Mesleği öğretmenlik olan Selda Geliroğlu, "Hayatımın her döneminde fazla kilolu olmanın üzüntüsü ile yaşadım" diyerek başlıyor sözlerine. Yaygın kanının aksine çok yediği için değil, düzensiz ve sağlıklsız beslendiği için kilo alıyordu ama kendisi bile farkında değildi. Ta ki Park Sima Park Sima Sağlıklı Zayıflama Polikliniği'ne başvurana kadar.
Sabah kahvaltısız güne başlayan, eve geldiği akşamüzeri saatlerine kadar da ağzına tek bir lokma bile koymayan Geliroğlu, ana ve ara öğünleri ile besleyici ve doyurucu mönülerle hem sağlıklı beslendi hem de 45 kilo vermeyi başardı. Selda Geliroğlu başarı öyküsünü anlatırken, yanında Park Sima Sağlıklı Zayıflama Polikliniği Genel Müdürü Gülşen Altın, Diyetisyenler Esra Aran ve Burcu Dilek Demir de vardı.
-"Hep kiloluydum" diyorsunuz... Karar verme ve zayıflama süreciniz nasıl başladı?
Hep kiloluydum ancak doğumdan sonra vermem gereken kilolar daha da arttı. ÇÖzüm arayışındaydım. İnternette tesadüfen Park Sima'yı buldum. Kilo vermiş insanların öykülerni okuduktan sonra "Ben de yapabilirim herhalde" diye düşündüm. Ama hayaldi. Daha sonra eşimle konuştum, o da destekledi beni. İlk görüşmede hiçbir rahatsızlığım olmadığını düşünürken "insülin direnci" ve "reaktif hipolisemi" rahatsızlıklarım olduğunu da öğrendim. Hayatıma sağlıklıyım diye devam ederken bu bir şok oldu tabii... Şişmanlığım rahatsızlığıma dayanıyordu ve rahatsızlığım da kilo almamı tetikliyordu. Tam bir kısırdöngüye girmiştim... Sonrasında hem bu hastalığımın tedavisi hem de bana özel planlanan bir diyet listesiyle yolculuğumuz başladı.
-Diyet listenizi ilk gördüğünüzde ne düşündünüz?
Bunları yersem herhalde başka bir şey yememe hiç gerek kalmaz, hatta bunları yiyemem diye düşündüm. O kadar güzel verilmişti ki her şey ve saatler bana göre ayarlanmıştı. Kalkış saatim, öğle tatilim ne zaman, akşam kaçta yatıyorum gibi sorulardan sonra beslenme programım oluşturuldu. O yüzden uyum sağlamam çok zor olmadı.
-Daha önce nasıl besleniyordunuz?
Kendime yaptığım en büyük kötülük kahvaltı alışkanlığımın olmamasıydı. Sabah evden kahvaltı yapmadan çıkar, Saat 16'ya kadar da hiçbir şey yemezdim. Ama eve gelip ilk lokmayı ağzıma attıktan sonra kendimi durduramıyordum. Yeni programımda, evden çıkmadan hemen önce bir bardak süt ve yarım paket diyet büskivi ile da kahvaltı yapabileceğim söylendi. Dolayısıyla uymakta çok zorlanmadım. Şöyle zorlandım aslında, yemeği evde ben yapıyorum, eşim ve çocuğum da var. Eskiden dışarıdan getirterek geciştirdiğimiz çok oluyordu, bunu yapmamaya çalıştım. Daha çok kendim hazırladım listeye göre. -Kilo verme hızınız nasıldı? Ayda ortalama kaç kilo verdiniz?
İlk bir ayda 8 kilo verdim, tabii ki bunun içinde ödem de vardı ama bu beni çok motive etti. "Demek ki verilebiliyormuş" dedim. Aynı şekilde devam ettik, zaman zaman listeler ve saatler değişti. Örneğin yaz tatilinde yeni bir ayarlama yapıldı.
Diyetisyenlerim hep aynı şeyi söylediler: Haftada bir kilo olmak kaydıyla ayda 4 kilo vermek en sağlıklısı. Ondan sonra hep bu şekilde gitti ve en çok hoşuma giden de vücut analiz ölçümleri oldu. Kilo veriyordum ama bu kilo kastan mı gitti, su kaybı mı oldu, yoksa yağlar mı gitti konusu da çok önemli. Önemli olan yağdan vermek. Vücut analizi ile bunu görme şansım oldu ve hep yağdan gitti fazlalıklar.
