Filmin adı aynı: Piyasalar Coşuyor. Ama bu sefer "Piyasalar Coşuyor II." aktörler de aynı: Para sihirbazları ve küçük yatırımcılar. Geçen sene Mart ayı başlarında 22 bin olan İMKB 100 Endeksi 7-8 ay gibi kısa süre içinde 52 binlere çıkmıştı. Dolar bazında da yüzde 100'ler civarında bir getiri sağlamıştı hisse senetleri. Böyle hızlı çıkışlara "ralli" diyoruz. Düşen piyasalardaki kısa süreli çıkışları ise "ayı piyasası tuzağı." İlk yükselişin başladığı Mart ayı ve onu izleyen birkaç ay yukarı yönlü hızlı trendin bir ayı tuzağı olup olmadığı kuşkusu yaşamıştık.
Tabi, öyle soluksuz bir yükseliş oldu ki kuşkuya gerek gibi kalmadı. Net bir "boğa piyasası" olduğunu rahatlıkla söyleyebiliyoruz artık. Mart'tan Aralık'a kadar süren ve bilimsel açıklamasını yapamadığımız bu yükselişin gerek hisse senedi ihraççılarının mali performansları ile gerekse makroekonomik gelişmelerle yakından uzaktan ilgisi olmadı.
Bu denli yükselişin tek bir nedeni vardı; Faizlerin çok düşük olduğu piyasalardan yani gelişmiş piyasalardan Türkiye gibi gelişmekte olan piyasalara likidite girişleri. Diğer bir deyişle "Carry trade" dediğimiz nakit akımları hisse senetlerini uçurdu.
VER COŞKUYU!
Aşırı likidite girişleri ile coşturulan piyasalara küçük yatırımcılar da rahatlıkla çekildi. Doğal olarak coşku artıkça arttı. Vodafon'un bir reklamı vardı. Hatırlarsınız, "ver coşkuyu" sloganı kullanılıyordu. Para sihirbazları verdikçe coşkuyu küçük yatırımcılar da coşkuya katıldı.
Hızlı yükselişten herkes memnundu. Hele, faizlerin dip yaptığı bir dönemde... Kısa sürede mevduatların 3-5 yılda getireceğini kazandılar. Hisse senedi yatırımcıları memnundu. Ama hükümetler ve ekonomi yönetimleri daha da memnunlardı. Çünkü, hem reel sektördeki çok ciddi sorunlar kamufle oluyor hem de psikolojik açıdan insanlara umut saçılıyordu.
Hepimiz borsalar sayesinde tarihi küçülmeleri, tarihi işsizlik rakamlarını bir çırpıda unuttuk. Haksızlık yapmayalım, arada bir gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden olumlu rakamlar da geliyordu. Örneğin, ABD 2009'un üçüncü çeyreğinde yüzde 2.2 büyüdü. Almanya ve Fransa yüzde 3'ler düzeyinde büyüdü. Reel gayri safi yurtiçi hasıladaki bu artışın detayında şu gerçekle karşılaşıyoruz. Kamu kesimi harcamalarını çıkardığımızda kocaman bir sıfır kalıyor. Yani, özel kesim tüketimleri ve firmaların yatırım harcamalarının halen çok düşük kaldığını, büyümenin kamunun itişiyle sağlandığını görüyoruz.
Bu arada, kulaktan kulağa piyasalardaki yükselişte FED'in parmağının olup olmadığı fısıldanıyor. FED şirket kurtarmak için o kadar çok hisse senedi toplamıştı ki, yükselişlerden memnun olmaması düşünülemez, değil mi?
KATMERLİ KAZANÇ
FED Başkanı Ben Bernanke'nin, "faizlerin düşük seviyelerini korumaya çalışacağız, eğer enflasyonda sorun görürsek faiz dışında bir araçla çözmeye çalışacağız" sözleri carry trade sürecinin devam edeceğini gösteriyor.
Döviz gelecek TL'ye dönüşecek, TL ile hisse senedi alınacak. Sonuçta kur düşecek, hisse senedi fiyatları yükselecek. Bu kadar kar yeter dediklerinde hisse senetlerini satıp döviz alacaklar. Bu durumda da kurlar yükselecek, hisse senetleri düşecek. Ne güzel değil mi; katmerli kazanç.
Piyasalardaki son gelişmelerden sonra hızını alamayanlar gazetelerde ve televizyonlarda endeksin 60-70 binlere gideceğinden, doların 1 TL olmasından dem vuruyorlar. Yok artık demeyin. Ya olursa? Gerçi filmin sonunu biliyoruz. İyiler kötüleri yenecekler. Yalnız bu filmde roller biraz karışık. İyi adamlar para sihirbazları, kötüler küçük yatırımcılar. Bir sonra izleyeceğimiz filmin adını da biz koyalım: "Balonun Patlayışı"...
İyi seyirler...