Önce bakış açımızı değiştirmemiz gerekiyor. Sonra dilimizi. Dil değişirse, dünya da değişiyor çünkü. Borusan Grubu da bu görüşten yola çıkarak, 14 Şubat Sevgililer Günü'nde iş yaşamındaki ayrımcı dil ve davranışlara dikkat çeken bir rehber ve video yayınladı.
Bu rehberle iş yaşamında kadın erkek arasında ayrımcılığı besleyen ve önyargı içeren dil, ifade ve davranış kalıplarının farkına varılması; sevgi ve saygıya dayalı bir çalışma ortamına zemin hazırlanması amaçlanıyor.
"Adam gibi, adamakıllı, bayan yönetici, kadın işi, erkek işi" gibi iş yaşamında cinsiyet ayrımı içeren sözlerden söz ediyorum. Kadını görünmez kılan ve dışlayan ifadeler, bunlar.
Dolayısıyla, "erkek olmayı", "insan" olmayla özdeşleştiren ve "herkesi" kapsama iddiasıyla kadını görünmez kılan ifadeler bunlar.
Borusan Grubu bünyesindeki toplumsal eşitlik platformu Borusan Eşittir ile Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi danışmanlığında hazırlanan rehberde de, günlük iş hayatında sıklıkla karşılaşılan özellikle cinsiyete yönelik ayrımcı ifade ve davranışlar yer alıyor.
AYRIMCILIK YAPMAYIN
İş Yaşamında Ayrımcılık İçeren Söz ve Davranışlardan Kaçınma Rehberi' bir anlamda, çalışma hayatında dikkat etmemiz ve kaçınmamız gereken ifade ve davranışları içeriyor.
Borusan Holding CEO'su Agah Uğur, konu ile ilgili bakın neler söylüyor:
İş yaşamında çoğu zaman iyi niyetli ama cinsiyet ayrımcılığı içeren söz ve davranışlarımız, kadın ve erkeğin, deneyimli ve genç kuşağın birbiri ile uyum içinde, sevgi, saygı temelinde bir işbirliği içinde çalışmasının önünde gizli bir engel teşkil ediyor.
Dilin, zihnin bir aynası olduğuna, dilimizdeki değişimin zihnimizi ve davranışlarımızı değiştireceğine inanıyoruz.
Daha mutlu ve verimli çalışma ortamları yaratmak en önemli görevimiz ama bunun ötesinde bir insanlık meselesi.
Kurumumuzdan başlayarak, insanlarımızı sevgi ve saygı paydasında buluşturmak için elimizden gelen katkıyı yapmak topluma ve geleceğe görevimizdir.
SÖZÜNÜN ERi
Nelere dikkat etmeliyiz?
Örneğin "adamakıllı" yerine "layığıyla" kelimesini kullanabiliriz.
Veya "iş adamı/iş kadını" yerine "iş insanı" demeliyiz.
"Erkek sözü" günlük hayatımızda da çok sık kullandığımız bir deyim. Çok yanlış bir söz...
Sanki sadece erkeklerin sözü güvenilirdir, kadınların hepsi yalan söyler. Bu sözü duyan çocukların zihninde böyle bir algı yerleşir.
Yabancılar da böyle olduğunu düşünür. Bunun yerine "söz" demek yeter. İlla "erkek sözü" diye belirtmeye gerek yok. Ya da "sözünün eri" yerine "sözüne sadık" demek yeterli ve ayrımcılığı ortadan kaldıran bir tutum.
Bir önemli husus da "Kız/ kadın" kelimelerinin olumsuz kullanımı. "Kız" genellikle masumiyet, gençlik, tecrübesizlik, evlenmemiş olma vb. durumları ifade etmek üzere kullanılıyor.
"Kadın" ise çoğu zaman bu anlamın karşıtı olarak konumlandırılıyor.
Ama "kaba" bir ifadeymiş gibi algılanabiliyor.
Bu yüzden "Kadın" yerine daha "kibar" ya da "edepli" olduğunu düşünerek "bayan", "hanım", "hanımefendi", "bacı" gibi ifadeler kullanılabiliyor.
Oysa bu kadını küçümseyen bir dile neden oluyor. Bu hitaplardan kaçınmak gerekiyor. Hatta kimlik belirtmek için sorulan "Kızlık soyadı" da kullanılmaması gereken bir kelime. Onun yerine "Önceki soyadı" demek yeterli.
Aslında iyi niyetlerle söylenen bazı deyim, atasözü ve klişe cümlelerin arkasında geleneksel cinsiyet rolleri yatıyor. Bunlardan kaçınmak elimizde. Başta da söylediğim gibi, sevgi dilde başlar...