Toplumda neredeyse her iki kişiden birinin derdi olan hemoroidin tedavisi var ancak hastaların çoğu, tedaviye başvurmak için şikayetlerin dayanılmaz bir hal almasını bekliyor
Hemoroid toplumda çok sık görülen bir hastalık. En önemli sebebleri arasında genetik yatkınlık ve yanlış beslenme alışkanlıkları yer alıyor. Genellikle hastalar durum dayanılmaz bir hal alana kadar doktora başvurmuyor. Neyse ki ameliyat da dahil olmak üzere hastalığın tedavisinde kullanılan birçok yöntem, yüz güldürücü sonuçlarıyla hastaları bu dertten kurtarıyor. Hemoroid Lazer Tedavi, Anal Hastalıklar Tanı Tedavi Merkezi'nden Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Burhan Karabağ, hemoroid ve uygulanan tedaviler hakkındaki sorularımızı yanıtladı.
-Hemoroid nedir?
Hemoroid; makat bölgesinde, anal kanalda yer alan toplardamarların aşırı genişlemesi ile oluşan ve toplumda oldukça sık görülen, kadın ya da erkek cinsiyet ayrımı yapmayan, her yaşta görülebilen oldukça rahatsız edici, yaşam kalitesini çok düşüren bir hastalıktır.
-Oldukça sık görülüyor dediniz. Hemoroid toplumumuzda ne sıklıkta görülüyor?
Maalesef ülkemizde bu konuda yapılan bir araştırma yok ama Batılı toplumlarda yapılan araştırmalara baktığımızda hemoroidin neredeyse toplumun yarısını ilgilendirdiği, her iki kişiden birinin hayatının bir döneminde bu problemi yaşadığı tespit edilmiş.
-Hemoroid, kabızlıkla bağlantılı bir hastalık mı?
En önemli sebebi genetik. Göz bozukluğu gibi düşünün. Yani yatkınlık varsa oluyor mutlaka. Ama tabii ki başka faktörler de çok önemli. Bunlardan bir tanesi de kabızlık dediğiniz gibi.
-Hemoroid oluşumunu genetik yatkınlık dışında neler tetikliyor?
Genellikle yolculuklar ya da tatil tetikliyor. Uzun süreli yolculuklardan, tatillerden sonra şikayetler artıyor. Çünkü kişinin beslenme alışkanlıkları değişiyor ve buna bağlı olarak da kabızlık yaşıyor. Kabızlığa bağlı olarak makatta zorlama, dışkılamada zorluk en önemli sebepler. Bu hastalıkta beslenme alışkanlıkları çok çok önemli. Beslenme alışkanlığı derken, yaygın bilinenin aksine acı yememek değil de, düzenli beslenme gerekiyor diyebiliriz. Özellikle hazır gıdaların çok tüketilmesi kabızlığı çok artırıyor. En ideali bol sebze meyve ağırlıklı ve düzenli beslenme.
-Hala posanın önemini kavrayamadık...
Maalesef. Bir hastam vardı, kabızlık problemi yaşamış yıllarca. Sonra kepek ekmeği yemeye başladı ve problem tamamen ortadan kalktı. Bu bile yetti. Küçük bir değişiklik bile büyük farklar yaratabiliyor.
-Hemoroidin özellikle görüldüğü bir meslek grubu var mı?
Polisler polis hastalığı, askerler asker hastalığı, öğretmenler öğretmen hastalığı diyor... Aslında hemoroid hiç kimsenin hastalığı değil ama herkes kendi hastalığı zannediyor. Mesela şoför hastalığı deniyor. Böyle bir ayrım yok. Şu meslekte daha sık görülüyor diyemem. Genel olarak hemoroid hastası çok fazla ve her meslek grubundan var.
-Hastalar hangi şikayetlerle geliyorlar?
Hastaların önemli bir bölümü şikayetler ortaya çıkınca, hatta dayanılmaz bir hale gelince başvuruyor. Büyüyen memecikler kişiyi rahatsız etmiyorsa gelmiyor. Hekime gelme sebeplerinden en sık görüleni kanama. Ağrı ikinci sırada geliyor. Ağrı ve kanama çok belirgin iki şikayet.
-Tedavide ameliyat da seçenekler arasında yer alıyor değil mi?
Hemoroid aslında basit bir hastalıkmış ve tedavisi kolaymış gibi algılanıyor. Ama öyle değil.
Bir guatr hastasını ameliyat edersiniz, ameliyatı iyi geçmişse, hiçbir problem yaşanmamışsa ertesi günü normal hayatına döner. Hemoroid ameliyatını ne kadar güzel yaparsanız yapın mutlaka problem yaşanır. Çünkü hasta o bölgesini kullanıyor. Ameliyatın hemen sonrasında bile kullanacak. Düşünsenize bir guatr hastasının ameliyat yeri iyileşmesi ile ilgili bir sıkıntısı olmuyor. Boğazının o bölgesini kulanmıyor çünkü. Ama hemoroid ameliyatı olan hasta mutlaka ertesi günü o bölgesini kullanmaya başlayacak. O yüzden hep problem yaşanır. Hasta ağrım oldu, kanamam oldu diye şikayet eder. O yüzden çok önemli bir cerrahisi vardır, itinali ve özenli yapılması gerekir.