-Aç kaldınız mı?
Hiç aç kalmadım, hatta fazla geldiğini söyledim zaman zaman. "Akşam ara öğünümü yemesem olur mu?" diye sorduğum bile oldu.
-Bu arada reaktif hipoglisemi ve insülin direnci tedaviniz de devam etti değil mi?
Tabii ki. Hem diyetime uydum hem de ilaçlarımı düzenli kullandım. Başarımın sırrı burada. Ben eskiden deli gibi tatlı yerdim ve bunu tatlıyı sevmeme, iştahıma bağlardım. Büyük bir paket çikolata veya 10'lik çikolatalı büskivinin 10'unu da bir anda yiyebilen bir yapıya sahiptim. Böyle yememin sebebi rahatsızlığımmış meğer. İlaçların bunu da düzenleyeceğini öğrendim. İlaç zayıflama ilacı gibi algılanmamalı kesinlikle ama bu tatlı krizlerini ve iştah patlamalarını önlediği için dolaylı yoldan zayıflamaya katkı sağlıyor.
-İnsülin direnci ve reaktif hipoglisemi zayıflamanın önünde nasıl bir engel olarak duruyor?
Diyetisyen Esra Aran: Çoğu kişide şu anda bu sendrom mevcut. Tamamen kişinin yanlış beslenmesinden kaynaklanan bir durum. Genetik yatkınlığın da etkisi var tabii ki. Genel olarak yemek yemeyi seven bir toplumuz ve yemeğin ardından tatlı ve meyve faslı başlıyor. Böyle bir beslenme tarzına devam ettikten belirli bir zamandan sonra problemler oluşabiliyor.
Diyelim kendinizde insülin direnci olup olmadığını bilmiyorsunuz. Bir meyve yediğinizde önce kendinizi çok iyi hissedersiniz. Ama aradan 10-15 dakika geçtikten sonra kan şekeriniz düşmeye başlar. Kan şekeriniz düşünce de tercihiniz yine bir meyve, bir bisküvi, bir çikolata olacaktır. Bu bir kısırdöngüdür ve her defasında sürekli bir acıkma hissi ile baş başa kalırsınız. Bu besinler hücre içerisine giriş yapamadığı, hücre dışında kaldığı için karın çevresinde yağlanma ve simit görünümü ortaya çıkar. Bu da hem sizin yağlanmanıza hem de kandaki şeker seviyesindeki kontrolün tamamen ortadan kalkmasına neden olur. İnsülin direnci kilo vermede bir problem. Tedavi edilmezse de kilo verebilmeniz mümkün değil.
-Reaktif hipoglisemisi ve insülin direnci olanlar, tedavi olmadan diyete uyum sağlayamıyor mu?
Gülşen Altın: Hem sağlayamıyorlar hem de diyelim ki kişi çok zorlandı ve uyum sağladı. Kilo vemek için günlük kalori alımını 900-1000 kalori ile sınırladı ki bunu yapmaması lazım. Bu kişilerin bile kilo verebilmesi mümkün değil bu şekilde. Bir de kötü olan, bu kişilerin bir beslenme uzmanına, bir doktora başvurmadan sağlıksız yöntemlerle kilo vermeye çalışması. Bu durum zaten bozuk olan mekanizmanın daha da bozulmasına sebep oluyor.
-Günlük kalori alımının hangi sınırın altına düşmemesi gerekiyor?
Diyetisyen Burcu Dilek Demir: Aslında herkesin metabolizma hızı; yaşa, cinsiyete, vücuttaki kas oranına göre birbirinden farklı. O yüzden ortalama belli bir sınır vermek doğru değil. Ancak 800/900 kalorilik diyetler çok düşük kalorili diyetlerdir ve vücutta asit oranının artmasına sebep olurlar. Açlık mekanizmasını harekete geçirirler ve vücutta yağ depolanmasını artırırlar. Çünkü vücut kendini korumaya alır ve her aldığınız gıdayı yağa çevirmeye başlar. Bu diyetler ilk etapta kas ve su kaybına, dolayısıyla yalancı bir kilo kaybına sebep olur ama arkasından bir miktar beslenmenizi değiştirdiğiniz anda kilo alırsınız. Çünkü metabolizmanızı yavaşlatırlar. O yüzden herkes kendi kişisel özelliklerine, yaşam tarzına, hareketliliğine göre bir beslenme programı tercih etmelidir. Bunu da en doğru şekilde beslenme uzmanları ayarlayacaktır.
