 yıl geçmesi de isteniyor.
Eğer kişi sürekli birisinin bakımına muhtaçsa 10 yıllık sigortalılık süresi de aranmıyor.
Malulen emeklilik şartlarında yapılan değişiklikler sayesinde kanser hastalarına da malulluk maaşı ödeniyor. 3 Ağustos 2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan yönetmeliğe ve onun eklerindeki listeye göre; kanser türüne göre değişmekle birlikte gerekli prim ve sigorta şartını taşıyan sigortalılar belli bir süre malul sayılıp maaş alabiliyor. Bu süre 18 ay olarak uygulanırken; bazı hastalıklarda 12, bazılarında ise 24 ay olabiliyor. Kanser hastalarının teşhisten itibaren 1 yıl içinde başvurmaları şartıyla sağlık kurulu raporu aranmaksızın yani yüzde 60 şartına bakılmaksızın malullük aylığı bağlanabiliyor.
Süre sonunda kanser hastalığına bağlı olarak çalışma gücü kaybına bakılıyor. Kayıp yüzde 60 ve yukarı ise malullük aylığı devam ediyor. Yüzde 60 ve altında ise ya da iyileşmişse maaş ödemesi kesiliyor.
HANGİ HASTALIKLARI KAPSIYOR?
İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri dışındaki tüm malign hastalıklar teşhis tarihinden itibaren 18 ay süresince malul kabul edilir ve bu süre sonunda hastalık durumuna göre maluliyet yönünden tekrar değerlendirilir.
- Kemik iliği veya kök hücre nakli ile beraber olan lenfomalar: Nakil tarihinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir.
- Akut lösemi (T-hücreli lenfoblastik lenfoma dahil): Tanı veya relaps tarihinden itibaren en az 24 ay süreyle; kemik iliği veya kök hücre naklinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir.
- Allojenik transplantasyon: Nakil tarihinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir.
RAMAZAN BAYRAMI İKRAMİYESİ BU AYIN SONUNDA
Ben geçtiğimiz ay emekli oldum. Emekli ikramiyeleri ne zaman ödenecek? Bunu almak için nereye müracaat edeceğiz?
Adil KARSLI
Emekliler Ramazan ve Kurban bayramları öncesinde maaşları ne olursa olsun 1000 lira ikramiye alıyorlar. Bu ikramiyeler bayram tarihinden önceki hafta içinde emeklilerin banka hesaplarına yatırılıyor.
Bu yıl Ramazan Bayramı ikramiyesi 27-31 Mayıs tarihleri arasında hesaplarda olacak.
Kurban Bayramı ikramiyesi ise Ağustos ayında ödenecek. Bayram öncesinde 5-9 Mayıs tarihleri arasında emeklilerin hesaplarına geçmiş olacak.
Bayram ikramiyesi almak için herhangi bir müracaata lüzum bulunmuyor.
SGK otomatik olarak her emeklinin banka hesabına yani maaş aldığı hesaba bu paraları aktarıyor. O yüzden sizin de hesabınıza yatırılacak bir başvuruya gerek bulunmuyor.
TAZMİNAT GİYDİRİLMİŞ ÜCRETTEN HESAPLANIR
Kıdem tazminatı hesaplanırken tüm aldığımız yan ücretler de etkili oluyor mu? Bülent MAVİ
Bu konu çok önemli. Çünkü birçok çalışan bu konuyla ilgili bilgisi olmadığı için daha az kıdem tazminatı alıyor.
Kıdem tazminatı hesaplanırken son alınan brüt ücret dikkate alınıyor. Ancak bu sadece maaştan oluşmuyor. Eğer sizin düzenli olarak aldığınız (yol parası, yemek parası, prim, ikramiye, kasa tazminatı gibi) ödemeler varsa bunlar da brüt ücrete ekleniyor ve hesap giydirilmiş brüt ücret üzerinden yapılıyor. O yüzden düzenli olmak kaydıyla aldığınız bu tür paralar varsa bunları tazminat hesabınızda kullandırın.