-Ameliyat sonrası ciddi yasaklarınız oluyor mu, iyileşmeyi hızlandırmak adına neler öneriyorsunuz, neleri yasaklıyorsunuz?
Hastaların kabız olmasını istemeyiz mesela. Ama ishal kesinlikle olmayacak. İshal, yeni ameliyat olmuş hastayı kabızlıktan daha çok rahatsız ediyor. O yüzden normal kıvamda bir dışkılama için hastadan beslenmesine dikkat etmesini istiyoruz. Ameliyattan sonra tuvalete rahat çıkmayı sağlayan ilaçlar verilmiyor çünkü onların hepsi hastalır ishal yapıyor.
-İshal neden rahatsız ediyor ameliyat sonrasında hastayı?
Çünkü günde bir kere kullanacağı organı, günde 20 kere kullanıyor. Çok fazla kullandığı için de her seferinde anormal bir acı yaşıyor ve iyileşme gecikiyor. Bu nedenle ishal istemediğimiz bir durum bu hastalarda.
-Ameliyat sonrası ilaç kullanılıyor mu?
Antibiyotik, ağrı kesiciler ve o bölgedeki ödemi azaltacak ilaçlar verilir. 10 günlük bir nekahet dönemi olur. Bazen hastalarımız "10 gün sırtüstü yatmam mı gerekecek" diye soruyor. Hayır, sadece büyük abdest sırasında bir ağrı hissi oluyor bu 10 günlük dönemde. Hastalar ertesi sabah oturarak kahvaltısını yapabiliyor. Ameliyat edilmeyen, müdahale edilen hastalar da hemen müdahalenin ardından evine dönebiliyor.
-Hemoroidde ameliyat dışı tedavi seçenekleri neler?
Ameliyat dışında da birçok tedavi yöntemi var. Bu yöntemlerden hangisinin seçileceğine muayeneden sonra karar veriliyor. Hemoroidin derecesi ve yerleşim yeri çok önemli. Genellikle 10 hastadan 9'una ameliyat dışı müdahalelerle tedavi uygulanabiliyor. Ama 10 hastadan biri mutlaka ameliyat adayı oluyor.
-Kaç tür hemoroid var?
Hemoroid büyük sınıflamada ikiye ayrılıyor: iç hemoroid ve dış hemoroid. Kendi arasında da yerleşim yerine ve büyüklüğüne göre 4 evreye ayrılıyor.
Genellikle evre 1 ve 2 lazerle tedavi edilebiliyor. Bağlama yöntemi veya lokal eksizyon da tedavi seçenekleri arasında yer alıyor. Hastalar bu tedavilerden sonra arabalarını kullanarak evlerine gidebilir ve normal hayatlarına dönebilirler. Sadece müdahalenin yapıldığı gün çok fazla ayakta kalmamaları ve evde oturmaları istenir. Ertesi gün normal hayatına dönebilirler.
Cerrahi olan hastalar da o geceyi hastanede geçirdikten sonra ertesi gün normal hayatlarına dönebilirler. Sadece 10 gün büyük abdestten sonra çok şiddetli olmayan bir ağrı duyulur.
-Hemoroid tekrarlar mı?
Çok nadir. Yapılan müdahalede tam bir temizlik yapıldıysa tekrar etmez.
-Ameliyat hakkında bilgi verir misiniz?
Özellikle 'dikişsiz ve kansız ameliyat' olarak bilinen ligasure yöntemi ile ameliyat sonrası iyileşme dönemi çok hızlı oluyor. Bu yöntem bir nevi damar mühürleme yöntemi. Damarı kesip bağlamak yerine ligasure ile fazla hemoroid dokusu alınıp mühürlenir ve hastalar çok çabuk iyileşir. Bu yöntem hastalara büyük konfor sağlıyor. Ameliyat spinal anestezi ile yapılır. Makat bölgesi tamamen uyuştuğu için hasta ameliyat sırasında hiç acı duymaz. Hasta ile konuşa konuşa ameliyat yapılabilir. Lazer ve diğer yöntemlerde ise anestezi yapılmaz.
-Lazer ve diğer yöntemlerde anestezi yapılmıyor olması hastaya acı vermez mi?
Çok çok hafif. Sadece bir sıcaklık duyulur. Ağrı eşiği düşük hastalara da lokal anestezik ilaçlar uygulanabilir.
Neden oluşur?
Kesin nedeni bilinmemekle beraber;
Kalıtsal yatkınlık
Kabızlık
Aşırı ıkınma
Yaş
İshal
Hamilelik
Alkol
Mayalı ve asitli içecekler
Uzun süre ayakta durmak veya oturmak
Aşırı baharatlı gıda tüketimi
Hemoroid oluşumuna neden olabilir.
Belirtiler:
Kanama
Ağrı
Şişlik
Kaşıntı
Akıntı
Yanma ve Islaklık Hissi
Tanı
Basur olarak da bilinen hemoroid tanısının muayene ile rahatlıkla konulabildiğini belirten Op. Dr. Burhan Karabağ, "Ayırıcı tanıda anal kanalın diğer iyi huylu hastalıkları yanında anal kanserler, ülseratif kolit gibi hastalıkların varlığı da mutlaka sorgulanmalıdır. Gerekli vakalarda kolonoskopik tetkik mutlaka yapılmalıdır" diyor.