İzmir'de son birkaç haftanın polemik konusu Karabağlar Belediyesi'nin yaptırdığı rekreasyon alanındaki Nasreddin Hoca heykeli. İzmir Ticaret Odası Başkanı, bu heykelin kaldırılmasını ve İzmir'e simge olabilecek birinin, mesela Homeros heykelinin dikilmesini istedi. Mimarlar Odası İzmir Şubesi de aynı düşünceyi paylaştı.
Konumuz doğrudan şahıslar değildir. İzmir'de "Anadolu Medeniyetleri" anlayışına önem veren bir zihniyet var.
Bu görüşün sahipleri, 1081'de fethettiğimiz İzmir'de Türk dönemini görmezden gelip Antik Çağ'daki ögeleri öne çıkarmayı çok seviyorlar.
Nasreddin Hoca karşıtlığının, bu anlayışın bir sonucu olduğunu düşünüyorum.
Evet, Ege olarak zengin kültür ve medeniyetlerin mirasçısıyız.
Agora'yı, Homeros'u, Efes'i bütün zenginliği ile ortaya çıkarıp tanıtmak görevimizdir.
Ama bu sırada Türk dönemi eserlerini ihmal edersek hiç yakışık almaz.
ÇOK YÖNLÜ
Rekreasyon dinlenme ve eğlenme yeri demektir. Rekreasyon alanı yapımı, 2013'te başladı, temelini Kemal Kılıçdaroğlu attı. Çeşme otoyolundan İzmir'e girerken Uzundere yamaçlarında inşaat başladığı zaman acaba ne yapılıyor diye merakla bakardık. Tam bir yıl sonra "Göle maya çalan Nasreddin Hoca" heykeli ortaya çıkınca hayli ilgi çekici oldu.
Yerden 37 buçuk metre yükseklikteki heykelin baş ve kavuk bölümü yaklaşık 6 ton ağırlığında imiş. Otoyoldan görünüşü oldukça etkileyici. İlk görenler aracını sağ şeride çekip seyretmek ihtiyacı duyuyor.
Aslında burası bir tematik park.
Projenin ayrıntıları içinde Nasrettin Hoca dışında Nuh'un Gemisi, Tom ve Jerry, Keloğlan, Pamuk Prenses Yedi Cüceler gibi çocukların çok sevdiği onlarca masal ve çizgi film kahramanı, fil, timsah, balık, dino figürlü kaydıraklar, heykeller ve oyun grupları yer alması düşünüldü.
HALKIN MİZAH SEMBOLÜ
Heykele karşı olanların ileri sürdüğü gibi Nasreddin Hoca sadece Akşehir'e ait değildir. O, halkımızın mizah sembolü olup; hazırcevap, insanları kırmadan doğruyu söyleyen, yeri geldiğinde kendisiyle de alay etmeyi bilen bir tiptir.
Nasreddin Hoca fıkralarında yer alan konuların çoğu evrenseldir.
Başta Araplar'ın Cuha'sı olmak üzere Almanlar'ın Till Eulengspiegel'i, Amerikalılar'ın Paul Bunyan'ı, Bulgarlar'ın Hıtar Petar'ı, İngilizler'in Joe Miller'i, İtalyanlar'ın Bertoldo'su, Ruslar'ın Balakirew'i, Yugoslavlar'ın Kerempuh ve Era'sı, Japonlar'ın Ikkyu'suna ait fıkraların hocanın fıkralarıyla benzerlik gösterir.
Türkistan'da Çin sınırındaki İli vadisinden Kafkasya'ya, İran Azerbaycanı'ndan Arabistan'a, Türkiye, Mısır ve Akdeniz kıyılarından Tunus, Kırım ve Kazakistan'a kadar her yerde Nasreddin Hoca vardır.
Osmanlı hâkimiyetinde kalmış Romanya, Bulgaristan, Sırbistan, Hırvatistan, Yunanistan ve Arnavutluk'ta da Nasreddin v fıkralarına yaygın biçimde rastlanır.
Kısaca Nasreddin Hoca yerel değil evrenseldir.