Bebekken kucaktan kacağa gülücükler saçan bir çocuktu Deniz. Ama büyüdükçe, insanlarla arasına mesafe koymaya başladı. Onlarca kez başıma geldi.
Mahalleden komşumuz, yolda karşılaştığım bir arkadaşım ya da işyerinden arkadaşlar... Sohbetten geçtim, bir 'merhaba'yı cevaplamak istemiyor. 'Nasılsın?' sorusu havada asılı kalıyor. O arkama saklanırken, ben "Aslında çok konuşkandır da ilk başta böyle çekiniyor" şeklinde açıklamalara girişiyorum... (Bu 'açıklamalar', başlı başına bir yazı konusu olur, geçenlerde Deniz'in elerine doğduğu iki kuzenim bizdeyken biraz yaramazlık yaptı diye 'Aslında hiç böyle bir çocuk değil' diye açıklama yaparken buldum kendimi! Niye sürekli bir pazarlama ve savunma halindeyiz biz anneler!!!) Utangaçlık meselesine dönersek, çoğu çocuk böyle aslında. Yeni tanıdıkları kişilerle hemen iletişim kurmak konusunda isteksizler. Ya da kalabalık bir ortama girdiklerinde tedirgin hissediyorlar. Peki bu durum ne zaman utangaçlık, ne zaman sosyal fobi olarak değerlendirilmeli?
KORKU VE ÖTESİ
"Eğer çocuğunuz; diğer çocukların yapmaktan zevk aldığı şeyleri yapmak istemiyorsa, oyun parkına gitmek, arkadaşlarının evinde buluşmak zor geliyorsa, tanıdığı birine selam vermekten bile çekiniyorsa utangaç değil sosyal fobik olabilir." Bu sözler, "Korku ve Ötesi" kitabının yazarı Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz'a ait.
Yavuz, tespitlerini daha da ileriye taşıyarak "Çocuğunuzdaki sosyal fobinin sebebi siz olabilirsiniz!" diyor. Nasıl mı? İşte cevabı:
Çocuklarda sosyal fobiyi ailenin yapısını da göz önünde tutarak değerlendirmek yerinde olur. Genellikle ebeveynler, kendi endişelerini çocuklarına yansıtarak onların olmadığı ortamlarda çocukların güvende olmayacağı mesajı verirler.
Dolayısıyla çocuk tek başına bir şey başaramayacağını inanır. Sert ve eleştirel ebeveynlerin acımasız yaklaşımları da çocukta değersizlik hissinin doğmasına sebep olabilir.
Çocuk hata yaptığında anne babadan öyle sert tutum görür ki, sanki o hata bir daha kesinlikle düzeltilemezmiş gibi sert rüzgarlar estirir. Bu durumda çocuk tek başına bir şey başaramayacağına inanır.
Çocukta sosyal fobinin belirtileri:
- Ellerde titreme
- Terleme
- Kekeleme
- Göz kontağı kuramama
- Kalbin çok hızlı atması
- Yüzün kızarması
ÖĞRETMEN DESTEĞİ ŞART
Öncelikle mutlaka öğretmeninden destek alınmalı. Bu noktada öğretmenler, çocukların cesaretini motive edecek sınıf içi etkinlikler yapabilir. Onlara başarabilecekleri küçük hedefler koyarak cesaretlendirebilir.
En büyük destek ise ebeveynlerden gelmeli. Ebeveynler, davranışlarıyla yapıcı olmalı, destekleyici bir tutum sergilemeli. Çocuğa bir birey olduğunu hissettirmeli, onu dinlemeli ve fikirlerini önemsediğini göstermeli. Mükemmeliyetçi tutumdan vazgeçip, çocuğa özgür bir hareket alanı sağlamalı. Çocuk, hata yaptığında da güvenebileceği bir ailesi olduğunu çok iyi bilmeli.
Tüm bu desteklere rağmen hala sonuç alınamıyorsa, uzman yardımı alınmalı.