Tüm hastalıkların iyileştirilmesinde öncelik, doğru teşhis ve tedavide. İyi bir tedavinin vazgeçilmezi ise akılcı ilaç kullanımı. Dünya Sağlık Örgütü'nün tanımlamasına göre akılcı ilaç kullanımı; "kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun süre ve dozajda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri" olarak tanımlanıyor. Akılcı ilaç kullanımının ilkeleri:
* Doğru tanıya dayanmak
* Uygun ilacı seçmek, gereken dozu uygun yoldan ve yeterli sürede sağlamak
* Tedavi başarısını değerlendirmek, ilaçların yan etkilerini ve hastanın uyumunu izlemek
* Hasta birden çok ilaç kullanıyorsa bu ilaçlar arasındaki etkileşimleri değerlendirmek
İlaçların ancak doğru kullanılırsa etkili olduğunu dile getiren uzmanlar, "Akılcı ilaç kullanımı, öncelikli olarak halkın sağlığını ve toplumun çıkarını gözetir. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda öncelikle hekim tarafından doğru teşhis konulması gerekir. Buna paralel olarak, ilaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavi tanımlanmalı, eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa, uygun ilaçlar seçilmeli, her bir ilaç için uygun doz ve uygulama süresi belirlenmelidir. İlaçların nasıl, hangi sıklıkta, ne kadar süre kullanılacağı ve hangi koşullarda saklanacağı hastaya tam olarak anlatılmalı ve hasta tarafından eksiksiz olarak uygulanmalıdır" diyor.
HER AŞAMADA HEKİM ONAYI
Hasta/hasta yakını ilacın olası yan etkileri, ilacın besin ve ilaç etkileşimleri konusunda bilgilendirilmeli, hamilelik ve emzirme döneminde, çocuklarda, yaşlılarda, böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalarda, ilaç alerjisi öyküsü olanlarda ilaç kullanımı konusunda daha dikkatli olunmalıdır. İlaçlar çocukların göremeyeceği, ulaşamayacağı yerlerde ve ambalajında saklanmalı, ilaç kullanımı yarıda kesilmemeli, hekime danışmadan doz değişikliğine gidilmemelidir" diyor.
Antibiyotiklerin yüzde 40'ı gereksiz yere tüketiliyor
Türk Eczacılar Birliği Başkanı Erdoğan Çolak ise son bir yılda ülkemizde doktora reçete yazdırmaksızın, kendi kendine ilaç kullanımının yüzde 48.1 gibi çok yüksek bir rakama ulaştığına dikkat çekiyor. En büyük sorunun antibiyotik kullanımı olduğuna dikkat çeken Çolak, "Türkiye'de antibiyotikler yüzde 40'lara varan oranda gereksiz kullanılıyor. Bunun ortalama maliyeti ise yıllık 775 milyon TL" diyor. Ülkemizde uygunsuz ilaç kullanımında başı çeken antibiyotikler, ilk keşfedildikleri günden bu yana tün dünyada pek çok hayatın kurtulmasını sağlayan ilaçlar. Bununla birlikte bu ilaçların bilinçsiz kullanımı, ölümcül etkileri olabilen bakterilerin ilaçlara direnç kazanmasına, dolayısıyla 'tedavi edilemez duruma gelen hastalıklarla karşı karşıya gelme' riskini doğuruyor.
Dünyada en çok satılan ilaçlar:
1. Kalp damar (Yüzde 19.3)
2. Santral sinir sistemi (Yüzde 15.8)
3. Metabolik (Yüzde 15.3)
4. Antibiyotik (Yüzde 9.9)
5. Solunum (Yüzde 9.3)
Türkiye'de en çok satılan ilaçlar:
1. Antibiyotik (Yüzde 19)
2. Ağrı kesici (Yüzde 12)
3. Romatizma (Yüzde 11)
4. Soğuk algınlığı (Yüzde 8.6)
5. Vitamin (Yüzde 7.3)