Üreme çağındaki kadınlarda yüzde 45'lere varan oranda, rahim ve çevresinde myom görülebiliyor. Kansere dönüşme olasılığı son derece düşük olan myomlar sıklıkla hiç müdahale edilmeden takip ediliyor. Bazen de myomun büyüklüğü ve kısırlık, kabızlık, ağrı gibi şikayetler nedeniyle ameliyatla alınması gerekebiliyor
Myomların rahim içindeki düz kas hücrelerinden geliştiğini ve rahmin en sık rastlanan iyi huylu tümörleri olduğunu dile getiren Doçent Doktor Fatih Şendağ, "Myomlar her zaman birtakım belirtilerle varlıklarını belli eden yapılar değildir. Bu nedenle birçok kadın bütün ömrünü miyomlarından haberi olmadan geçirebilir" diyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doçent Doktor Fatih Şendağ myomlar, yol açtıkları sorunlar ve tedavisi hakkındaki sorularımızı yanıtladı.
-Myom nedir?
Myomlar; içlerinde düz kas ve bağ dokusu içeren iyi huylu kitlelerdir. 2-3 mm'den 25-30 cm çapa kadar değişik büyüklükte olabilirler. Genellikle yuvarlak ve pembemsi renktedirler ve rahim içinde her yerde bulunabilirler. Myom tek bir tane olabileceği gibi sayılamayacak kadar çok da olabilir ve rahmin değişik yerlerinde görülebilir. Rahmin içinde, rahim duvarında, dış yüzeyinde, ağzında veya rahme sapla tutunmuş şekilde karın içinde olabilirler.
-Belirtileri nelerdir?
Bazı kadınlardaki myomlar hiçbir şikayete neden olmaz ve muayene esnasında fark edilebilir. Çok büyük olan myomlar bile bazen belirti vermeyebilirler. Myomların belirtileri yerleşme yerine büyüklüklerine ve gebelik durumuna göre değişiklik gösterebilir. Sık görülen belirtiler şunlardır:
* Adet düzensizliği: Myomlar, bazen kadını kansız bırakacak kadar uzun süreli ve yoğun adet kanamalarına neden olabilirler. Bazı kadınlarda ara kanamalar da görülebilir.
* Kasık ağrısı: Kasık ağrısı yavaş yavaş artabilir veya ani gelişebilir. Bazen de hastalar kramp tarzında ağrıdan yakınabilirler. Bel ve kasık ağrısı ve de kasıklarda dolgunluk hissi myomlarla birlikte rastlanan belirtilerdir.
* Sık idrara çıkma: Myom, idrar kesesine bası yapıyorsa sık idrara çıkma gibi şikayetlere yol açabilir.
* Kabızlık: Myom kalın barsağa bası yapıyorsa kabızlık görülebilir.
* Karında şişlik: Bazen hastayı doktora getiren neden karnın şişmesi veya büyümesi olabilir. Hatta hasta kilo aldığını düşünebilir. Zayıf hastalar karnındaki şişliği daha kolay farkedebilirler.
* Kısırlık : Myomlar bazen kısırlık nedeni olabilirler. Ancak diğer kısırlık nedenleri araştırılıp elendikten sonra myom kısırlıktan sorumlu tutulabilir.
* Sık tekrarlayan düşükler: Myom, rahim boşluğuna doğru büyüyen bir yapıya sahipse bu durum sık tekrarlayan düşüklere neden olabilir. Çünkü rahim boşluğu, myomun varlığı nedeniyle embriyonun tutunmasına uygun değildir. Gebelik gerçekleşse bile sağlıklı şekilde ilerleyemez ve düşükler görülür.
-Myomlar kanser tehlikesi taşımaz diyebilir miyiz?
Myomların kötü huylu, yani kanser olma ihtimali binde bir gibi çok düşük bir orandır. Bu nedenle hastalara sıklıkla endişe etmenize gerek yok denir. Ancak, çok hızlı büyüme gösteren myomlarda bu ihtimali de göz önünde bulundurmak gerekir.
-Tanı nasıl konulur?
Myom tanısı koymak kolaydır. Tipik belirtilerle gelen bir kadında muayene ve ultrasonla yapılan jinekolojik değerlendirmede yüzde 99 doğrulukta tanı konulur.
