Geçtiğimiz hafta müthiş bir kadınla tanıştım. Bu ülkede çalışmalarını, yeteneğini, başarısını yeterince takdir etmediğimiz, hak ettiği ilgiyi tam olarak veremediğimiz o kadar çok değer var ki, işte Prof. Ozanay Omur da onlardan biri. Güzel Sanatlar Akademisi mezunu. Marmara Üniversitesi ve Yeditepe Üniversitesi'nde Moda ve Tekstil Tasarımı bölümünde dersler vermiş. Pek çok öğrenci yetiştirmiş bugüne kadar ve Anadolu'nun unutulmaya yüz tutmuş birçok sanatını yeniden gün ışığına çıkarmış. Uzmanlık alanı kültürel değerleri yeniden yorumlamak ve çağdaş sanata uyarlamak.
Bu amaçla İstanbul Dudullu'da bulunan DATU yani Doğal Boya Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Merkezi'nin başında bulunuyor.
Burası üç katlı bir atölye.
Ama bildiğimiz atölyelerden farklı bir yer. Bir katında kök boya laboratuvarı var. Burada hem boya hem de madde analizleri yapılıyor. Antika bir halının veya bir tekstil ürününün hangi döneme veya yöreye ait olabileceği saptanıyor.
Hırka-ı Şerif'in analizinin de burada yapıldığını belirtelim.
GELENEKSEL TASARIMLAR
Aynı zamanda laboratuvar dünyanın en geniş doğal boya koleksiyonuna sahip.
Dört yüzden fazla çeşit doğal organik pigment üreten boya maddesi bulunuyor.
Ya da boyarmadde kaynakları.
Bitkiler, çiçekler, böcekler. Mesela koşinil denilen bir deniz kabuklusu.
'Türk Kırmızısı' da denilen renk, bu böceğin kabuklarından elde ediliyor.
Bir diğer kat tasarım atölyesi olarak hizmet veriyor. Türk kültüründe özel niteliği ve yeri olan kumaşlar ve modeller yapılıyor. Tasarlanan giysiler modayı takip etmiyor ama son derece modern. Her zaman giyilebilecek ve herkesin beğenisini kazanacak türde.
Yani "modasız, bedensiz ve mevsimsiz" parçalar üretiliyor.
Bütün üretim aşamalarında tamamen doğal malzemeler kullanılıyor ve kumaşlar da geleneksel tezgahlarda dokunuyor.
Alt kat Anadolu'nun farklı bölgelerine ait dokuma tezgahları ile dolu. Bunlar elden geçirilerek üretime sokuluyor.
Böylece yok olmaya yüz tutmuş el dokumacılığı da yaşatılmaya çalışılıyor.
İpek iplik ve kumaşlar boyarmaddelerle boyandıktan sonra kurumaya bırakılıyor.
Boyanan kumaşlar baskıya gidiyor.
İpliklerse 1800'lerin başına ait mekanik jakar tezgahlarda dokunuyor.
KADINLARA İŞ İMKANI
Selçuklu ve Osmanlı Saray kumaşlarından 'çatma kadife', 'kemha' ve 'sevai' gibi antik dokuma ve halılar analiz ediliyor.
Örneğin kemha, 24 ayar altın ipliklerle dokunan çok kıymetli bir Osmanlı kumaşı.
Bütün kumaşlar eski teknolojisine sadık kalınarak tahta tezgahlarda aslına uygun bir şekilde üretiliyor. Kullanılan boyarmadde ve kaynaklar belirlenerek tarihi reçeteler çıkarılıyor. Üretimde de bu reçetelerin aynıları kullanılıyor.
Kumaş haline geldikten sonra dikişe ya da baskıya gidiyor.
Doğal boyayla üretilen ürünler sınırlı sayıda tasarlanıyor. Hem giysiler hem de ev tekstil ürünleri. Kaftanlar da var, elbise, gömlek, yelek ve şallar da.
Ayrıca, mendil, bohça gibi Türk kültüründe özel yeri olan ürünler.
Ve her zaman albenisi olan yatak örtüleri ve yastıklar.
Dokunanda haz duygusu yaratan kumaşlarla çok özgün ürünler tasarlıyor Ozanay Hoca ve yaratıcı ekibi. Onlara 200'ün üzerinde ev kadını da destek veriyor.
Yaptıkları iğne oyası, dantel gibi ürünler Ozonay Omur tarafından bambaşka bir havaya bürünüyor.
Örneğin yüzlerce oya bir araya gelerek bir gece elbisesine dönüşüyor veya bir tayyöre. Tabii o oya ve dantellerin nasıl yapılması gerektiğini de gösteriyor onlara Ozanay Hoca. Emeklerinin değerlenmesine katkıda bulunuyor.
Onun da emeğine ve yüreğine sağlık.