DOĞRU FORMÜL
Gülşen Altın: Ortalama bir rakam vermek gerekirse, kilo vermek için günlük diyetin toplam kalorisinin kabaca bayanlarda 1200-1500, erkeklerde 1800-2000 arası olması gerekir diyebiliriz. Ayrıca kişide reaktif hipoglisemi veya insülin direnci varsa, kalori miktarının kesinlikle çok düşürülmemesi gerekiyor. Hatta bu kişilere kalori bir miktar daha fazla kalori verilebiliyor ki karbonhidrat metabolizması daha rahat çalışabilsin. Kısıtladığımız andan itibaren daha çok kıtlık sendromuna giriyor vücut. Zaten mekanizma bozuk, en ufak bir yanlış gıda alımında vücut kıtlık sendromuna giriyor. Bu nedenle özellikle bu kişilerin çok düzenli öğün alması gerekiyor. Diyelim ki totalde 1500 kalorilik bir programı var kişinin, öğünleri çok iyi ayarlamalı. İki öğüne bunu yaydı, mümkün değil kiloyu veremez. Yani tek başına kalori değil olay. Fna etkdn kalori değil. Öğünleri güne yaymak, vücudun ihtiyacına göre doğru zaman diliminde beslenmek... Kimi insan bir sabah çok yer, bir de akşam. Öğlen bütün gün metabolizma yine depolama eğilimli çalışıyor. Çünkü gerisi gelmeyecek diye düşünüyor.
Aslında genetiğimiz kilo vermeye programlı değil. Şifrelerimiz "yağ depola" mantığıyla çalışıyor. Şifremiz böyle maalesef. Bu nedenle kilo vermek için doğru kalori miktarını. öğünleri düzenleyerek almak gerekiyor. Doğru formül şu: Neyi, ne zaman, ne kadar ve ne ile yiyeceğini bilmek.
-Eskiden saat 16'ya kadar tek bir lokma yemeyen bir insan olarak, yeni beslenme programınızda daha çok yemeye başladınız dolayısıyla...
Tabii. Ara ve ana öğünlerim vardı artık ve yiyordum. Kuşluk, öğle yemeği, okuldan çıkmadan önce yine küçük bir atıştırma... Hatta öğretmen arkadaşlarım başlarda "Bu kadar çok yiyerek nasıl zayıflamayı düşünüyorsun?" diyorlardı. Kilo vermeye başlayınca şaşırdılar ve demek ki işin püf noktası buymuş dediler.
-Piyasada pek çok diyet listesi var. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Piyasada her yıl moda olan, her yıl yenilerinin de ekleneceğine emin olduğum pek çok diyet listesi var. Bu kaçınılmaz bir şey. Oysa diyetin parmak izi gibi kişiye özel olması gerekir. Dolayısıyla bu listelerin herkese uygun olmasının imkanı yok. Bilgi almak anlamında yararlansınlar. Buna bir itirazımız yok. Ama 20-30 kiloyu bu şekilde vermeye çalışmakla kendilerine zarar verirler. Hiç denemesinler.
-Diyet sırasında tatlı isteği oldu mu?
Listenize uyduğunuz sürece doymuş issediyorsunuz ve çok oralı olmuyorsunuz. Ama şunu çok hissettim mesela öğle yemeğini geçiştirirsem veya çok az yersem, birkaç saat sonra çok acıkıp tatlı yemek istediğim oldu. Bu krizleri önlemek için öğünlerin ve ara öğünlerin hakkını vermek gerekiyor.
Gülşen Altın: Özellikle ana öğünler çok önemli ve çok dikkat etmek lazım. Belki sabahla öğle arası biraz es geçilebilir ama öğle ile akşam arası daha kritik bir saat aralığı. Eğer siz saat 13'te yemek yediyseniz ve akşam 8-9'da sofraya oturacaksanız 8 saatlik bir açlık söz konusu ve doğal olarak çok yiyeceksiniz.
-Ne yapmak lazım?
En pratik yol ne ise onu tercih edin. Bir kutu sütün içine neskafe karıştırıp içebilirsiniz, veya bir bardak ayran, kefir tüketebilirsiniz. Hazırlama imkanı varsa 2-3 yemek kaşığı yoğurt, içine bir tane meyve doğrandığında çok tok tutan bir yiyecek olabiir.