Azerbaycan'la bizim çok eski tarih ve kültür bağlarımız vardır. Her şeyden önce dilimiz birbirine çok yakındır. Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesi aynı dil ailesine mensuptur. Soy olarak da Oğuz boyundan geliriz, atalarımız aynıdır.
Türkiye ve Balkanlarda en yaygın tarikatlerden olan Halvetilik'in kurucusu Yahya Şirvani'nin türbesi Bakü'de bulunmaktadır. Eski şairlerden Fuzuli ve Nesimi hem Türk edebiyatının hem de Azerbaycan'ın en önemli şahsiyetlerindendir.
Sovyetler döneminde kesintiye uğrayan kültürel alış verişimiz son 50 senede giderek artmaktadır. Bu yazıda sadece bir örnek üzerinde duracağım: Bahtiyar Vahapzade. Onun şiirleri 1970 yılından itibaren Edebiyat dergilerimizde yer almaya başlamıştır. Ayrıca 20 civarında kitabı Türkiye'de yayımlanmıştır. (Bkz. DİA) Bahtiyar Vahapzade, geleneksel üslupla ve sade bir dille, vatan ve millet sevgisi aşılayan şiirler yazdı. Böylece halk arasında büyük şöhret kazandı:
Türkoğlu tarih boyu / Hayırdan şerden geçti / Zaman Türkü korudu / Türk asırlardan geçti.
Türk dedi ta kadimden / Tarih öz sözünü / Savaş meydanlarında / Yetiştirdi özünü.
Tarihle bir yaştadır / Bizim tarih yaşımız / Neden seni korkutur / "Tanrı Türk'ü korusun"/ Duamız, alkışımız?
Ben anlamıyorum / Türkoğlu ise özün / Türk'ün korunmasından / Niye korkuya düştün?
BİR MİLLET İKİ DEVLET
Türkiye Türkleri olarak Azerbaycan deyince içimiz bir başka titrer. Bu duygu karşılıklıdır. Bahtiyar Vahapzade bu hisleri en güzel dile getirenlerin başında gelir:
"Bir ananın iki oğlu / Bir amacın iki kolu / O da ulu, bu da ulu / Azerbaycan-Türkiye.
Dinimiz bir, dilimiz bir / Ayımız bir, yılımız bir / Aşkımız bir, yolumuz bir / Azerbaycan-Türkiye.
Bir milletiz, iki devlet / Aynı arzu, aynı niyet / Her ikisi cumhuriyet / Azerbaycan-Türkiye.
Birdir bizim her halimiz / Sevincimiz, melalimiz / Bayraklarda hilalimiz / Azerbaycan-Türkiye."
HİKMETLİ ŞİİR
Bahtiyar Vahapzade kadim kültürümüzün kodlarını vakıf olan biridir. Tabiata, olaylara, çevreye hikmetle ve bilgece bakmasını bilir. Aşağıdaki şiirde sanki bizim halk şairlerimizden birinin veya Yunus Emre'nin söyleyişini duyar gibiyiz:
"Kışta bahar, bahar da kış / Selde, suda od (ateş) gizlidir / Ak bulutda yemyeşil ot /Yeşil otda süt gizlidir.
Nedir bu dert nedir bu gam? / Kah bilirim kah bilmezem / Her sevinçde bir dert, elem / Her dert de ümit gizlidir.
Yokdan-vara bu devrede / Küll'ü gördüm bir zerrede / Bir damlada bir katrede / Bu boyda ten gizlidir.
Her görüşten bir intizar / Her sevinçden gam doğar / Her sükutda bir çığlık /Çığlıkta sükut gizlidir."