Ento Kulak Burun Boğaz Dal Merkezi'nden Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Denizhan Özkaya, burun estetiğinin, tüm estetik girişimler içinde en çok talep gören ve uygulanan ameliyat olduğunu söylüyor. Özkaya ile, erkeklerin de kadınlar kadar ilgili olduğu bu ameliyat hakkında konuştuk.
-Estetik sınırlar içinde "güzel burun" nasıl tanımlanıyor? Bunun bir matematiği var mı?
Leonardo Da Vinci'nin tarif ettiği matematiksel orantılar var. Örneğin 1/16 kuralı. Bunlar matematiksel orantılar ama estetik ayrı, çekicilik ayrı şey. İnsan çok estetik olabilir ama çekici olmayabilir, ya da çekici olabilir ama estetik olmayabilir. Şöyle bir örnek vereyim: Merly Streep yıllar boyunca dünyanın en çekici kadınları arasında gösterildi. Yüzüne baktığınızda hiçbir estetik orantı yok. Çekicilik başka bir şey çünkü. İnsanlar birbirlerine baktıklarında önce gözlere bakarlar, sonra dudaklara bakılır. Aslında kimse kimsenin burnuna bakmaz... Bu nedenle estetik ameliyatlarda amaç; dikkat çekmeyen bir burun yapmaktır. Yani yüzünüzle uyumlu, dikkat çekmeyen, dikkati daha çok gözlere veren bir burundur ideal olan.
Yoksa estetik kurallar vücudun her parçası için var...
-Burun estetiği ameliyatının sonucu, önceden tam olarak öngörülebilir mi?
İki türlü analiz edebilirsiniz burnu: Matematiksel analiz ve fotoğraf analizi. Dünyada bu işi yapan bütün cerrahlar fotoğraf analizi yapar. Bunun için bilgisayar programları var. Hastaya burnu ameliyattan sonra aşağı yukarı nasıl olacak, fikir edinsin diye bu programlarda fotoğraflar gösterilir. Onun dışında elinize kumpas alıp da 1 milimetre buradan, 2 milimetre buradan alayım deme şansınız yok. Dokunun nasıl davranacağını tahmin edebilirsiniz ama yüzde yüz öngöremezsiniz. -Bazen tek bir burun ameliyatından beklentiler de çok yüksek olabiliyor değil mi? "Sizin için burun estetiği yeterli olmaz, ek operasyonlar da yararlı olur" diyerek yönlendirilen bir hasta grubu var mı?
Tabii ki. Mesela çene çok geride olabiliyor hastada. Hasta burnunun büyük olduğunu düşünüyor. Aslında burun yüzüyle orantılı. Fakat çene çok geride ve küçük olduğu için, burun çok ön planda duruyor. Bu hastalara "Sizin çenenizle ilgili problemi halletmek gerekir" deniyor. İkna olan hasta da var, illa ki burnumu küçülteceğim diyen hasta da var... Burada önemli olan şu: Elinizdeki malzeme neye müsaade ediyorsa, sizin yetenekleriniz, mevcut teknikler, kullandığınız malzemeler ne kadarını yapmanıza müsaade ediyorsu, bunu hastaya çok iyi anlatmanız gerekiyor.
-Burun estetiği ameliyatı ile neler yapılabiliyor? Sınırlar neler?
Doku neye izin veriyorsa o kadarı yapılabilir. Çok kötü bir burnu iyi yapabilirsiniz ama mükemmel yapamazsınız. Doku buna izin vermez. Buruna çok agresif cerrahiler yapmak, çok büyük değişiklikler, hem cerrah için hem hasta için büyük risk demektir. Burnun destek noktaları var. Burnu bir çatı gibi düşünün, bir evin çatısı gibi. Altta bu çatıyı tutan yapılar var. Hastanın burun fonksiyonlarına zarar vermeden bu operasyonu yapmak lazım. Hastanın istekleri bazen fonksiyonların bozulmasına neden olabilir.
-Evde tadilat yaparken kolonlara kirişlere zarar vermemek gibi yani...
Aynen öyle. Burnun desteklerini yıkmadan, hasar vermeden istenen değişikliği yapmak gerekiyor. Çünkü hasta yaşlandıkça cildi değişecek, burnu biraz daha kalınlaşacak, burun ucunda yağ dokusu artacak. Hasta bir daha burnuyla hiç ilgilenmeyecek ama burnunu hayatının sonuna kadar kullanacak.
-Estetik ameliyat sonrasında burunda yaşlandıkça deformasyon olur mu?
Altta yaptığınız işlem değişmez. Ameliyat sırasında çatıyı nasıl kurduysanız o şekilde kalır. Ama tabii yaşlanmanın belirtileri var. Cilt kalınlaşır, yağ dokusu artar, renk değişir burunda. Bunların hepsi burun şeklinde ufak tefek değişiklikler yapabilir. 18 yaşınızdaki burnunuzla 55 yaşındaki burnunuz aynı olmayacaktır ama ameliyatla yapılan çatıda bozulma olmaz.
-Burun estetiği için ideal bir yaş aralığı var mı?
