Özel bir şirkette çalışıyoruz.
İşveren maaşlarımızı ödeyemiyor geciktiriyor. 2 aylık maaşımız içerde. İşten ayrılırsak tazminat alabilir miyiz? (İSMİ SAKLI) Milyonlarca çalışan yaptığı iş karşılığında ücret alıyor. İş Kanunu ücret ödenmesini bir sisteme bağlayarak, kurallarını da belirliyor. Buna göre işçinin hak ettiği maaş, prim, ikrâmiye gibi tüm ödemeler nakit olarak yapılıyor. Ücretin ödenme süreleri de kanunla belirleniyor.
Buna göre ücret en geç ayda bir ödeniyor. Sözleşmeler ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebiliyor.
Fakat bir ayı geçemiyor.
İşverenin o ay için nakit sıkıntısı çekmesi ya da başka sebeplerle parayı geciktirmesi genel olarak çalışanlar için kabul edilebilir olduğu için itiraz edilmiyor. Zaten iş ahlakı da bunu gerektiriyor.
Ama işveren bunu alışkanlık haline getirir ve kötü niyetle yaparsa bu kez hak aramak gerekiyor. Öncelikle ücretin geciktirilmesi noktasında kanunun belirlediği sınır 20 gün.
Yani sizin için belirlenen ücret ödeme gününden 20 gün sonrasında hâlâ maaşınız ödenmemişse, haklarınızı kullanabiliyorsunuz.
Bir de ücretin gecikmesinde mücbir sebepler (yangın, doğal afet, iflas) olmaması gerekiyor. Bu noktada işçiler için iki yol ortaya çıkıyor.
Birincisi verilen işi yapmama, ikincisi ise haklı fesih ile tazminatını talep etme.
NOTERDEN GÖNDERİN
Maaşı bilerek ve kötü niyetle 20 günden fazla geciktirilen işçiler ister bireysel isterse toplu olarak iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabiliyor. Bu durum toplu olduğunda grev olarak nitelenmiyor.
Buradaki eylemin işe gitmeme değil, işi yapmama olduğuna dikkat etmek gerekiyor.
Böyle bir durumda işçi işten çıkartılamadığı gibi yerine yeni biri de alınamıyor. Bu şekilde biriken maaş alacakları için kanun "mevduata uygulanan en yüksek faizin işletileceğini" emrediyor.
Çalışanlar bunu haklı fesih sebebi göstererek iş akdini feshedip tazminatını talep edebiliyor.
Burada sadece ücretin ödenmemesi değil, sözleşmedeki miktarın altında ödenmesinde de tazminat hakkı doğuyor. Bu şekilde tazminatını alan işçi için işsizlik maaşı imkânı da var. Ama bunun için ihbarnamenin noterden gönderilmesi gerekiyor. Kanuna göre 20 gün bekledikten sonraki 6 gün içinde noterden dilekçenizi göndermelisiniz.
PRİM VE YAŞ ŞARTI VAR
2004 yılında sigortalı olarak çalışmaya başladım. Halen çalışıyorum 14 yılımı doldurdum. Emekli olmak için ne yapmam lazım? Melahat DUMAN 9 Eylül 1999 tarihinden sonra emeklilik şartları biraz zorlaştı. Dahası kademeli yaş şartı geldi. 2004 yılındaki sigortanıza göre 58 yaşını beklemeniz lazım. Ayrıca 7. Bin gün prim ödemeniz gerekir ki bu da yaklaşık 20 yıl. Ancak 2004'ten sonra doğumlarınız varsa üç çocuğa kadar borçlanıp çalışmadan da 2160 güne kadar kazanabilirsiniz. Her çocuk için 2 yıl kazanma imkanı var.
BOŞLUK ÖDENMİYOR
1964 doğumluyum. 1992 yılından Bağ-Kur kaydım var. 3 yıl 8 ay borcum var. 2010 yılından itibaren sigortalıyım. Boşluğu doldurarak emekli olabilir miyim? Yusuf ADA Maalesef geriye doğru sigorta olmadığınız günler için bir ödeme yapma, boşluğu doldurma gibi bir uygulama bulunmuyor. Ama borcunuzu ödemeniz gerekiyor. Bu borç durduğu sürece emeklilik işlemleriniz yapılmaz. Bunun için de çıkma ihtimali olan yapılandırmayı bekleyin.
STAJ GÜNLERİ SAYILMIYOR
1975 doğulu kadın 1991 yılında staj girişim bulunmakta 2001 Mart ayından bu yana. SGK'lı olarak çalışmaktayım 6300 iş günüm bulunmakta staj günlerimi borçlanırsam emekli olabilir miyim? Sabiha ÖNGEL Öncelikle söyleyelim çıraklık ya da staj süresince yapılan sigortalar ve primler emeklilik hesabında kullanılamıyor. Dolayısıyla bunları borçlanma gibi bir imkan da bulunmuyor. Bu primler meslek hastalığı ve iş kazası için ödeniyor. Bu yüzden de emeklilik için geçerli olmuyor. Sizin için de emeklilik hesabı 2001 girişinize göre yapılacak. Buna göre de 58 yaşında ve 7 bin gün prim ödeyerek emekli olabilirsiniz.