Prof. Dr. Mehmet Kerem Doksat, "Hipnozu ancak eğitimli kişiler ve herkes de kendi alanında kullanmalıdır. Bir diş hekiminin psikiyatrik tedavi yapmaması, bir psikiyatrın da kanal tedavisi yapmaması gerektiği gibi... Tıp doktorları, eğitimli psikologlar, klinik psikologlar bu yöntemi kullanabilir" diyor.
-Hipnoz denilince, Hipnoz nedir? sorusundan başlayarak akla bir çırpıda "Bir insan isteği dışında zorla hipnoza sokulur mu? Telefonla bir kişiyi hipnotize etmek mümkün mü? gibi sorular akla geliyor. Siz bu konuda ne söylemek istersiniz?
Bunların hepsine "evet" diyebilirim. Hipnoz esnasında, transın derinliğine bağlı olarak, süjelerin telkine yatkınlıkları artar ve bütün bunlar mümkün hale gelir. Hipnoz, kısaca, telkinle ortaya çıkartılıp, telkinle de sonlandırılan, uykuya benzeyen ama tam aksine, üstün bir uyanıklık tablosudur diyebiliriz. Bu ruhsal çözülme hali içerisindeki kişiler, hele çok derin transta, her söyleneni yapabilirler ve bu sebeple de hipnoz, kolayca suiistimal edilebilir.
-Hipnozu yapan kişi, hipnoz sırasında kişiye istemediği bir şeyi yaptırabilir mi?
Yeterince şartlanan bir süjede (hipnotize edilen kişi), onun asla istemeyeceği fenomenlere, uygulamalara rastlanabilir. Tarih boyunca da bunların epey örneği olmuştur. Mesela, yeterince şartlanmış bir kişi "seni/sizi şu saatte, şu günde ve filanca tarihte aradığım takdirde, mutlaka onu yapacaksınız" diye hipnotize edilirse, kişi istenileni yapacak ama hiçbir şey hatırlamayacaktır. Tarih boyunca karizmatik ve toplumları adeta büyüleyen liderlerin hemen hepsi, bilerek veya bilmeyerek, bu tekniği kullanmıştır (Hitler, Mussolini, Şamanlar, Papalar, din büyükleri, tarikatlar vs.)
-Ya dolandırıcılık ve tecavüz... Derin ve bellek kaybı olan 4. evre hipnozda bir insanın ırzına geçilebilir, parası çalınabilir veya kredi kartlarının elinden alınması muhtemelleşir. İradesi tamamen ortadan kalkacağı için, otomatik bir itaatle, her şey yapabilir.
-Sigarayı bırakma ve kilo verme konusunda da hipnozun kullanıldığını biliyoruz. Bu yöntem amaca uyaşmak için etkili oluyor mu?
Bazen tek seans bile sigarayı bırakmak için yeterli olabilmektedir. Hipnozla ayrıca mevcut ağrının tamamen veya kısmen ortadan kaldırılması, yer değiştirmesi veya farklı olarak idrak edilmesi de sağlanabilir. Kilo verme konusunda ise genellikle metaforlar (mecazlar) kullanılır ve kişiye hayal gücünü kullanarak, bedeninin içinde seyahat etmesi sağlanır. Özellikle kadınlardaki meme, cilt ve kalça bölgelerindeki kırışıklıkları, selülitleri gözlerinin önünde canlandırmaları telkin edilip, bunun onları cazibesini nasıl bozacağı uzun uzun anlatılır. Ben genellikle "gözleriniz birer mikro-kamera oldu, bedeninizin içinde seyahat ediyorsunuz ve gördükleriniz sizde tiksinti, korku veya endişe uyandırıyor. Diyetinizi mutlaka tam olarak uygulamalısınız" gibi telkinleri tercih ediyorum.
-Hipnoznu başka kullanım alanları var mı?
Sporda, satrançta ve her türlü zihinsel performans icap ettiren durumlarda, performansı arttırmak amacıyla hipnoz kullanılabilir.
-Kitleleri hipnotize etmek mümkün mü?
Toplu veya kollektif hipnozda 12 kişilik gruplar da, milyonlar/milyarlar da televizyon veya diğer medya araçları yoluyla etkilenip, ölüme dahi gönderilebilir.
-Hipnoz herkese yapılabilir mi?
Hipnoz uykulu kişilerde işe yaramaz; kişi doğrudan uykuya dalar. Böyle durumlarda çay, kahve veya kola gibi uyarıcı maddeler verilmelidir. Bazen de tek bir şeye şartlandırılan süjede otomatik itaat sağlanabilir: "Birden yediye kadar sayıp, yedi dediğimde uyuyacak, dokuz dediğimde uyanacaksınız" gibiBöyle kişiler her "yedi" dendiğinde transa girer, "dokuz" dendiğinde de çıkarlar. Etik olmayan sahne şovlarında da en çok kullanılan yöntem budur.
-Hayvanlara ve bitkilere de hipnoz yapılabilir mi?
Kedigiller hariç, bütün hayvanlarda da hipnoz kullanılabilir. Rüya görebilen bütün hayvanlarda bu mümkündür. Bitki hipnozu gibi şeyler ise çok spekülatiftir ve bu konuda ispatlı deneyler yok.
Kimdir?
Prof. Dr. Mehmet Kerem Doksat, 1957'de İstanbul'da doğdu. Babası nöropsikiyatri profesörü Recep Doksat'tır. Annesi Sümerbank'tan emekli idi. 1999'da İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde psikiyatri profesörü, 2013'te Beykent Üniversitesi'nde psikoloji profesörü oldu. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi psikiyatri kliniğinde duygudurum bozukluğu birimini, ağrı ve akupunktur polikliniğini kurdu ve sekiz sene yönetti. İ.Ü. Adli Tıp Enstitüsünde 2 sene cinsel sapmalar dersi verdi. Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'nde yedi sene psikoloji ve psikiyatri dersleri verdi. Tıbbi ve kültürel konularda yazmış olduğu çeşitli eserleri mevcuttur.
İzmir'de eğitim verecek
Psikiyatri ve Psikoloji Profesörü Dr. Mehmet Kerem Doksat, 21-22 Haziran tarihlerinde İzmir'de psikolog ve doktorlara yönelik temel hipnoz eğitimi verecek. Hipnozun tıpta ruh sağlığ alanının yanı sıra onkoloji, diş hekimliği ve kadın doğum alanlarında da kullanımı giderek yaygınlaşıyor.