Kesin bir yaş aralığı yok ama yine de hastanın ruhsal olgunluğa erişmiş olması şart. Bu nedenle 20'li yaşlardan itibaren yapılması daha uygun. Çünkü vücudunuzda kalıcı bir değişiklikten söz ediyoruz. 17 yaşında ameliyat edilen hasta da zorunluluk nedeniyle ameliyat oluyor. Nefes alamadığı için ameliyat edilirken burnu da düzeltiliyor. Cilt özellikleri açısından söylüyorum; 19-20 yaştan sonra 40'lı yaşların ortalarına kadar bu ameliyatın yapılması idealdir.
-Ameliyat hakkında bilgi verir misiniz?
Ameliyat süresi bir-iki buçuk saat arasında değişir. Burun ameliyatlarında şu anda yaygın olarak açık teknik kullanılıyor. Bu teknikte burun ucundan bir kesi yapılıyor ve burun cildi kaldırılıyor. Kapalı teknikte ise burun içinden küçük kesiler yapılıyor. Burun içine müdahale edilmeyecekse, sadece burun kemeri alınacaksa kapalı teknik uygulanıyor. Ama burun ucuna da müdahale edilecekse açık teknik daha çok tercih ediliyor. İki teknik arasında avantaj ve dezavantajlar açısından farklar var tabii ki.
Açık teknik, kapalı teknikten biraz daha uzun sürer. O yüzden ameliyat sonrası dönemde biraz daha fazla ödem oluşur ve burun ucunda üç, üç buçuk ay gibi bir süre küçük bir iz kalır. Daha sonra bu iz kaybolup gidiyor. Kapalı tekniğe göre avantajı ise daha iyi müdahale şansı vermesi. Dikişleri, greftleri koyarken çatıyı tamamen görüyorsunuz. Kapalı teknikte parmağınızla hissetmeniz gerekiyor.
-Ameliyat sonrası süreç nasıl işliyor?
Açık teknikte ameliyattan sonra burun ucunda dikişler oluyor. Burun dışına da bir kalıp ya da alçı konuyor. Bu kalıp ya da alçı 7-10 gün kalıyor. Kalıp alınırken burundaki dikişler de alınıyor. Burun içinde küçük tamponlar olabilir ya da hastanın durumuna göre tampon kullanılmayabilir. Tampon varsa 36-48 saat sonra alınır. Daha sonra gerekirse bir hafta daha burun üzerine küçük flasterler yapıştırılır ki ciltle kemik arasında sıvı birikmesin, ödem oluşmasın. Bu flaster de bir hafta kadar burunda kalır.
-Burun estetiği ameliyatları ağrılı mıdır?
Burun ameliyatlarında hastaları en çok korkutan şey ağrıdır. Ameliyat sırasında burun cildini kemik çatının üzerinden kaldırdığınız için ister istemez cilt altında bir kanama olacaktır. Bu kan da göz altlarında birikiyor, yani göz altlarını boyuyor. O yüzden hasta ameliyattan çıktığı zaman göz altları mor ve şiş görünüyor. Bu görüntü de insanları çok korkutuyor. Çok eziyetli bir ameliyat gibi algılanıyor ama değil.
-Sosyal hayata dönüş ne kadar zaman alır?
Ortalama 15 gün sonra hasta tamamen normal hayatına dönebilir.
-Burun son şeklini ne zaman alır?
Dokunun altındaki kan ve lenf damarlarının oluşması, ödemin tamamen atılması ve burun şeklinin oturması için 3-6 ay bir süre gerekir. Bununla birlikte 15. günün sonunda hastanın burun şekli çok büyük oranda ortaya çıkar aslında. Ufak tefek ödem olur tabii ki. Ama şekil ortaya çıkar. Ödem tamamen atıldığında görüntü daha da güzelleşecektir ama birkaç ay sonrasında çok ciddi afaki değişiklikler olmaz burunda.
Hayatım değişecek diye düşünmeyin
-"Burnum değişecek, hayatım düzelecek" diye düşünenler var mı?
Özellikle bayan hastalara şunu anlatmak lazım: Hiçbir estetik ameliyat, burun dahil, insanın hayatını değiştirmez. Kimse daha estetik oldunuz diye sizi daha çok sevmez. Sadece baktığınız şeyden zevk alırsınız. Saçınızı neden boyatıyorsunuz ya da kestiriyorsunuz? Ya da neden makyaj yapıyorsunuz? Kendinizi daha iyi hissetmek için. Estetik ameliyat da böyledir.
Erkeklerden gelen talep dolaylı oluyor
-Kadınlar ve erkekler arasında burun estetiğine yaklaşım ve talepler arasında bir fark var mı?
Kadınlar ne kadar burun estetiği yaptırıyorsa erkekler de yaptırıyor. Bu konuda başa baş gidiyorlar. Şöyle bir fark var: Erkekler daha çok fonksiyonel nedenleri ön plana çıkararak geliyorlar. Bir kadın "Ben burnuma estetik ameliyat yaptırmak istiyorum" diye rahat bir şekilde, cesaretle gelirken, erkekler "burnum tıkalı ama bunu tedavi ederken şeklini de düzeltebilir miyiz?" diye geliyorlar.