Hocaların hocasıydı. Tarihçilerin kutbuydu. Dünyanın çeşitli üniversitelerinin fahri doktora vermek üzere yarıştığı bir isimdi.
Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından "Dünyada Sosyal Bilimler Alanında Sayılı 2000 Bilim Adamı" arasında gösterilmişti.
Röportajlarında 100 yaşını görmek istediğini belirten dünyaca ünlü tarihçimiz Halil İnalcık'ı 100 yaşında kaybettik.
Dostlarıyla birlikte pastasındaki mumu üflerken yaptığı konuşmada, "kendine bir hedef belirlemesi, sağlıklı bir yaşam tarzına sahip olması ve klasik müzik dinlemesi" sayesinde 100 yaşına geldiğini ifade etmişti.
Hayatında belirlediği en önemli hedefe gelince: Türklerin tarihini bir yabancı değil, bir Türk gözüyle yazmak. Ömrünü bu amaca hasretti ve hedefine ulaştı.
İnalcık'ın, Osmanlı tarihinin özeti olan "The Ottoman Empire-The Classical Age" adlı kitabı sadece ülkemizde değil, Balkanlar, Arap ülkeleri ve Çin dahil birçok ülkede okutuldu.
72 KİTAP YAZDI
Yirmili yaşlardan itibaren makale yazmaya başlayan İnalcık'ın çeşitli dillerde yazılmış 1200'den fazla eseri mevcut. Çoğunu 80 yaşından sonra yazdığı 72 kitabı. "Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet", üç ciltlik "Devlet-i Aliyye", "Kuruluş-Osmanlı Tarihini Yeniden Yazmak", "Türklük, Müslümanlık ve Osmanlı Mirası", "Osmanlı ve Modern Türkiye", "Atatürk ve Demokratik Türkiye" bunlardan birkaçı...
Geçmişi en iyi bilen tarihçiyi bugüne dair en çok şaşırtan şeyler neydi dersiniz? Bir röportajında bu soruya şu yanıtı vermiş:
Teknolojide hızlı gelişmeler ve bunun sosyal yapı ve davranışlarda geniş yankısı, oto ve cep telefonu kullanmada hızlı gelişme.
Genç nesillerin arasında gelenekçiler ve modernistler arasında ayrılığın kaygı verici derinleşmesi, medyada, gazete ve televizyonda sansasyonun egemen olması, özellikle gazetelerin birer magazin haline gelmesi...
Kitap yayıncılığında ve tipolojide gelişmelerin Batı'yı yakalamış olması güzel.
Üniversitelerin, dolayısıyla çeşitli mesleklerde genç aydın neslin hızlı artışı da. Ama ekonomik gelişimin bu artışa ayak uyduramaması da şaşırtıcı.
TÜRKİYE'NİN GELECEĞİ
Bir başka röportajında da günümüzü değerlendirirken şu tespit ve değerlendirmelerde bulunuyor:
Sıkıntılı bir devir yaşıyoruz ama geçecektir. Tarihimizde bu dalgalanmalar hep olmuştur.
Türkiye şimdi bir dönüm noktasında.
Sadece Türkiye de değil, bence insaniyet son asırda istikametini kaybetti. Kendi rahatı için düşmanını nükleer silahlarla ezmek gibi yollara sapıyorlar. Ama bunlara bakıp yılmamalı. Bu memlekete ve geleceğine güvenerek çok çalışmalı. Esas mesele fikir zenginliğidir. O yüzden ne olursa olsun fikir hürriyetini muhafaza etmek gerekiyor.
Karamsarlık korkaklıktır. Türkiye büyüktür. 1500 yıllık bir tarihimiz var. Canımızla, başımızla bu büyüklüğü devam ettirmeliyiz.
Bırakıp kaçmak ihanettir bence. Eğer noksanlar varsa gidermeye uğraşmalıyız. Bu devletin tarihine yakışır şekilde yaşamalı ve çok çalışmalıyız.
Hocaların hocasını dinlemek zorundayız. Ve kitaplarını okumak. Nur içinde yat tatlı sert Halil Hoca.