Ultrason: Ağrısız bir inceleme yöntemi olan abdominal veya vajinal ultrason yardımıyla, ses dalgalarının yarattığı görüntülerle, iç genital organlar değerlendirilir.
Histeroskopi: Bir teleskopik kameranın vajina ve rahim boynu aşılarak rahim içine doğru sokularak incelenmesi esasına dayanır.
Laparoskopi: Laparoskop adı verilen cihazla karından yapılan ufak bir kesiyle karın boşluğunun incelenmesi esasına dayanır.
Histerosalpingografi: Bu ilaçlı film tekniğinde ise yine vajinal yoluyla rahim ağzının hemen iç kısmına giren ince bir tüp ile verilen ilacın, rahim içinden tüpler aracılığıyla karın boşluğuna kadar yayılması görüntülenerek bu organlardaki anomaliler hakkında bilgi edinme amaçlanır.
-Nasıl tedavi edilir?
Myom belirgin bir şikayet yaratmıyorsa tedavi gerekmez. Sadece takip yeterli olur. Bu gibi durumlarda her 6 ayda bir muayene ve ultrason ile hastanın takibi yapılır. Değişiklik saptanır ise tedavi gerekidir. Myomun tedavisi ilaçla yapılmaz. Cerrahi müdahale gerekir.
-Myom şikayete neden olmasa bile doğurganlığa engel olabilir mi?
Rahim boşluğuna doğru büyüyen myomların histereskopi ile alınmasının gebelik şansını artırdığını biliyoruz. Rahim dışına doğru büyüyen myomlarla ilgili durumun tartışmalıdır ve hastanın durumuna göre bir değerlendirme yapılmalıdır. Örneğin hastanın hiçbir şikayeti yok, çocuğu olmuyor ve 4-5 santim bir myomu var. Myom rahim boşluğuna doğru değil de dışarı doğru büyümüş. 40 yaşındaysa myom çıkarılmamalı ve tüp bebek gibi yöntemlerle gebelik sağlanmaya çalışılmalıdır. Çünkü ameliyat sonrası yara yeri iyileşmesi için 3 ay süre ile gebe kalınmaması gerekir. Bu yaşlarda kadında yumurta rezervi zaten düşmüştür ve hastaya zaman kaybettirmemek gerekir.
Kapalı ameliyatın pek çok avantajı var
-Ameliyat ne zaman gerekli olur?
Yakınmalara yol açan ve hızla büyüyen myomlar cerrahi olarak çıkarılmalıdır. Rahim bırakılarak sadece myomların çıkarıldığı ameliyatlara "myomektomi" denir. Myomektomi, kapalı yöntemle (laparoskopik cerrahi) yapılabilir. Kapalı ameliyatta karın bölgesini hiç açmadan, 1-1,5 santimlik bir kesiden özel cihazlarla 15 santimlik bir myom da çıkarılabilir. Burada asıl önemli olan, myomu çıkardıktan sonra rahim duvarında oluşan yara yerini iyi dikmektir. Rahim içindeki yara yeri yi dikilmezse ileride gebelik geliştiğinde rahim yırtılması riski söz konusu olabilir.
-Myomun kapalı ameliyatla çıkarılmasının ne gibi avantajları var?
Karnı kesmediğiniz için hasta ertesi gün evine gidebilir. Daha az kanama olması, işine daha çabuk dönmesi, karın duvarı bütünlüğü sağlandığı için ameliyat sonrası hareket kısıtlaması yaratmaması, izlerin çok daha az olması nedeniyle kozmetik avantajının olması, karın açılmadığı için enfeksiyon riskinin daha az olması laparoskopik cerrahinin avantajlarıdır.
-Myomlar hep aynı yöntemle mi çıkarılır?
Myomun yeri ve büyüklüğü cerrahi işlemin tipini belirler. Rahim boşluğuna yerleşen myomlar cerrahi histeroskopi ile çıkarılabilir. Rahme yerleştirilen histeroskop ile sadece rahim içinde yerleşen myomlar çıkarılır. Kapalı ameliyat olarak bilinen cerrahi laparoskopi ise rahmin dış duvarında yerleşen myomların çıkarılması için uygulanabilir. İnce bir kesiden laporoskop ile karın içine girilir, ve myomlar çıkarılır. Hastalar genellikle iki gün içinde iyileşir.