Hepimizin arzusu iyi ve huzurlu yaşamak değil mi? Peki, bunun için ne yapıyoruz? Aslında biliyoruz neler yapmamız gerektiğini ama bildiklerimizi hayata geçirmeyi bilmiyoruz. Kağıt üstünde kalıyor yani. Örneğin "saygı" konusu.
İyi ve huzurlu yaşamak için hem kendimize hem de başkalarına saygılı olmamız gerekiyor.
Zaten kendine saygısı olmayan insanın başkasına saygısı hiç olmaz.
Kendine saygı duymak ne demek peki?
Bunun ne anlama geldiğini biliyor muyuz?
Kendine saygı duymak, kendinle bütünleşmek, özdeşleşmek demek. Kendimizi iyi tanımamız ve olduğumuz gibi kabul etmemiz anlamına geliyor. Olumlu ve olumsuz yanlarımızla.
Psikolog ve kişisel gelişim uzmanı Doğan Cüceloğlu, "İnsan kendini nasıl bilirse, odur." der. O nedenle, yaşamımızdaki en önemli mesajların, kendimize verdiğimiz mesajlar olduğunu söyler. Yaşamımızdaki en önemli ilişki, bizim kendimizle olan ilişkimiz.
VİCDAN MUHASEBESİ
İşte bu konuda sınıfta kalıyoruz. Cüceloğlu'na göre, Türkiye'nin temel sorunlarından biri kendi özgür vicdanına hesap veren insan yokluğu. Aynada gözlerinin içine bakarak, kendi vicdanımıza hesap vermekte zorlanıyoruz.
Vicdan... İyi ve huzurlu yaşamanın en önemli kurallarından biri de vicdanlı olmayı öğrenmek. Cüceloğlu'na kulak verelim yine. Diyor ki: "Vicdan, kişinin yaptığı seçimlerden sorumlu tutulduğu bir ortamda oluşur. Bir insanın yaşamındaki en önemli bilinç, kişinin kendiyle kurduğu ilişkinin farkında olmasıdır.
Yaşamın sorumluluğu da bu farkında oluştan kaynaklanır." Ve çocuk yetiştirme konusundan yola çıkarak, konuyu şöyle örneklendiriyor: İki çocuktan biri "Elalem ne der?" görüşünün önemsendiği bir ortamda yetişsin diyelim, diğeri de, "Ben ne derim?" ortamında.
"Elalem ne der" ortamında çocuk, yapmaması gereken şeyleri 'ayıp', 'kimse görmesin', 'konu komşu ne der', uyarılarıyla öğrenir. Çocuk yalan söylediği zaman ona, "Gebertirim seni" diyerek, çocuğun aklına değil, korkusuna seslenilir.
Çocuk büyürken bu ortamın ahlak ilkesini keşfetmiş ve benimsemiş olur. Nedir bu ilke?
Kimse görmezse mesele yok!
KENDİMİZLE YÜZLEŞME
Diğer ortamda ise çocuğun hata yapınca ihlal ettiği değerle yüzleşmesi sağlanır. Örneğin, yalan söyleyen bir çocuğa, "Bile bile doğru olmayan bir şeyi söylediğin zaman aynada gözlerinin içine rahat bakabiliyor musun?" diye sorulur.
Çocuğa ceza, bağırıp çağırma, sindirme yöntemleri uygulanmaz. Onun ihlal ettiği temel değeri anlaması sağlanır.
"Elalem ne der," diye yetiştirenler başkasının övgüsünü almak için çaba harcarlar; onların gözünde başarı, önem verdikleri insanların gözünde önemsenmek, takdir edilmek ve onlar tarafından ödüllendirilmektir.
Kendi davranışından sorumluluk alarak "Ben ne derim," ortamında yetiştirilmiş insanlar için başarı, önce kendi gözlerinde kendi saygınlıklarını korumaktan geçer; diğerlerinin takdiri ve ödüllendirmesi ikincildir.
Kısacası kendine saygı, kendini geliştirmenin temel koşuludur. Yaşamımızdaki en önemli kişi kendimiziz. Kendini seven insan gelişmek ve mutlu olmak ister.
Kendini seven insan kendi özünü korur; bu öze saygılı olur. Kendi özümüzü koruduğumuz, yücelttiğimiz her davranış bir kendini sevme ve kendine saygılı olma davranışıdır.
Aslında bir tek yuvamız var; kendi özümüz.
Kendine özüne yabancılaşmış insan yuvasını kaybeden öksüz bir kişidir.