Sigara üretiminde kullanılacak yerli tütün oranı kademeli olarak yüzde 30'a çıkarılıyor. Ancak, aynı düzenleme ile çok uluslu sigara şirketlerinin pazarını daraltan sarmalık tütün kullanımına ise önemli cezalar getiriliyor. Tütün ve Tekel'in benim hayatımda çok önemli yeri vardır. Tütün tarlasında doğdum, büyüdüm tütüncü bir ailenin çocuğuyum.
Sonra bu işin uzmanlığını, Tütün Eksperliği okudum. 17 yıl yurdun çeşitli bölgelerinde eksper, yönetici ve idareci olarak çalıştım.
Ülkemizde tütün endüstrisi Osmanlı dönemine kadar uzamaktadır. Ürün getirisiyle bazı bölgelerde hiç terk edilmeyen bir tarım bitkisidir. Tütün, fındık ve üzümden sonra ülkemizin üçüncü büyük tarımsal ihraç ürünüdür. Yılda 400 milyon dolar civarlarında bir ihracatımız söz konusudur. Tütün üreticilerimiz ise çiftçilerimiz arasında en dar gelirli grubu oluşturuyor. Özellikle genç neslin üretimden çekilmesi ve kırsaldaki nüfusumuzdaki azalma da buna eklendiğinde tütün üretiminin, sürdürülebilirlik açısından risk altında olduğunu söyleyebiliriz. Tütün üreticisi tütünün destekleme kapsamına alınmasını beklemektedir.
ŞARK TİPİ ÜRÜNDE ÖNDEYİZ
Türkiye Oriental (şark tipi tütünde) dünyanın en önemli ihracatçı ülkesidir.
Çok önceleri değil, 20 yıl kadar önce Türkiye'nin değişik yörelerinde 400 binin üzerinde aile tütün üretirdi.
Türkiye'nin toplam tütün üretiminin yüzde 65'i, 33 bin tütün üreticisi ile Ege Bölgesi'nde gerçekleştiriliyor. 2019 yılında 46,5 milyon kilogram tütün ihracatından elde edilen gelir 253 milyon dolar oldu.
Dünya pazarlarında rekabetçi olduğumuz oriental tütünde bu pozisyonumuzu kaybetmememiz lazım.
Tekel Türk tütüncülüğünün ve tütün üreticisinin en büyük güvencesiydi. Tütün üretimi ve sigara sanayisinin 2000'li yıllara kadar devlet eliyle sevk ve organizasyonu yapılırken, Tekel'in özelleştirilmesi ve 4733 sayılı yasa ile tütün ekicisi sözleşmeli alım ile yabancı şirketlerin inisiyatifine bırakılmıştır. Devlet 20 milyar dolarlık bir piyasadan tamamen çekilmiştir.
Oysa Türkiye, yıllık 19 milyar liralık sigara tüketimiyle dünyanın en büyük 7. sigara pazarı durumunda.
TBMM Tarım,Orman ve Köyişleri Komisyonu'nda görüşülen torba yasa ile sigara imalatında yerli tütün kullanım oranının 2022'den başlamak üzere kademeli olarak 2025 yılında yüzde 30'a çıkarılması öngörülüyor. Düzenlemeye göre, 2022 yılında yerli tütün kullanım oranı yüzde 17'ye, 2023 yılında yüzde 21'e 2024 yılında yüzde 25'e ve nihai olarak yüzde 30'a çıkarılacak. Ayrıca, Cumhurbaşkanına bu oranın yüzde 45'e çıkarılması, yüzde 15'e indirilmesi yetkisi veriliyor. Bu oranlara uymayan sigara üreticilerine kullanmadıkları yerli tütün miktarına göre kilo başına 8 ile 12 lira para cezası getiriliyor.
İZİNSİZ ÜRETİME, SATIŞA CEZA
Yüksek vergilerle fiyatı yüksek olan paket sigara yerine, yerli üretim olan sarmalık tütün talebi her geçen gün artıyor. Paket sigara alamayan sigara tüketicisi sarmalık tütün, sigara kâğıdı alarak kendisi sararak içiyor veya bunu üretip satanlardan alıyordu. Yasa ile, izin alınmadan bu tür üretim yapan, satan veya bulunduranlara ağır cezalar getiriliyor. İzin almadan makaron, yaprak sigara kâğıdı ve sigara filtresi fabrikası veya imalathanesi kuran ve işletenler, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 5 binden 10 bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacak.
Son söz; Dünya tütün pazarında söz sahibi olduğumuz, Ege ve Karadeniz Bölgesi tütünlerimizin üretimi ve ihracatında bir daralma yaşamamak için ihracatçımızın elinin güçlendirilmesi ve üreticimizin de desteklenmesi gerekiyor.